- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hâmid, Enderûnlu Mehmed - Madde Yazarı: Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:15/12/2021
DÎVÂN (HÂMİD)
şiirlerHâmid, Enderûnlu Mehmed (d. 1151/1739 - ö. 1192/1778)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Hâmid mahlaslı Enderûnlu Mehmed'in (ö. 1192/1778), vefatından sonra kendisi gibi Enderun çıkışlı Câvid Ahmed Bey tarafından bir araya getirilen şiirlerinden oluşan ve elimizde mevcut bulunan tek eseri. Dîvân’da 2 kaside, 1 tahmis, kaside nazım şeklinde 1 tarih, 3 kıta-ı kebire, 156 gazel, 9 nazm, 7 kıta ve 8 beyit bulunmaktadır. Beyitlerden 6'sı matla, 2'si müfreddir. Kasidelerin ilki 9, ikincisi 26 beyittir. Kaside nazım şeklinde kaleme alınan tarih ise 19 beyittir. Gazellerinin de büyük çoğunluğu 5 beyitten oluşmaktadır.
Hâmid, şiirlerinde daha çok remel bahrinin vezinlerini kullanmıştır. Şair, yer yer vezin hatalarına düşmüş, vezin gereği kelimelerde bazı tasarruflarda bulunmuştur. Hâmid şiirlerinin çoğunu redifli yazmıştır. Dîvân’daki 156 gazelden 144’ü rediflidir. Rediflerin çoğu da Türkçe kelimelerden oluşur. Hâmid, dil ve üslup açısından mahallîleşme cereyanına yakın duran bir şairdir. Dîvân’da bir gazel ve bir müfred ise Farsçadır.
Hâmid, şiirlerinde Bağdatlı Rûhî, Nâşid ve Fars şairi Enverî'nin isimlerini anar. O, Rûhî’nin “degül” redifli gazeline bir tahmîs yazmıştır. Nâşid’le aynı dönemde yaşamış olan şair ondan sitayişle bahseder. Hâmid, şiirlerinde dinî birçok kavram ve terim kullanmıştır fakat bir naat dışında tevhid ve münacata yer vermemiştir. O, asıl olarak klasik aşk konusunu işlemiştir. Dîvân'da sosyal hayata ait birçok kavram ve şahıs da yer almaktadır.
Dîvân'ın, elimizde İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Kütüphanesi, T 9767 ve Mısır Milli kütüphanesi, Türkçe Yazma Eserler, Tal’at 202'de olmak üzere iki nüshası vardır. Eserin tenkitli metni yayımlanmıştır (Tuğluk 2010).
Şairin biyografisi için bk."Hâmid, Enderûnlu Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hamid-enderunlu-mehmed
Eserden Örnekler
Gazel
Bu devre-i belā-yı meşakkat gelür geçer
Fülkün te’essüf itme selâmet gelür geçer
Ser-cümle kûyun olsa n’ola gülsitân-ı şevk
Hûn-âbe-i dü-dîde-i hasret gelür geçer
Mağrûr-ı rif’at olma eyâ mest-i ‘izz ü câh
Bu neş’e-i piyâle-i devlet gelür geçer
Atlar bu Hâk-râhını basmaz kadem dirîğ
Her-bâr o nahl-ı bâğ-ı letâfet gelür geçer
Endîşe-i müjen begüm itmez dakîka fevt
Dilden misâl-i akreb-i sâ’at gelür geçer
Hâmid karâr eylemez âmâc-ı sînede
Peykân-ı tîr-i dost be-sür’at gelür geçer (Tuğluk 2010: 63).
Kaynakça
Tuğluk, İbrahim Halil (2010). Enderunlu Hâmid Dîvânı (İnceleme-Metin). Erzurum: Salkımsöğüt Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ | Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
2 | MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) | Bekâyî, Darendeli Bekâyî | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
3 | KISSA-İ ERVE | Bilâl Efendi, Oflu | Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) | CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (HİLMÎ) | Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
6 | EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN | İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi | Dr. Necmettin Azak |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (İZZÎ) | İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (MÜSELLEM) | Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | İNSÂN-NÂME | Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (NEHRÎ) | Nehrî, Suyolcu-zâde Ahmed Nehrî Efendi | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle |