Nasuhî Mehmed Efendi'nin şiirlerini muhtevi eseri. Mehmed Nasuhî Efendi’nin Dîvânçe'sinin Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Koleksiyonu Manzum 450, Süleymaniye Kütüphanesi Haşim Efendi Koleksiyonu 76/5, matbu nüsha, Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Koleksiyonu 3826, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Yazmalar Bölümü 331/2, Almanya Milli Kütüphanesi Türkçe Yazmaları Ms. or. quart. 1520 olmak üzere altı yazma nüshası bulunmaktadır. Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Koleksiyonunda bulunan nüsha 10 varaktır. Süleymaniye Kütüphanesi Haşim Efendi Koleksiyonundaki eser, 98 yapraktan meydana gelen bir mecmuanın 51 ile 56. sayfaları arasında yer alır. Matbu nüsha toplam 28 sayfadan oluşmaktadır. Her üç nüsha da 47 şiir içermektedir. Eserde 39 gazel ve 8 şarkı bulunmaktadır (Yılmaz 1997: 23-24).

Mehmed Nasuhî eserinde yedi farklı aruz kalıbı kullanmıştır. Eserde remel bahrinin Fâ´ilâtün fâ´ilâtün fâ´ilâtün fâ´ilün kalıbı 20 şiirde kullanılmıştır. Bu kalıbı 17 kez kullanılan hecez bahrinin Mefâ´ilün mefâ´ilün mefâ´ilün mefâ´ilün kalıbı takip etmiştir. Dîvânçesi tarikatına ve tasavvuf anlayışına dair önemli bilgiler içermektedir. Bu nedenle eseri tasavvuf risalesi olarak görmek mümkündür. Nasuhî bir Dîvânçe oluşturacak kadar şiir yazmasına rağmen döneminin birinci sınıf şairleri arasında yer almaz. Ancak tekke şairleri arasında tanınmış ve saygınlık elde etmiştir. Arifane şiirlerinin oldukça tesirli olduğu söylenebilir. Akıcı bir üsluba sahip olan şair, tasavvufi ıstılahlar ve mefhumlara şiirinde oldukça sık yer vermiştir. Eserdeki kimi beyitlerin anlam bakımından derinliğe sahip olduğu incelendiğinde anlaşılmaktadır (Yılmaz 1997: 4, 6).

Dîvânçedeki şiirlerde dikkat çeken özelliklerden biri musiki ve ahenktir. Oldukça güçlü ses akışına sahip şiirlerden yedi tanesi bestelenmiştir (Yılmaz 1997: 19). Arapça, Farsça kelime ve terkipler kullanmasına rağmen şiirlerin anlaşılabilir bir dil ve anlatımı vardır. Duygu ve düşüncelerin ifade edilmesinde lüzumsuz edebî sanatlar yerine sadelik tercih edilmiştir. Bu tercihte şairin sanat göstermek yerine duygu ve düşüncelerini okuyucularıyla paylaşmak istemesi önemli rol oynamıştır. Düşüncelerin okuyuculara aktarılmasında telmih sanatı ve ayet iktibasları öne çıkmaktadır. Şiirlerin muhtevasını dinî ve tasavvufi konular oluşturmaktadır. Divan şiiri şekil hususiyetlerine bağlı kalmakla birlikte şiirleri muhteva olarak tekke şiiri geleneğine uygundur. Lirik şiirlerin yanı sıra didaktik şiirler de eserde yer almaktadır. Hikmet-âmîz bir üslubun görüldüğü şiirlerde eğiticilik vasfı göze çarpar. Eserde dervişlerin hâli tasvir edilmekte, onlara doğru yol tarif edilmektedir (Yılmaz 1997: 20-21).

Nasuhî'nin Dîvânçesi üzerine tek bir çalışma yapılmıştır. Mustafa Yılmaz’ın 1997 yılında Mehmed Nasûhî Efendi, Hayatı, Eserleri ve Dîvânçesinin Tenkitli Neşri başlıklı yüksek lisans çalışması gerçekleştirmiştir. Yılmaz, çalışmasının I. bölümünde Mehmed Nasuhî Efendi’nin hayatı ve eserlerini ele almıştır. II. bölümde Mehmed Nasuhî’nin Divançesi değerlendirilmiş, eserin tenkitli metni ortaya konulmuştur. Ekler kısmında eserin Ali Emiri nüshası tıpkıbasımı, Nasuhî Efendi’nin bestelenmiş ilahilerinden bazılarının notaları ve miraciye tevşihleri verilmiştir. Ayrıca bu kısma Nasuhî Camii ve Türbesine dair çeşitli fotoğraflar konulmuştur.

Nasuhî'nin biyografisi için bk. “Nasuhî, Mehmed Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nasuhi-mehmed-efendi