DÎVÂN (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ)
şiirler
Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi (d.1000/1591-92 - ö.1095/1684)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Bolulu Himmet Efendi'nin şiirlerinden oluşan eseri. Her beytinde dinî-tasavvufî öğelerle karşılaştığımız bu eser, Himmet Efendi’nin çeşitli konularda yazdığı gazel, muhammes, müseddes, ilahi ve murabba tarzında olmak üzere yetmiş yedi şiirden oluşmaktadır (Baş 2020: 31). Akıcı bir üslupla din, ahlak ve edeple ilgili konularda bilgi vermeyi amaçlayan bu eser, başından çeşitli olaylar geçerek günümüze ulaşmıştır. Hüseyin Vassâf’ın (1872-1929) verdiği bilgiye göre Himmet Efendi’nin Dîvân’ı çıkan bir yangında yanmış ve daha sonra ezbere bilen kimseler bir araya gelerek bir cüz meydana getirmişlerdir (Vassâf 1999: II/598). Eserin başından geçen ikinci olay ise son dönemlerde yaşanmıştır. Abdülbâkî Gölpınarlı’ya (1900-1982) göre Bezci-zâde Muhyiddîn Efendi Tekkesi’nin son şeyhi olan Abdullah Nâsıh Efendi, Dîvân’ın yazma nüshâsının “je (ژ)” harfinden sonrasını kaybetmiştir. Bundan dolayı Gölpınarlı kendisini ‘ceddinin Dîvân’ını kaybedecek kadar alakasız’ diyerek itham etmiştir (Tâhir 1333: I/189 - Gölpınarlı 1931: 128).

Dîvân’daki pek çok şiir çeşitli bestekârlar tarafından bestelenmiş ve tekkelerde çeşitli vesilelerle okunmuştur (Vassâf 1999: II/598). Şiirlerin bestekârları ve hangi makamlarda bestelendiği ile ilgili bilgiler İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi 6383 numarada, 126-164 yapraklar arasında bulunan nüshada yer almaktadır. Bu durum Himmet Efendi’nin Dîvân’ının halk tarafından takdir edildiğini ve sevildiğini göstermektedir (Baş 2020: 206-207). Himmet Efendi’nin Dîvân’ı Meliha Tapsız (1995) ve Yasemin Yetkin (2016) tarafından yüksek lisans tezi olarak çalışılmıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Himmet/Abdî, Şeyh Himmet Efendi." Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/himmet-abdi-seyh-himmet-efendi

Eserden Örnekler


‘Âlemlerin îcâdına oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ

Mürşidlerin irşâdına oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ


Fehm eyle tâlib bu sözü bilinmek istedi özü

Var etmeye cümlemizi oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ


Cennâtı gülzâr etmeye tamuyu pür-nâr etmeye

‘Âlemleri var etmeye oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ


‘Arşı yaratmaya Hudâ bâ‘is nedir bil sâlikâ

Bilmez o kim nâdân ola oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ


Ya‘kûb Yûsuf bâdına Mecnûn Leylâ adına

‘Âşıkların feryâdına oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ


Himmetî’nin yandı özü kanıla pür oldu gözü

Mansûr-veş söyler sözü oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ (Tapsız 1995: 48)

Kaynakça


Baş, Emrah (2020). Tekke Etrafında Teşekkül Eden Tarîkat Âdâbı (Himmet Efendi'nin Adâb-ı Hurde-i Tarîkat ve Manzûm Tarîkatnâmesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Gölpınarlı, Abdülbâkî (1931). Melâmîlik ve Melâmîler. İstanbul: Devlet Matbaası.

Tâhir, Bursalı Mehmed (1333). Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matbaa-yı Âmire.

Tapsız, Meliha (1995). Bolulu Himmet Divân Manzûm Tarîkatnâme Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Vassâf, Hüseyin (1999). Sefîne-i Evliyâ. (hzl. Ali Yılmaz - Mehmet Akkuş). İstanbul: Seha Neşriyat.

Yetkin, Yasemin (2016). Bolulu Şeyh Himmet ve Dîvânçesi. Yüksek Lisans Tezi. Yozgat: Bozok Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Baş, Emrah. "DÎVÂN (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-himmet-abdi-bolulu-seyh-himmet-efendi. [Erişim Tarihi: 17 Eylül 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
2 MANZÛM TARÎKATNÂME (BOLULU HİMMET EFENDİ) Bolulu Himmet Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
3 DÎVÂN (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE ŞEYH ABDULLÂH EFENDİ) Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi Dr. Öğr. Üyesi Bekir Belenkuyu
Görüntüle
4 GENCÎNE-İ İ'CÂZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) Abdî, Himmet-zâde Şeyh Abdullâh Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
5 DÎVÂN-I LUGAZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
6 DÎVÂN (BEHCETÎ HÜSEYİN EFENDİ) Behcetî Hüseyin Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
7 DÎVÂN (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU
Görüntüle
8 FARSÇA DÎVÂNÇE (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Fasîh Dede Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran
Görüntüle
9 BEHİŞT-ÂBÂD (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran
Görüntüle
10 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU
Görüntüle
11 MÜNŞE'AT (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU
Görüntüle
12 DÎVÂN (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN
Görüntüle