DÎVÂN (HALÎLÎ)
şiirler
Halîlî, Halîl İbrâhim (d. 810 /1407-8 ? - ö. 890/1485)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Halîlî’nin şiirlerini ihtiva eden eser. Osmanlı Müellifleri’nde Halîlî’nin mürettep Dîvân sahibi olduğu belirtilse (Yavuz ve Özen 1972: 168) de henüz bu eserin herhangi bir nüshası tespit edilmemiştir. Âşık Çelebi Tezkiresi’nde isim zikredilmeden şairin Fürkat-nâme’sinin halk ağzında Dîvân-ı Halîlî ismiyle şöhret kazandığının söylenmesinin (Kılıç 2018: 648) daha sonraları şairin bir Dîvân sahibi olduğu yönünde yanlış bir kanaat oluşmasına yol açtığı da düşünülebilir. Ancak Günay Kut (1977: 334); Hâcı Kemâl'in, Câmi'ü'n-Nezâ'ir'in önsözünde bu seçmedeki şiirleri şairlerin divanlarını karıştırarak bir araya getirdiğini belirtmesine ve şairin Fürkat-nâme’de geçen "Râh-ı ışkunda Halîlî ne belâ çekdügüni / Nazar itsen bilesin defter ü dîvânumuza" beytindeki ifadesine  bakılarak bir Dîvân'ı olduğu sonucunu çıkarmayı mümkün görmektedir. Nitekim Halîlî’nin şiir mecmualarında bir Dîvânçe teşkil edecek kadar çok manzumesinin kayıtlı olması da bu görüşü güçlendirmektedir. Latîfî’ye göre Halîlî’nin şiirlerinin itibarı halk arasında kötü olmasa da renkli değildir (Canım 2018: 217). Âşık Çelebi ise Halîlî’nin manzumelerini vasat bulmaktadır (Kılıç 2018: 649).

Ahmet Kavaklıyazı taradığı şiir mecmualarında Halîlî’nin 36'sı Fürkat-nâme'de de geçen şiirlerini belirlemiştir. Tespit ettiği bu şiirlerden Fürkat-nâme'de yer almayan 62'sinin karşılaştırmalı metnini makalesinde vermiştir (2015).

Şairin biyografisi için bk. “Halîlî, Halil İbrahim”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/halili-halil-ibrahim 

Eserden Örnekler


Gazel

Tâ benüm kalbümde yakdun ey ruhı gül-nâr nâr

Nâr-ı şevkünle cihânı yakdum ey ayyâr yâr


Yârelü kıldun beni rahm eylemezsen ey dirîg

Agladursın her gice tâ subh olınca zâr zâr


Zârlıgumdan benüm hem-sâyelerdür bî-huzûr

İtmedi âhum sana bir zerre ey mekkâr kâr


Kâr iderse cânuma fürkat azâbı ey perî

Lutf idüp urma cefâdan ânuma her bâr bâr


Bârhâ ışkun yolında dönmegi fikr eylerem

Boynumı baglar komaz zülf-i siyâhun târ târ


Tâ remel bahrinde nazm oldı bu şiʻr-i dil-firîb

Dinle ey cân-ı cihânum kılma ez-eşʻâr âr


Ârif isen ey Halîlî yanma nâr-ı hecr ile

İşigine yüz sürüyüp ol şehün yalvar var (Köksal 2017: 378)

Kaynakça


Canım, Rıdvan (2018). Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: KTB Yay.  https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-216998/latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzama.html [Erişim tarihi: 01.08.2021]

Kavaklıyazı, Ahmet (2015). "15.yüzyıl Şairlerinden Diyarbakırlı Halîlî’nin Şiirleri". Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (34): 1-88.

Kılıç, Filiz (2018). Meşâ’irü’ş-Şu’arâ. Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-210485/asik-celebi-mesairus-suara.html [Erişim tarihi: 10.10.2021]

Köksal, M. Fatih (2017). Edirneli Nazmî - Mecma'u'n-Nezâ’ir (İnceleme-Tenkitli Metin). Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195954/mecmaun-nezair-edirneli-nazmi.html [Erişim tarihi: 01.08.2021]

Kut, Günay (1977). “Fürkat-nâme”. TDAY Belleten. 333-353.

Yavuz, Fikri ve İ. Özen (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 1. İstanbul: Meral Yay.

Atıf Bilgileri


KAPLAN, Yunus. "DÎVÂN (HALÎLÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-halili. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 FÜRKAT-NÂME (HALÎLÎ) Halîlî, Halîl İbrâhim Prof. Dr. Hanife KONCU
Görüntüle
2 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
3 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
4 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
5 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
6 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
7 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
8 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
9 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
11 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle