- Yazar Biyografisi (TEİS)
Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde - Madde Yazarı: Ismail Aksoyak
- Eser Yazılış Tarihi:1756 /1169
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:24/06/2021
DÎVÂN (HAŞMET)
şiirlerHaşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde (d. ?/? - ö. 1181-82 /1768)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Asıl adı Mehmed olan 18. yüzyıl divan şairlerinden Haşmet'in şiirlerini ihtiva eden eseri. Haşmet Dîvânı, arkadaşı İmamzâde Saîd tarafından Bursa’da sürgündeyken toplanılarak bir araya getirilmiştir. Fakat Dîvân oldukça eksiktir. Şiirlerdeki başlıkların büyük çoğunluğu İmamzâde tarafından eklenmiştir. Dîvân’ında bulunan en eski kasidesi 1169 / 1756 tarihlidir. Dîvân, İmam-zâde’nin ön sözüyle başlar. Ön sözde Dîvân'ı tertip macerasından, Haşmet'in hayatından ve kişiliğinden söz edilir. Ön sözden sonra Arapça 99 beyitlik "Esmâu’l-Hüsnâ" manzumesi, 80 beyitlik "Esmâ’ü’n-Nebî" manzumesi, 41 bendlik "Kasîde-i Münferice" tahmisi, 31 bendlik İmam Busîrî’nin kasidesinin tahmisi yer alıyor. Bu Arapça şiirlerden sonra Türkçe kasideler başlamaktadır. 19 adet kasidenin devamında muhtelif şahıslara ve olaylara yazılmış 16 tarih; biri Arapça olmak üzere 5 tesdis, biri Farsça olmak üzere 8 tahmis bulunmaktadır. Gazellerin sayısı ise 256’dır. Gazellerin arasında 2 adet de şarkı vardır. Gazelleri 2 lugaz, 12 muamma, mukattaat başlığı altında 21 kıt'a, 12 ebyat izlemektedir. 12 adet matla ile de Dîvân sona ermektedir. Beyit sayısı açısından yaklaşık 3.000 beyti bulunmaktadır.
Şiirleri ile o günkü şiir tarzının çok yönlü bir taklitçisi, Mahallîleşme Cereyanı ve Sebk-i Hindî’nin başarılı bir temsilcisidir. 256 gazelinden 78 kadarı başka şairlere naziredir. Gazellerinde başta Nâbî olmak üzere, dönemin önde gelen şairlerine nazireler yazmıştır. Kasidelerinde Osmanlı şairlerinden Nef’inin, İran şairlerinden Unsurî, Enverî, Şevket ve Sâib’in etkisindedir. Gazellerinde birbirinden farklı tarzlarda yazan şairleri kavramada ve taklit etmede büyük hüner gösterir.
Dîvân’ının kütüphanelerde on beş nüshası ile karşılaşıldı. Dîvân’da kaside ve gazellerde ayrıntılı başlıklar bulunduğu, hatta bazı gazellere “nev-zemîn” gibi başlıklar konulmuş olduğu görülmüştür. Haşmet'in tüm eserleri Haşmet Külliyatı adıyla Mehmet Arslan ve İ. Hakkı Aksoyak tarafından yayımlanmıştır (1994). Ayrıca Kültür Bakanlığı tarafından elektronik baskısı yapılmıştır.
Şairin biyografisi için bk.: “Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasmet-mehmed-abbas-efendizade
Eserden Örnekler
Gazel
Nazîre Li-Cenâb-ı Hazret-i Nâbî Efendi Merhûm
Meclâ-yı dîde hâl-i ruh-ı dilberimdedir
Şûhî-i çeşm baht-ı siyeh-ahterimdedir
Benzetme cûş-ı kulzüme seyl-âb-ı dîdem
Tûfân-ı Nûh katre-i eşk-i terimdedir
Âdem çıkar sahîfe-i âlemde nâmımız
Nakş-ı nigîn-i sun'-ı kader peykerimdedir
Ser-rişte-i serîre-i Mecnûn’u anladım
Sevdâ-yı kayd-ı kâkül-i Leylâ serimdedir
Peymâne-i peyâpey-i imkâna Haşmetâ
Sahbâ-yı derk bezm-i hıred-perverimdedir (Arslan - Aksoyak 1994: 219).
Kaynakça
Arslan, Mehmet - Aksoyak, İ. Hakkı (1994). Haşmet Külliyatı. Sivas.
Cunbur, Müjgân (1994). "Haşmet Külliyâtı". Bilge, 1: 17-18.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | SENEDÜ'Ş-ŞU'ARÂ | Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
2 | VİLÂDET-NÂME (HAŞMET) | Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
3 | İNTİSÂBÜL-MÜLÛK / HÂB-NÂME / VÂKI'A-NÂME | Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
4 | TÂRÎH-İ MUHÂSARA-İ KARS DER-ZAMÂN-I AHMED PAŞA | Haşmet, Abbaszâde | Diğer Emrah Aydemir |
Görüntüle | ||
5 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
6 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
8 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
9 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
10 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
12 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
13 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |