DÎVÂN (FASÎH, AHMED DEDE)
şiirler
Fasîh, Ahmed Dede (d. ?/? - ö. 1111/1699-1700)

ISBN: 978-9944-237-87-1


17. yüzyıl Mevlevî şairleri arasında seçkin bir yere sahip olan Fasîh Ahmed Dede’nin şiirlerini içeren eseridir.  Eser klasik divan tertibine uyun olarak hazırlanmış, mürettep dîvân olma özelliğini taşımaktadır. Dîvân’ın elde bulunan bütün nüshaları karşılaştırıldığında 472 gazel, 6 kaside, 2 terci-i bent, 5 terkib-i bent, 7 mesnevi, 7 tarih, 21 kıta, 22 nazım, 160 rubai, 1 muamma, 86 matla, 61 müfret tespit edilmiştir. Allah için tevhit ve münacat, Hz. Muhammed için na’t ve miraçname, Hz. Ali’ye methiye, Hz. Hüseyin için mersiye yazarak din ve tasavvuf alanında başarısının yanı sıra gazellerinde rindane ve âşıkane söyleyiş özelliklerine rastlanılmıştır.

Fasîh Ahmed Dede 35 şairin 98 gazeline nazire yazmıştır. Eserin ilk ve son bölümlerinde rastlanılmak üzere Farsça şiirleri mevcuttur. Farsça şiirler sayı, tür ve şekil olarak değerlendirildiğinde Farsça Divançe olma özelliği taşıdığı anlaşılmıştır (Çıpan 2003:31:32). Dîvân’ın tenkitli metni ve birçok açıdan değerlendirilmesi üzerine Nezahet Tüzün (1944), Mustafa Çıpan (2003) ve Gamze Ünsal Topçu (2020) lisansüstü çalışmalar yapmışlardır.

Şairin biyografisi için bk. "Fasîh, Ahmed Fasîh Dede. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fasih-ahmed-fasih-dede

Eserden Örnekler


Gazel

Yârsuz gül-zâr-ı ʿâlem künc-i mâtemdür bana

ʿIyd u Nevrûzı gönül mâh-ı Muharremdür bana


Dîde-i terle dil-i pür-tabʿumun memnûnıyam

Girye vü âh eylemekde yâr u hem-demdür bana


Bâʿis-i ifşâ-yı râz olabilinmez dostum

Neşve-i ʿışkunla mey keyfiyyeti kemdür bana


Bî-tekellüf iy perî âyîne-i meh-talʿatun

Hâbda seyr eylemek bir başka ʿâlemdür bana


Feyz-ı ışk-ı yâr ile bir hâlet el virdi Fasîh

Künc-i külhan gülşen-i pür-sebz ü hurremdür bana (Çıpan 2004:259)


Rubai

İy sâniʿ-i kevn ü hâlık-ı mevcûdât

Vir keştî-i kalbe sâhil-i feyza necât

Eyle beni âşinâ-yı bahr-i tevhîd

Kʾemvâcı ider hemîşe nefy ü isbât (Çıpan 2004:541)

Kaynakça


Atalay, Mehmet (2007). Fasîh Ahmed Dede Farsça Divançe. İstanbul: Çantay Kitabevi.

Çıpan, Mustafa (2003). Fasih Dîvânı. Ankara: MEB Yay.

Çıpan, Mustafa (1995). “Fasih Ahmed Dede”. İslam Ansiklopedisi. C.12. İstanbul: TDV Yay. 213-214.

Fasîh Ahmed Dede. Dîvân. Süleymaniye Ktp. Esad Efendi Bölümü 2682. 

Tüzün, Nezahat (1944). Ahmed Fasih Dîvânı (Edisyon Kritik). Lisans Bitirme Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Ünsal Topçu, Gamze (2020). Fasîh Ahmed Dede Dîvânı Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlüğü. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


ÜNSAL TOPÇU, GAMZE. "DÎVÂN (FASÎH, AHMED DEDE)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-fasih-ahmed-dede. [Erişim Tarihi: 12 Eylül 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 FARSÇA DÎVÂNÇE (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Fasîh Dede Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran
Görüntüle
2 MÜNÂZARA-İ GÜL Ü MÜL (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU
Görüntüle
3 MÜNÂZARA--İ RÛZ U ŞEB (FASîH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Doç. Dr. Songül Yağcıoğlu
Görüntüle
4 TENBÂKÛ-NÂME (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Fasîh Dede Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran
Görüntüle
5 KALEM RİSÂLESİ (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU
Görüntüle
6 BEHİŞT-ÂBÂD (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran
Görüntüle
7 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU
Görüntüle
8 MAHMÛD U AYAS (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Fasîh Dede Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran
Görüntüle
9 MÜNŞE'AT (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Dede Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU
Görüntüle
10 RİSÂLE-İ ENBİYÂ (FASÎH, AHMED DEDE) Fasîh, Ahmed Fasîh Dede Prof. Dr. Ahmet İÇLİ
Görüntüle
11 DÎVÂN (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE ŞEYH ABDULLÂH EFENDİ) Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi Dr. Öğr. Üyesi Bekir Belenkuyu
Görüntüle
12 GENCÎNE-İ İ'CÂZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) Abdî, Himmet-zâde Şeyh Abdullâh Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
13 DÎVÂN-I LUGAZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
14 DÎVÂN (BEHCETÎ HÜSEYİN EFENDİ) Behcetî Hüseyin Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
15 DÎVÂN (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN
Görüntüle
16 DÎVÂN (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
17 DÎVÂN (KÂ'İMÎ) Kâ'imî, Hasan Efendi Araş. Gör. Elma Dervisbegovic
Görüntüle
18 TUHFE-İ NÂTIK (NÂTIK/NÂTIKÎ, CELÎLî-ZÂDE) Nâtık/Nâtıkî, Edirneli Celilî-zâde ismail Aksoyak
Görüntüle
19 DÎVÂN (NAZMÎ, ŞEYH MEHMED) Nazmî, Şeyh Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Leyla Alptekin Sarıoğlu
Görüntüle
20 MEV'İZA-İ MÜCÂHEDE (NAZMÎ, ŞEYH MEHMED) Nazmî, Şeyh Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Leyla Alptekin Sarıoğlu
Görüntüle