Tarih manzumeleri ve gazelleriyle öne çıkan Fâzıl Paşa’nın şiirlerini içeren eseri. Yapılan çalışmaya göre (Duman 2005) Dîvân,  sekiz farklı nazım şekli ile kaleme alınan 456 tarih manzumesi, 313 gazel, 18 kaside, 92 kıt’a, 2 muhammes, 33 tahmis, 3 müseddes ve 55 rubaiden oluşmaktadır. Eserin sonunda "İcâzet-nâme-i Evrâd-ı Şerîf-i Mevlevî"  ile "Hulefâ-yı Mevlevîyesinin Ser-Bülendi" başlıklı; içerisinde 1 beyit, 6 tarih kıt’ası ve 1 tarih beyti ve 1 kıt’anın olduğu mensur bir kısım yer almaktadır. Fâzıl Paşa’nın tarih manzumelerinin 206’sı yenil yıl tebriki, 112’si çeşitli devlet adamlarına makam tebriki ve 24’ü cülûs içindir. Bunlar dışında doğum, sünnet, inşaat ve tamir, ölüm, fetih, savaş gibi konulara da tarih düşürülmüştür. 18 kasideden birincisi Hz. Peygamber, 17’ncisi Mevlâna övgüsündedir. Diğer 15 kaside ise padişahlar, şehzadeler ve devlet adamları için kaleme alınmıştır. Fâzıl Paşa gazellerinde aşktan gelen acı, üzüntü, sevinç, gam, sevgilinin güzellik unsurları gibi konuları ele almıştır. Ayrıca hayata dair fikirleri önemli bir yere sahiptir. Zahit, vaiz, sahte âlim, rakip gibi tiplere eleştirel bir tavırla yaklaşmıştır. Birinci muhammes Kerbela olayını anlatmakta, ikinci muhammes ise Mevlânâ’ya övgüler içermektedir. Tahmislerden 1’i methiye, 4’ü naat ve 28’i ise çeşitli konulardan oluşmaktadır. Birinci müseddes naat, ikinci müseddes Hz. Hasan ile Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesi, üçüncü müseddes ise Mevlevilik çizgisinde kaleme alınmış bir methiyedir. Eserde yer alan kıt’alarda; naat,  münacat, aşk, methiyeler (Mevlânâ, Şems ve Mevlevilik, Hacı Bektaş-ı Velî ile Saraybosna Valisi Şeref hakkında), nasihat; zamandan, felekten, şahıslardan, mekânlardan, idari düzenden, savaşlardan, zahitten, sahte âlimlerden, rakipten şikâyet gibi konular yer alır. Rubailerinde ise genellikle zamandan yakınma söz konusudur.

Fâzıl Paşa’nın, Galata Mevlevihanesi şeyhi Kudretullah Dede Efendi'ye intisap ettikten sonra şiirlerinde Mevlevilik yönü ağır basmıştır. Neredeyse hemen her manzumesinde Mevlânâ sevgisi görülmektedir. Birçok gazelin mahlas beytinde Mevlânâ’nın adını zikretmiştir. Şiirlerini genellikle Mevlânâ, Şems, Mevlevilik etrafında kaleme almıştır. Dîvân’da zengin bir kelime kadrosu vardır. En fazla bezm, sevgili, zaman, söz-yazı ifadelerine yer verilmiştir. En önemlisi yaşadığı zamanda yeni yeni kullanılmaya başlanan “fayton, balon, diplomat, postahane vb." kelimeleri eserinde kullanmıştır. Şiirlerinde deyim ve atasözlerinden çokça faydalanmıştır.

Fâzıl’ın 33 tahmisi bulunmaktadır. Bu tahmisler Sâmî, Leylâ Hanım, İffet (3), Nâzım, Rızâ (Şeyh), Haşmet, Pertev (2), Zekâî,  Âsım, Ârif Efendi, Halîm Giray (3), Enderunlu Vâsıf, Fâtin, Sezâyî (2), Şeyh Gâlib, Sâbit (2), Hâtem, Râgıb Paşa, Nedîm, Nâilî, Hâmî-i Âmidî, Fâsîh Dede, Âsım Efendi, Fuzûlî, Ârif Hikmet Bey ve İzzet Mollâ’nın şiirlerine yapılmıştır.

Eserin birden fazla nüshası bulunmaktadır. Saraybosnalı Mehmed Şevki İmamoğlu’nun özel kitaplığında, Galata Mevlevihânesinde, Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi ile Saraybosna Şehir Müzesinde istinsah edilmiş iki ayrı divan nüshası daha vardır. Dîvân’a dair, Süleymaniye Kütüphanesi, Hâlet Efendi Bölümü, Nu.: 703’te kayıtlı nüshadan hareketle bir yüksek lisans çalışması yapılmıştır (Duman 2005).

Şairin biyografisi için bk. "Fâzıl Paşa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fazil-pasa