DÎVÂN (HESTE)
şiirler
Heste, Abdulla Ahun Şerîf Ahun Oğlu (d. 1270/1854 - ö. 1323/1907)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Uygur divan şairi Heste’nin şiirlerini ihtiva eden eseri. 1396 beyitten mürekkep Dîvân’da, 2 müseddes, 10 muhammes, 10 murabba ve 50 gazel yer almaktadır. Hafız olan ve medresede müderrislik yapan şairin şiirlerinde kibirden uzak durma, alçak gönüllü olma, aç gözlü olmama, zalimlerle iş tutmama ve alimleri dost edinme gibi konular ağır basmaktadır. Aynı zamanda kaleme aldığı şiirlerini medresede ezgi ile icra ettiği bilinen şair, şiirlerinde akıcı bir dil kullanmıştır. Dinî konuların yanı sıra dönemin sosyal hayatına dair adaletsizlik, cahillik, riyakarlık, zalim yöneticilerin uygulamaları, yoksul ve çaresiz bırakılan halkın durumu gibi konular da şiirlerde işlenmiştir (Utuk 2006: 225-228).

Nimetulla Ebeydulla tarafından 1983 yılında Hoten’in Karakaş ilçesinde bulunan eserin günümüzde nerede korunduğuna dair bilgi yoktur. Ancak Dîvân-ı Heste’de yer alan şiirler Bulak dergisinde Uygur Türkçesiyle 1983 yılında yayımlanmıştır (Ebeydulla 1983: 210-230).

Şairin biyografisi için bk. “Heste, Abdulla Ahun Şerîf Ahun Oğlu”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/heste-abdulla-ahun-serif-ahun-oglu

Eserden Örnekler


Murabba

Edebnin hil‘atin kiygil edebdin yahşı zînet yok

Kişi kim bî-edeb bolsa uninda asla haslet yok

Uluğlar aldığa barsan edebdin özge hil‘at yok

Edebni özge pîşe kılmağanda asla rıf‘at yok


Hudâ-cûyluk kılay disen edebni özge pîş eyle

Bilip efzâl özündin hâr u hüsni sen reviş eyle

Özünni pes tutup nefsinğa her dem serzeniş eyle

Tekebbür eylegende Hak katıda asla gurbet yok


Felan oğli felanmen dep özünge fahr-i nâz etme

Behâyimdek külüp oynap dutar temburni sâz etme

Felan oğli deban mahşerde özni şerm-sâz etme

Emel lâzım seyyidlik hâcelikke asla hörmet yok


Uluğluk halisan eyle tevâzu‘ pes tutup özni

Uluğlarğa kılıp hörmet kiçikke pes kılıp sözni

Dürüstlük kılmağıl hiçkimge hergiz çong tutup özni

Bu âlem hem u âlemde dürüst goylarğa izzet yok


Eger sâlik irürsen hiç tarafge bî-haber bakma

Hudâ mahlûkını körmek hakîr dinğa hatar bakma

Özünni çong tutup canınğa dûzahtın şerer bakma

Ki mazhar bolmağan Hâkka cehânda asla halvet yok


Nübüvvetke eger tasdîk kılsan izzet ü ikrâm et

Kılıp hörmet meşâyihka özünge hizmet ilzâm et

Duâ eylep nazar kılsa özünge rif‘at i‘lâm et

Nazar tapmay biravdin hiç kişige asla ülfet yok


Tapay ülfet disen Hâkka pîr-i kemâlni ahtarğıl

Berip cân nakdini bir âlim-i âmilni ahtarğıl

Dil-i âyinedek bir mürşîd-i fâzılnı ahtarğıl

Ularnın sohbetidin tapmay kişige asla lezzet yok


Sorap Hâk haşride amelidin hergîz neseb sormas

Ne iş kıldın deban sorğay emeldin hîç lâkab sormas

Sorar her bendenin amelidin ecdâd dep sormas

Kuruk seyyid bolup kılmay emel yürmekke ruhsât yok


Tirekbağ hânkâhıda yatıp kalğan garîb Heste

Köterip hânkahı nâm-ı hevâ-yı nefsige beste

Sinenni şûmluğundin ot tutaşıp köydi bu reste

Köterip sûfî at hergiz seninde istikâmet yok (Osman 2005: 616-618). 

Kaynakça


Ebeydulla, Nimetula (1983). “Dîvân-ı Heste’din Parçilar”. Bulak, 9: 210-230.

Osman, Ğeyretcan (2005). Uyğurlarning Kedimki Edebiyati 3. Ürümçi: Şincang Maarip Neşriyati.

Utuk, İmincan Ehmidi, M. Mirziehmet, H. Abdusalam, Ş. Elahun, M. Muhemmet (2006). Uyğur Edebiyatı Tarihi. C. 2. Beicing: Milletler Neşriyati.

Atıf Bilgileri


Öger, Adem. "DÎVÂN (HESTE)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-heste. [Erişim Tarihi: 15 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Feridun Tekin
Görüntüle
2 HEFT PEYKER TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
3 GÜLİSTÂN  TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
4 TERCÜME-İ TEZKİRE-İ MUKÎMHÂNÎ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
5 YÛSUF VE ZÜLEYHÂ TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
6 ŞÂH U GEDÂ TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
7 SA‘ÂDETÜ’L-İKBÂL (AVAZ OTAR) Avaz, Avaz Otar Dr. Duygu Koca
Görüntüle
8 DÎVÂN (EMÎN) Emîn, Molla Ali Binni Molla Emîn Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
9 DİVAN (EMÎR) Emîr, Ömer Han Prof. Dr. Mustafa Tanç
Görüntüle
10 KÜLLİYÂT-I GARÎBÎ (GARÎBÎ) Garîbî, Huşal Doç. Dr. Fatih Bakırcı
Görüntüle