- Yazar Biyografisi (TEİS)
Halîlî, Halîl İbrâhim - Madde Yazarı: Prof. Dr. Yunus KAPLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:14/10/2021
DÎVÂN (HALÎLÎ)
şiirlerHalîlî, Halîl İbrâhim (d. 810 /1407-8 ? - ö. 890/1485)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Halîlî’nin şiirlerini ihtiva eden eser. Osmanlı Müellifleri’nde Halîlî’nin mürettep Dîvân sahibi olduğu belirtilse (Yavuz ve Özen 1972: 168) de henüz bu eserin herhangi bir nüshası tespit edilmemiştir. Âşık Çelebi Tezkiresi’nde isim zikredilmeden şairin Fürkat-nâme’sinin halk ağzında Dîvân-ı Halîlî ismiyle şöhret kazandığının söylenmesinin (Kılıç 2018: 648) daha sonraları şairin bir Dîvân sahibi olduğu yönünde yanlış bir kanaat oluşmasına yol açtığı da düşünülebilir. Ancak Günay Kut (1977: 334); Hâcı Kemâl'in, Câmi'ü'n-Nezâ'ir'in önsözünde bu seçmedeki şiirleri şairlerin divanlarını karıştırarak bir araya getirdiğini belirtmesine ve şairin Fürkat-nâme’de geçen "Râh-ı ışkunda Halîlî ne belâ çekdügüni / Nazar itsen bilesin defter ü dîvânumuza" beytindeki ifadesine bakılarak bir Dîvân'ı olduğu sonucunu çıkarmayı mümkün görmektedir. Nitekim Halîlî’nin şiir mecmualarında bir Dîvânçe teşkil edecek kadar çok manzumesinin kayıtlı olması da bu görüşü güçlendirmektedir. Latîfî’ye göre Halîlî’nin şiirlerinin itibarı halk arasında kötü olmasa da renkli değildir (Canım 2018: 217). Âşık Çelebi ise Halîlî’nin manzumelerini vasat bulmaktadır (Kılıç 2018: 649).
Ahmet Kavaklıyazı taradığı şiir mecmualarında Halîlî’nin 36'sı Fürkat-nâme'de de geçen şiirlerini belirlemiştir. Tespit ettiği bu şiirlerden Fürkat-nâme'de yer almayan 62'sinin karşılaştırmalı metnini makalesinde vermiştir (2015).
Şairin biyografisi için bk. “Halîlî, Halil İbrahim”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/halili-halil-ibrahim
Eserden Örnekler
Gazel
Tâ benüm kalbümde yakdun ey ruhı gül-nâr nâr
Nâr-ı şevkünle cihânı yakdum ey ayyâr yâr
Yârelü kıldun beni rahm eylemezsen ey dirîg
Agladursın her gice tâ subh olınca zâr zâr
Zârlıgumdan benüm hem-sâyelerdür bî-huzûr
İtmedi âhum sana bir zerre ey mekkâr kâr
Kâr iderse cânuma fürkat azâbı ey perî
Lutf idüp urma cefâdan ânuma her bâr bâr
Bârhâ ışkun yolında dönmegi fikr eylerem
Boynumı baglar komaz zülf-i siyâhun târ târ
Tâ remel bahrinde nazm oldı bu şiʻr-i dil-firîb
Dinle ey cân-ı cihânum kılma ez-eşʻâr âr
Ârif isen ey Halîlî yanma nâr-ı hecr ile
İşigine yüz sürüyüp ol şehün yalvar var (Köksal 2017: 378)
Kaynakça
Canım, Rıdvan (2018). Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-216998/latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzama.html [Erişim tarihi: 01.08.2021]
Kavaklıyazı, Ahmet (2015). "15.yüzyıl Şairlerinden Diyarbakırlı Halîlî’nin Şiirleri". Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (34): 1-88.
Kılıç, Filiz (2018). Meşâ’irü’ş-Şu’arâ. Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-210485/asik-celebi-mesairus-suara.html [Erişim tarihi: 10.10.2021]
Köksal, M. Fatih (2017). Edirneli Nazmî - Mecma'u'n-Nezâ’ir (İnceleme-Tenkitli Metin). Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195954/mecmaun-nezair-edirneli-nazmi.html [Erişim tarihi: 01.08.2021]
Kut, Günay (1977). “Fürkat-nâme”. TDAY Belleten. 333-353.
Yavuz, Fikri ve İ. Özen (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 1. İstanbul: Meral Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | FÜRKAT-NÂME (HALÎLÎ) | Halîlî, Halîl İbrâhim | Prof. Dr. Hanife KONCU |
Görüntüle | ||
2 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
3 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
5 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
11 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |