Şah İsmail’in klasik estetik anlayışa uygun olarak söylediği şiirlerini içeren eseridir. Şairliği daha çok sözlü gelenekte dolaşıma giren hece ölçüsüyle söylenmiş Hatâyî mahlaslı şiirlerle bilinmesine rağmen divanının en eski tarihli yazma nüshaları onun Nesîmî (ö.1418), Kişverî (?-?)  ve Fuzûlî ( ö. 1556) divanları gibi klasik estetiğe uygun biçimde söylediği kaside ve gazellerini ihtiva etmektedir. Hatâyî Dîvânı’nın en son yapılan tenkitli neşrinde; 19 kaside, 440 gazel, 1 müseddes, 2 mesnevi (Deh-nâme ve Nasihat-nâme dışında), 10 tuyug, 1 kıta ve 1 matla‘ olmak üzere 474 Türkçe şiir ve 1 tahmis, 4 gazel olmak üzere toplam 5 Farsça şiir bulunmaktadır (Macit 2017). Şah İsmail, Azeri sahasının Seyyid Nesîmî’yle ivme kazanan ve sözlü gelenekten de beslenerek bir terkibe ulaşan şiir dilini devralmıştır. Etkilendiği şairlerin başında Nesîmî gelir. Öte yandan özellikle âşıkane gazellerinde Çağatay ve Osmanlı edebiyatının önde gelen şairleriyle alışveriş içindedir. Divan estetiğini folklorik öğelerle bütünleştiren ve dinî-mistik duyarlığa dayalı bir anlatım tarzını benimseyen Hatâyî, sadece Safevilerin temel etnik unsurunu oluşturan Türkmenleri değil, Osmanlı coğrafyasındaki Alevi/Bektaşi geleneğini de derinden etkilemiştir. Öyle ki özellikle Anadolu’da kendi varlığından vazgeçip şahın varlığında yok olmak arzusuyla Hatâyî mahlasını kullanan dailerin ortaya koydukları ürünler, zaman içinde Şah İsmail’in şiirlerinin arasına karışmıştır. Bunun sonucunda cönk ve mecmualarda Hatâyî mahlaslı, fakat gerçek söyleyeni bilinmeyen şiirlerin sayısı artmıştır.

Şimdiye kadar Dîvân-ı Hatâyî’nin çoğu yurt dışında olmak üzere yirmi beş nüshası tespit edilmiştir. Şah İsmail’in çocukluğunda Lahican’da istinsah ettiği Kuran’ı, daha sonra Necef’te yeniden imar edilen Hz. Ali Türbesi’ne hediye ettiğine dair rivayet (Gündüz 2010: 91) doğruysa el yazısının güzelliği konusunda özgüvene sahip olduğu söylenebilir. Fakat şairin kendi şiirlerini istinsah ettiğine dair herhangi bir kayda, müellif hattı bir Dîvân-ı Hatâyî nüshasına henüz rastlanmamıştır. Hatâyî Dîvanı, 16. ve 17. yüzyılda Şah Mahmud Nişapurî (ö.1564) Ali Meşhedî (ö. 1520), Yârî, Iyşî, İmad Hasenî (ö. 1615) ve Nureddin Isfahanî gibi çok ünlü hattat tarafından Herat, Tebriz, Kazvin, Meşhed ve Isfahan gibi kültür merkezlerinde istinsah edilmiştir. Özellikle 942/1535 yılında Mahmud Nişapurî  tarafından istinsah edilen Taşkent nüshası, müstensihi ve müzehhibi belli olmamakla birlikte özenle hazırlandığı hat ve minyatürlerinden anlaşılan Arthur M. Sackler Gallery nüshası (Thackston 1988: 37-63) ve 1546 yılında Yârî tarafından istinsah edilen ve Tebriz’de Muhammed Emin Sultan el-Kurrai’nin şahsî kütüphanesinde bulunan Külliyât-ı Hatâyî (Sultan el-Kurrai 1395/2016: 79-85) kitap sanatının da en güzel örnekleridir.

Eserin tespit edilen yirmi beş yazma nüshasının yanı sıra buyruk, mecmua ve cönklerde de yüzlerce Hatâyî mahlaslı şiir vardır. Geçen yüzyılın başından itibaren Şah İsmail’in şiirleri Azerbaycan, İran ve Türkiye’deki araştırmacıların dikkatini çekmiştir. Hatâyî Dîvânı İstanbul, Napoli, Bakü, Tebriz ve Tahran’da yayımlanmıştır. Selman Mümtaz, Erdebil ve Londra nüshalarını karşılaştırmak suretiyle Hatâyî Dîvânı’nı hazırlamıştır. Selman Mümtaz’ın temize çekip neşretmeye muvaffak olamadığı bu müsvedde, Bakü Elyazmaları Enstitüsü Nu: 3999’dadır. Selman Mümtaz’ın çalışması müsvedde olarak kalsa da Hatâyî Divânı’nın bilimsel neşrinin yapılması gerektiğine dair bir anlayışın gelişmesine öncülük etmiştir. Nitekim 1946 yılından günümüze kadar Sadeddin Nüzhet Ergun (1946), Hamid Araslı (1946), Turhan Gencei (1959), Azizağa Memmedov (1966), Eliyar Seferli-Halil Yusufov (1988), Nejat Birdoğan (1991), İbrahim Arslanoğlu (1992), Mir Salih Hüseyni (1380/2002), Mirza Resul İsmailzade (1380/2002), Babek Cavanşir- Ekber N. Necef (2006), Şah Hüseyin Şahin (2011) ve Adil Ali Atalay (2019) tarafından Hatâyî Divânı yayımlanmıştır. Hatâyî Dîvânı’nın tenkitli neşri ise Muhsin Macit tarafından yapılmıştır (2017).

Şairin biyografisi için bk. "Hatâyî, Şah İsmail". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sah-ismail-hatayi