DÎVÂN-I FÂRİSÎ (GÜLŞENÎ )
şiirler
Gülşenî (Saruhanî) (d. ? - ö. 888/1483-84’den sonra)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Gülşenî mahlaslı şairin Farsça şiirlerinden oluşan eser. Başı eksik olan Dîvân’da 25 kaside, 1 terkib-bend, 177 gazel, hezeliyat başlığı altında 3 uzun manzume, 13'ü hezel ve 4'ü övgü tarzında 17 kıt'a, 6 rubai yer almaktadır. Ayrıca kasidelerden sonra övme ve övünme başlığı altında beyitler ve mahlassız 2 şiir (Gülşenî: vr. 42b-43a), rubailerden sonra da beyitler (Gülşenî: vr. 92b-93b) bulunmaktadır. Dîvân’daki İşkodra'nın fethinin anlatıldığı ilk kasidenin baş kısmı eksiktir. Diğer kasidelerin çoğunluğu Fâtih Sultân Mehmed ve II. Bâyezîd’i övmek amacıyla yazılmıştır. Şair, 15. kasidede Rûdegî, Hâkânî, Enverî, Reşîdî, Mu’izzî, Ferîd-i Ahvel, Seyfî-i İsferengî, Kemâl-i İsfehânî, Zâhir, İmâmî, Selmân, Husrev, Hasan, Sa’dî, Hâcû, İmâd, Hâfız, Hayâlî, Kâtibî, Fettâ'î, Bedr-i Hilâlî, Şâhî, Tâli’î, Tûsî gibi Fars şiirinin üstat şairlerini değerlendirerek bu edebiyata olan vukufiyetini göstermiştir (Ferzan 1980: 81, 82). Eserdeki tek terkib-bend ise Fâtih’in vefatının işlendiği bir mersiyedir. Gazeller, kafiye harfi y olan bir gazelle başlamış, daha sonra alfabetik şekilde devam etmiştir. Gazellerin çoğu 5 beyitlidir. Fars dilini, şiirini ve şairlerini iyi bilen Gülşenî'nin kaside ve gazellerindeki anlatımı ve dili güçlüdür. Gazellerinde Hâfız etkisi görülmektedir. Hezeliyatında iğneleyici bir dile sahiptir. Deyimleri başarılı ve etkili bir şekilde kullanmıştır (Ferzan 1980: 80, 87).  

Gülşenî Dîvân'ının bilinen tek nüshası Bayezid Devlet Kütüphanesi, Yazma Eserler Bölümü, 5820 numarada kayıtlıdır. Eser üzerine Ebrahim Ferzan, şairin Râznâme'sini de içeren bir doktora çalışması yapmıştır (1980).

Şairin biyografisi için bk. “Gülşenî (Saruhanî)”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gulseni-saruhani 

Eserden Örnekler



Kaynakça


Aksoy, Hasan (1996). “Gülşenî-i Saruhânî”. İslâm Ansiklopedisi. C. 14. İstanbul: TDV Yay. 256.

Ferzan, Ebrahim (1980). Gülşenî-i Saruhânî: Hayatı, Farsça Dîvânı ve Râznâmesi. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Gülşenî. Dîvân-ı Fârisî. Bayezid Devlet Kütüphanesi. Yazma Eserler Bölümü. Nu. 5820.

Turan, Selami (2011). Saruhanlı Gülşenî Dîvânı. Isparta: Fakülte Kitabevi.

Yazıcı, Tahsin (1954). “Gülşenî, Eserleri ve Fâtih Hakkındaki Kasideleri”. Fâtih ve İstanbul, 2 (7-12): 82-137.

Atıf Bilgileri


TURAN, SELAMİ. "DÎVÂN-I FÂRİSÎ (GÜLŞENÎ )". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-i-farisi-gulseni. [Erişim Tarihi: 02 Ağustos 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN-I TÜRKÎ (GÜLŞENÎ) Gülşenî (Saruhanî) Prof. Dr. SELAMİ TURAN
Görüntüle
2 RÂZ-NÂME / MAKÂLÂT-I GÜLŞENÎ (GÜLŞENÎ) Gülşenî (Saruhanî) Doç. Dr. Erdoğan ULUDAĞ
Görüntüle
3 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
4 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
5 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
6 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
7 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
8 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
9 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
10 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
12 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle