- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ali Urfî Efendi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Oğuz Yılmaz
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap-Uygur
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:16/05/2022
DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT (URFÎ)
şiirlerAli Urfî Efendi (d. ?/? - ö. ?/1888)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Son Dönem Melâmîliğine mensup sufi şairlerden Ali Urfî’nin (d. ? – ö. 1305/1887-88) şiirlerinden müteşekkil eseri. Edisyon-kritikli Dîvân metnine göre (Yılmaz 2019) Urfî’nin 127 şiiri tespit edilmiştir. Vezin aksaklıkları ve kusurları da görülen çeşitli aruz kalıplarıyla gazel, murabba ve mesnevi nazım şekillerinin yanı sıra hece ölçüsüyle de söylediği ve genel itibarıyla tevhîd, münâcât, nutuk, ilâhî, medhiye, pendiye, şathiye, devriye gibi edebî türler altında değerlendirilebilecek şiirlerinde arifane üslup hakimdir. Muhteva açısından ise dinî unsurlar da yer almakla birlikte şiirleri ağırlıklı olarak genelde tasavvuf özelde de melâmet ilke ve esasları ile irtibatlı hususları içermektedir. Bu bağlamda Ali Urfî’nin şiirlerinde; Allah, zât, sıfât, efʻâl, esmâ, mâ-sivâ, manâ, sûret, hâl-kâl, kul, tevhîd, vahdet, kesret, nûr-i/hakîkat-i Muhammedî, yaratılış, hüviyyet, inniyyet, devr, melâmet, aşk, seyr ü sülûk, menâzil, mürşid-i kâmil, mürit, tecellî, taʻayyunât, avâlim, mevt, cemʻ, fark, zühd, ihlâs, fenâ, bekâ, şühûd, telvîn, temkîn, variyyet, fakr, firkat, vuslat, keşf, zâhir, bâtın, kalb/gönül, zikir, nefs, zâhid, sûfî, cennet, cehennem, dünyâ, ukbâ, şirk, kâfir, imân, şerîat, tarîkat, hakîkat, marifet, amel, terk, kayd, Hz. Muhammed, Hz. Âdem, Hz. Hızır-Mûsâ, Hz. Yûsuf, Hz. İbrâhîm-Hz. İsmâil, Hallâc-ı Mansûr, Niyâzî-i Mısrî, Muhammed Nûru’l-Arabî gibi dinî, tasavvufi, ahlaki unsurlara, bu unsurlarla ilintili konulara ve şahıslara doğrudan ya da dolaylı olarak yer verdiği görülmektedir.
Dîvân'ın; İBB Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları 527/1, 830/3 ve Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar 7724 demirbaş numaraları olmak üzere üç nüshasının tespit edildiği belirtilmiştir. Ayrıca bazı mecmualarda dağınık olarak da (Örnek için bk. İBB Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları, 371, 137a-138a; 1958/6, 62b-63a) Ali Urfî’nin şiirlerine rastlanmıştır (Yılmaz 2019: 498-501).
Şairin biyografisi için bk. “Ali Urfî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-urfi-efendi
Eserden Örnekler
Mürşide teslîm oldunsa emrine dime mâzâ
İʻtikâdın tâm olursa sözine dime mâzâ
Resm-i tarîkden habîrdir katl u ihyâ idiser
Meyyit-veş teslîm oldunsa nutkuna dime velâ (Ali Urfî ?: 1b)
[...]
Kendinden lâ olmadan lâ-havf olmak ister zâhid
Mâ-sivâdan geçmeden vuslat bulmak ister zâhid
Halka menfûr olmadan makbûl-i Hakk olmak diler
Lâ illâdan geçmeden lâ-hüzn olmak ister zâhid (Ali Urfî ?: 7a)
[...]
Şevk-i cân nisâr iden pervânedir ʻÖrfî bakma
Tende cânı zinde olup şâh konan hâneye bak (Ali Urfî ?: 15b)
[...]
Babamla hem-meclis iken babam doğırdı anamı
Anamda süd emer iken anam gösterdi babamı
Babam anamı doğırdı anam babamı büyütdi
Bir nâmda ikisi idi babam gösterdi anamı
Yok idi anamın nâmı göstermezdi babam anı
Babamda ol hafî idi anam bildirdi babamı (Ali Urfî ?: 24b).
Kaynakça
Ali Urfî (?). Şiir. İstanbul: İBB Atatürk Kitaplığı. Osman Ergin Yazmaları. 527/1.
Gölpınarlı, Abdülbaki (2013). Melâmîlik ve Melâmîler. İstanbul: Milenyum Yayınları.
Yılmaz, Oğuz (2019). Son Dönem Melâmîliği Şairlerinden Ali Örfî’nin Hayatı ve Eserleri (İnceleme-Tahlil-Metin). Doktora Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TERCEME-İ EL-LETÂİFÜ’T-TAHKÎKAT FÎ ŞERHİ’L-VÂRİDÂT (ALİ URFÎ EFENDİ) | Ali Urfî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
2 | ES'İLE VE ECVİBE-İ MUTASAVVIFÂNE (URFÎ) | Ali Urfî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
3 | ŞERH-İ GAZEL-İ HAZRET-İ ÜFTÂDE (ÖRFÎ) | Ali Urfî Efendi ( d. ? ö. 1305/1887) | Dr. Öğr. Üyesi Reyhan Çorak |
Görüntüle | ||
4 | KİTÂBÜ'R-REŞÂD Fİ'L-MEBDEİ VE'L-MA'ÂD TERCÜMESİ (ÖRFÎ) | Ali Urfî Efendi ( d. ? ö. 1305/1887) | Dr. Öğr. Üyesi Reyhan Çorak |
Görüntüle | ||
5 | ŞERH-İ DÎVÂN-I NİYÂZÎ-İ MISRÎ | Ali Urfî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
6 | TERCEME-İ ŞERH-İ HİKEM-İ ATÂİYYE | Ali Urfî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
7 | TERCEME-İ İNSAN-I KÂMİL | Ali Urfî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
8 | ŞERH-İ NUTK-İ ÜFTÂDE | Ali Urfî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
9 | ŞERH-İ DÎVÂN-I SÂLİH LÜTFÎ EFENDİ | Ali Urfî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
10 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
11 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
12 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
13 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
14 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
15 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
16 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
18 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
19 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |