- Yazar Biyografisi (TEİS)
Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi - Madde Yazarı: Araş. Gör. Emrah Baş
- Eser Yazılış Tarihi:17. Yüzyıl
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:17/08/2021
DÎVÂN (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ)
şiirlerHimmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi (d.1000/1591-92 - ö.1095/1684)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Bolulu Himmet Efendi'nin şiirlerinden oluşan eseri. Her beytinde dinî-tasavvufî öğelerle karşılaştığımız bu eser, Himmet Efendi’nin çeşitli konularda yazdığı gazel, muhammes, müseddes, ilahi ve murabba tarzında olmak üzere yetmiş yedi şiirden oluşmaktadır (Baş 2020: 31). Akıcı bir üslupla din, ahlak ve edeple ilgili konularda bilgi vermeyi amaçlayan bu eser, başından çeşitli olaylar geçerek günümüze ulaşmıştır. Hüseyin Vassâf’ın (1872-1929) verdiği bilgiye göre Himmet Efendi’nin Dîvân’ı çıkan bir yangında yanmış ve daha sonra ezbere bilen kimseler bir araya gelerek bir cüz meydana getirmişlerdir (Vassâf 1999: II/598). Eserin başından geçen ikinci olay ise son dönemlerde yaşanmıştır. Abdülbâkî Gölpınarlı’ya (1900-1982) göre Bezci-zâde Muhyiddîn Efendi Tekkesi’nin son şeyhi olan Abdullah Nâsıh Efendi, Dîvân’ın yazma nüshâsının “je (ژ)” harfinden sonrasını kaybetmiştir. Bundan dolayı Gölpınarlı kendisini ‘ceddinin Dîvân’ını kaybedecek kadar alakasız’ diyerek itham etmiştir (Tâhir 1333: I/189 - Gölpınarlı 1931: 128).
Dîvân’daki pek çok şiir çeşitli bestekârlar tarafından bestelenmiş ve tekkelerde çeşitli vesilelerle okunmuştur (Vassâf 1999: II/598). Şiirlerin bestekârları ve hangi makamlarda bestelendiği ile ilgili bilgiler İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi 6383 numarada, 126-164 yapraklar arasında bulunan nüshada yer almaktadır. Bu durum Himmet Efendi’nin Dîvân’ının halk tarafından takdir edildiğini ve sevildiğini göstermektedir (Baş 2020: 206-207). Himmet Efendi’nin Dîvân’ı Meliha Tapsız (1995) ve Yasemin Yetkin (2016) tarafından yüksek lisans tezi olarak çalışılmıştır.
Şairin biyografisi için bk. "Himmet/Abdî, Şeyh Himmet Efendi." Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/himmet-abdi-seyh-himmet-efendi
Eserden Örnekler
‘Âlemlerin îcâdına oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ
Mürşidlerin irşâdına oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ
Fehm eyle tâlib bu sözü bilinmek istedi özü
Var etmeye cümlemizi oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ
Cennâtı gülzâr etmeye tamuyu pür-nâr etmeye
‘Âlemleri var etmeye oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ
‘Arşı yaratmaya Hudâ bâ‘is nedir bil sâlikâ
Bilmez o kim nâdân ola oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ
Ya‘kûb Yûsuf bâdına Mecnûn Leylâ adına
‘Âşıkların feryâdına oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ
Himmetî’nin yandı özü kanıla pür oldu gözü
Mansûr-veş söyler sözü oldu sebeb ‘aşk-ı Hudâ (Tapsız 1995: 48)
Kaynakça
Baş, Emrah (2020). Tekke Etrafında Teşekkül Eden Tarîkat Âdâbı (Himmet Efendi'nin Adâb-ı Hurde-i Tarîkat ve Manzûm Tarîkatnâmesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Gölpınarlı, Abdülbâkî (1931). Melâmîlik ve Melâmîler. İstanbul: Devlet Matbaası.
Tâhir, Bursalı Mehmed (1333). Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matbaa-yı Âmire.
Tapsız, Meliha (1995). Bolulu Himmet Divân Manzûm Tarîkatnâme Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Vassâf, Hüseyin (1999). Sefîne-i Evliyâ. (hzl. Ali Yılmaz - Mehmet Akkuş). İstanbul: Seha Neşriyat.
Yetkin, Yasemin (2016). Bolulu Şeyh Himmet ve Dîvânçesi. Yüksek Lisans Tezi. Yozgat: Bozok Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) | Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
2 | MANZÛM TARÎKATNÂME (BOLULU HİMMET EFENDİ) | Bolulu Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE ŞEYH ABDULLÂH EFENDİ) | Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Bekir Belenkuyu |
Görüntüle | ||
4 | GENCÎNE-İ İ'CÂZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) | Abdî, Himmet-zâde Şeyh Abdullâh Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN-I LUGAZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) | Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (BEHCETÎ HÜSEYİN EFENDİ) | Behcetî Hüseyin Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Dede | Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU |
Görüntüle | ||
8 | FARSÇA DÎVÂNÇE (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Fasîh Dede | Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran |
Görüntüle | ||
9 | BEHİŞT-ÂBÂD (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Dede | Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran |
Görüntüle | ||
10 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Dede | Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU |
Görüntüle | ||
11 | MÜNŞE'AT (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Dede | Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle |