Eskicumalı Ahmed Hamîd'in bilinen tek eseri. Dîvân'da manzumelerin nazım şekillerine göre sayıları şöyledir: 18 kaside, 2 mesnevi, 2 kıt’a, 19 murabba, 2 muhammes, 18 tahmis, 2 müseddes, 1 müsebba, 1 mütessa, 1 yirmili, 4 beyit, 125 gazel. 

Dîvân, münacatlarla başlamaktadır. İlk münacat, “Li-Nâzımihi ez-Münâcât” başlığını taşımaktadır. On dört beyitlik bu manzume “etme kulun yâ Rab” redifli bir gazeldir. İkinci manzume “Dîger Münâcât” başlıklı on iki beyitten oluşan Farsça bir gazeldir. Gazel biçimindeki üçüncü münacat, on iki beyitten oluşmaktadır. Dördüncü münacat yedi beyitlik bir gazeldir. Beşinci manzume “Dîger Münâcât-ı Murabba’” başlığını taşımaktadır ve beş bentten oluşmaktadır. Altıncı münacat ise “Li-Nâzımihi Niyâz-ı Aşk” başlığını taşıyan ve on yedi bentten oluşan bir mütekerrir muhammestir.

Münâcâtlardan sonra gelen manzumeler naat konuludur. Bu manzumelerin ilki altı bentlik bir müzdeviç müseddestir. İkinci naat ise dokuz beyitlik Farsça bir gazeldir. Üçüncü naat, on bir beyitlik bir gazeldir. Dördüncü naat, on beyittir ve gazel formundadır. Beşinci naat, mütekerrir mütessa biçiminde yazılmıştır ve beş bentten oluşmaktadır.

Methiyeler kısmında dört manzume bulunmaktadır. Övgü konulu ilk şiir, otuz iki beyit tutarındadır ve “şer‘-i şerîf” rediflidir. Şair bu şiirde Eskicuma naipliğine atanmasından duyduğu memnuniyeti dile getirmiştir. İkinci manzume ise mütekerrir bir yirmilidir. “Der-Kasîde” başlığını taşıyan bu musammat, Selânikli Sırrî Selim Paşa’nın Rumeli valiliğine atanmasını konu almaktadır. Üçüncü övgü şiiri yetmiş iki beyitten müteşekkil bir kasidedir. Şiir, Hüsrev Paşa’nın kapudanlık vazifesi ile Mora tarafına gidişi üzerine yazılmıştır. Son methiye ise Nâzır Ahmed Paşa hakkında kaleme alınmış yirmi beyitlik bir bahariyedir.

“Ba‘d Ez-în Târihât” başlığı altında verilen manzumeler, 1219/1804–1256/1840 yılları arasında meydana gelen birtakım olayları konu edinmektedir. Manzumelerin Dîvân’daki sıraları kronolojik değildir. Şiirler, tayin tebriki, bina ve çeşme inşası, cami tamiri, baharın gelişi, doğum ve ölüm gibi olaylara yazılmıştır. Tarih düşürülen şiirlerin sayısı 43’tür. Bu tarihlerden 36. sırada yer alan ve aynı zamanda bir görsel şiir olan tarih manzumesi yayımlanmıştır (Şenödeyici 2012) .

Dîvân’da üç muhammes ve on sekiz tahmis bulunmaktadır. İlk muhammes ve ikinci muhammes sekiz bentten oluşmaktadır. Üçüncü muhammes ise altı bentten oluşmaktadır.

Tahmislerden sonra, “Gazeliyyât Der-Zikr-i Ba’z-ı Mazmûnât ki Ber-Vech-i âtî Zikr ü Tahrîr Olunur” başlığı altında, farklı konularda ve biçimlerde on altı manzume bulunmaktadır. Burada “gazel” sözcüğü, nazım biçiminden ziyade “şiir” anlamında kullanılmış olsa gerektir. Zira muhammes ve tahmis dışındaki musammatlar da bu bölümde yer almışlardır. Bu başlık altında verilen manzumeler müseddes, gazel, murabba, muhammes, mesnevi gibi nazım şekilleriyle yazılmışlardır.

"Der-Zikr-i Hurûfât" başlığı altında, gazeller elifba sırasıyla verilmiştir. Bu bölümde doksan üç manzume bulunmaktadır. 74. gazel yaprak kopmasından dolayı eksiktir. 75. gazelinse, bu kopma nedeniyle sadece makta beyti bulunmaktadır. Eskicumalı Ahmed Hamîd, “gayn” haricinde bütün harflerle gazel kaleme almıştır. “Vâv” harfiyle yazılmış gazellerde yaprak kopmasından dolayı sadece bir gazelin makta beyti kalmıştır.

Millî Kütüphane’de 06 Mil Yz FB 272 arşiv numarasıyla kayıtlı olan Eskicumalı Ahmed Hamîd Dîvân'ı,  71 yapraktan ibarettir. Dîvân’ın sonuna oğlu, kısa biyografi eklemiş, eserin tertibine de tarih düşürmüştür. Düşürdüğü tarihin altına 13 Receb 1263 (Hicrî) ve 13 Haziran (Rûmî) yazmıştır. Buna göre Dîvân’ın mîlâdî tertip tarihi 25-27 Haziran 1847’dir.  Dîvân, “Dü ‘âlemde meserret ver melîl etme kulun yâ Rab” mısraıyla başlamakta, “Hamîd Dîvânı tâm oldu erişti hükm-i Rabbânî” mısraıyla bitmektedir. 

Şairin biyografisi için bk. “Hamîd, Seyyid Ahmed Efendi, Eskicumalı”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hamid-seyyid-ahmed-efendi-eskicumali