- Yazar Biyografisi (TEİS)
Kuloğlu, İlyâs - Madde Yazarı: Öğretmen Bünyamin Tan
- Eser Yazılış Tarihi:15 Rebiyülevvel 1045 / 29 Ağustos 1635
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:26/11/2021
DÎVÂN-I HÜMÂYÛN (KULOĞLU, İLYÂS)
şiirlerKuloğlu, İlyâs (d. ?/? - ö. 1068/1658)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kaside nazım şekliyle yazılmış şiirlerden müteşekkil bir divan olup yaklaşık 420 tane manzume ihtiva etmektedir. 19 tanesi Farsça, kalanı Türkçe olan bu kasidelerin hepsi revi harflerine göre alfabetik olarak tertip edilmiştir. Bu şiirlerin hemen hepsinde konu tasavvufî aşktır. Dördüncü ve beşinci şiirler na’ttır. Altıncı şiir ise IV. Murat övgüsünde bir methiyedir. Şiirlerde tasavvufî terimler sıkça geçmektedir. Fakat bu terimler ile tasavvuf nazariyesi anlatılırken didaktik bir üslup benimsenmiştir. Bu üslupta bayağılığa ve kuru ifadelere yer verilmemiştir. Şiirlerin genel karakteristik özelliği lirik bir ifade biçimine sahip olmalarıdır. Bünyamin Taş, bu yönüyle eserdeki şiirlerin kasideden çok gazel özelliği gösterdiğini söyler (Taş 2013: 8; Taş 2014: 45-46; Adıgüzel 2018: 246).
15 Rebiyülevvel 1045/29 Ağustos 1635 tarihinde tamamlanmış olan eserin tek nüshası bulunmaktadır. Beyazıt Devlet Kütüphanesi 3596 numarada bulunan bu nüshanın sonunda “Li-muharriri’l-fakîr ve ketebehü’l-hakîr e’ş-Şeyh el-Hâc İlyâs âmenehü’llâh minşerri’l-vesvâs e’ş-şehîr bi-Kuloglı” şeklindeki ferağ kaydından hareketle Taş, mevcut bu nüshanın müellif nüshası olduğunu belirtmektedir. Yine aynı kaydın sonunda yer alan 1045 tarihi de hatime manzumesinde belirtilen tarihle aynıdır (Taş 2018: 11; Taş 2014: 48-49; Adıgüzel 2018: 247).
Şairin biyografisi için bk. “Kuloğlu, İlyas”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kuloglu-ilyas
Eserden Örnekler
Hûn-ı şâh-ı Kerbelâ’dan kâse-i gerdûn sürh
Mâtem-i âl-i ‘abâdan dîde-i mahzûn sürh
Zulm iden âl-i Resûl’e nice vara mahşere
Hışm-ı tîg-ı Murtazâ’dan çehre-i gül-gûn sürh
Kan-ı mazlûm seyl olup akmış Furât-âsâ yine
Bu sebebden gice gündüz dâmen-i Ceyhûn sürh
İlteler yarın anı mahşer siyâset-gâhına
Ola şerm-i Mustafâ’dan sûret-i mel’ûn sürh
Bezm-i hasretde bugün peymâne-i vasla dilâ
Kim susız geçer dem-â-dem bu âb-ı meftûn sürh
Tâ ki Leylâ’nun firâkında bu bezm-i dehrde
Dem-be-dem kan aglamakdan sâgar-ı Mecnûn sürh
Şöyle kim kapıldı gönlüm nergis-i şehlâsına
Sîh-i mihnetde ciger biryân la’lî gûn sürh
Kan ile âlûde olmış ol tabîb elde tutar
Hûn-ı fürkatle düzilmiş hokka-i ma’cûn sürh
İştiyâkından gönül dîvâne oldı zülfünün
Lâle gibi hûn-ı ‘âşıkdan bütün hâmûn sürh
Hûn-ı çeşmümden boyanmışdur kenâr-ı dâmenüm
Yudugumca ol kızardı oldı hep sâbûn sürh
Fürkatünden yüzümi yırtmakdan iy dil-ber senün
Pençe-i mercâna döndi ellerüm tâ hûn sürh
Ehl-i Mısr’un dîde-i giryânı Nîl’e benzemiş
Oldı halkun secdesinden Câmi’-i Kaysûn sürh
Cânumuz kasdına gelmiş almak ister ol melek
Sankim ol bir kîse kodı toptolu merhûn sürh
Samt ile dâyim hacâletdür ana bizden cevâb
Dâyinin gördükce olur cebhe-i medyûn sürh
Nâme sundum ‘arz-ı ahvâl eyleyüp dil-dâra ben
Okumaga niyyet itdi görse kim mazmûn sürh (Taş 2013: 9-10).
Kaynakça
Adıgüzel, Niyazi (2018). “Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas'ın Dîvân-ı Mesâbih Adlı Eseri Üzerine Bir Değerlendirme”. RumeliDE Journal of Language and Literature Studies (4): 244-253.
Taş, Bünyamin (2013). “Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas Ve Külliyatı”. Akademik Bakış Dergisi (Mart – Nisan 35): 1-18.
Taş, Bünyamin (2014). Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas Bâğ-ı Behişt (İnceleme-Tenkitli Metin). Doktora Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | DÎVÂN-I MESÂBÎH (KULOĞLU, İLYÂS) | Kuloğlu, İlyâs | Öğretmen Bünyamin Tan |
Görüntüle | ||
| 2 | BÂĞ-I BEHİŞT (KULOĞLU, İLYÂS) | Kuloğlu, İlyâs | Öğretmen Bünyamin Tan |
Görüntüle | ||
| 3 | MEVLİD-İ NEBÎ ( KULOĞLU, İLYÂS) | Kuloğlu, İlyâs | Öğretmen Bünyamin Tan |
Görüntüle | ||
| 4 | ETVÂR-I SEB'A (KULOĞLU) | Kuloğlu, İlyas | Doç. Dr. Necdet Şengün |
Görüntüle | ||
| 5 | SİLSİLE-NÂME (KULOĞLU İLYAS) | Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas | Dr. Faruk Sönmez |
Görüntüle | ||
| 6 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
| 7 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Doç. Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
| 8 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
| 9 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
| 10 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
| 11 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 12 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 13 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 14 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 15 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |