DÎVÂN (ES'AD)
şiirler
Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi (d. 1204/1789 - ö. 1264/1848)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Esad mahlası ile şiirler yazan Sahhaflar Şeyhi Esad Efendi'nin şiirlerini ihtiva eden eseri.  Şair, manzum ve mensur pek çok eser kaleme almakla  sanat hayatını Dîvân’ından takip edebilmekteyiz. Esad Divanı'nda biri Farsça olmak üzere toplam 20 kaside, 8 mesnevi, 93 gazel, 6 tahmis,  1 muhammes, mütekerrir murabba şeklinde bir şarkı, 46 matla,  60 beyit, 24 mısra bulunmaktadır.  Zeynì’nin bir beytine yapılan  tahmiste bütün mısralar kendi arasında kafiyelidir. Dervîş Fedâyì’nin yedi beyitli gazeli, Hâfız-ı Kadìm-i Rûmì’nin beş beyitli gazeli, Nedìm’in 6 beyitli gazeli, Selâm Bey’in beş beyitli gazeli, Nailì’nin 6 beyitli gazeli tahmìs edilmiştir.

Şair, kendisinden önce yaşamış şairlerden Bâkî, Nâbî, Nefî, Fuzulî, Gâlib, Nevres, Atayî, Sabit ve Surûrî'yi şiirlerinde anar.  Adını andığı şairlerden Sâbit ve Nedim'in etkisi altındadır. Esad Efendi’nin şiirlerinde günlük hayattan sahneler vardır. Şiirlerinde görevleri sırasında yaşadıkları önemli yer tutar. Bunlardan İran elçiliğine dair yazdıkları çoğunluktadır. Esad Efendi’nin şiirlerinde “vatan, gurbet ve fitne-fesad ehlinden şikayet” sıkça dile getirilir. Gazellerinde  Sebk-i Hindì etkisi görülür. Günlük hayatta kullanılan atasözü ve deyimlere şiirlerinde yer vermiştir. Esad Efendi kendisinden sonra çığır açan bir şair değildir. Fakat çağdaşı Hammer’in onu tanıtıp, şiirlerinden örnekleri Almanca’ya çevirmesi de dikkate değerdir.

Esad Divanı üzerine Fatih Aydoğan tarafından altı nüsha görülerek yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (2003). 

Şairin biyografisi için bk. “Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/esad-sahhaflar-seyhizade-esad-efendi 

Eserden Örnekler


Tahmîs-i Gazel-i Nedîm

A şûh emân ki lebin hem dem-i şerâb olmuş

İzârın âteşi kat kat pür-iltihâb olmuş

Cigerleri görün üftâdenin kebâb olmuş

Yine bu gün acabâ kaç cihân harâb olmuş

Ki kûşe-i nigehin mahşer-i itâb olmuş

 

Şikencegâh-i dil-i bî-karâre bâbındır

Sihâm-ı nâfize müjgân-ı pür şitâbındır

Hulâsa fitne-i devrân hemân cenâbındır

Murâdı fitnenin ancak bir intisâbındır

Ya kâkülünde şiken ya hatında tâb olmuş

 

Kaşı dü mısra-ı dîvân-ı hüsn-i müzemmen

Dehânı şâire feyz-i makâl-i gûn-â-gûn

Zebânı nâtıka-fermâ-yı tab-ı neşve-nümûn

Meyân hayâl gibi ince kâmeti mevzûn

Aceb nişânlıyacak beyt-i intihâb olmuş

 

Hayâli oldı fürûg-âver-i şeb-i târîk

Nigâhı hikmetü’l-işrâkı itdi lafz-ı rekîk

O nûr-i dîde muhassıl kelâm-ı bî-teşkîk

Dahı geçen aya dek bir hilâl idi bârîk

Bu gün sabâh ile gördüm ki âfitâb olmuş

 

O sır kalur mı hümâsız ki mutrib-i aşkın

O sır kalur mı ãafâsız ki mutrib-i aşkın

O sır kalur mı adâsız ki mutrib-i aşkın

O sır kalur mı hevâsız ki mutrib-i aşkın

Elinde bir nice yıl kâse-i rebâb olmuş

 

Teferrüd eylemiş el-hak gazel-i tarz-ı Nedîm

Şu penç beyti bilâ-mahlas idüp tanzîm

Bekâ-yı nâm içün Esad be-feyz-i Rabb-i alîm

Muhammes eyledi ol pençi şeş ile tetmîm

Nola dinür ise bu beyte müstetâb olmuş (Aydoğan 2003: 544)

Kaynakça


Aydoğan, Fatih (2003). Sahhaflar Şeyhizade Esad Mehmet Efendi Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi üniversitesi.

Macit, Muhsin (1997). Nedîm Divanı. Akçağ Yayınları.

Atıf Bilgileri


Aksoyak, ismail. "DÎVÂN (ES'AD)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-es-ad-tees-1925. [Erişim Tarihi: 19 Ocak 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SÛRNÂME (ES'AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Prof. Dr. Hatice Aynur
Görüntüle
2 TÂRİH (ES'AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Doç. Dr. Oktay Karaman
Görüntüle
3 ÜSS-İ ZAFER (ES’AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 TEŞRÎFÂT-I KADÎME (ES'AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
5 SEFERNÂME-İ HAYR (ES'AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN
Görüntüle
6 MECMÛ’A-İ MÜNŞEÂT 1 (ES’AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 BÂĞÇE-İ SAFÂ-ENDÛZ (ES'AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Dr. Öğr. Üyesi RIZA OĞRAŞ
Görüntüle
8 ŞÂHİDÜ'L-MÜVERRİHÎN (ES'AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Dr. Öğr. Üyesi RIZA OĞRAŞ
Görüntüle
9 PEND-NÂME (ES'AD) Es’ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es’ad Efendi Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN
Görüntüle
10 ZÎBÂ-YI TEVÂRÎH (ES'AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Doç. Dr. Oktay Karaman
Görüntüle
11 ÂYÂTÜ'L-HAYR (ES’AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
12 VAHDET-İ VÜCÛD (ES’AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
13 MECMÛ’A-İ MÜSEVVEDÂT (ES’AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
14 SIFATU'T-TEKVÎN (ES’AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
15 AKVÂL-İ RİCÂL-İ SÛFİYYE (ES’AD) Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
16 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
17 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
18 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
19 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
20 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
21 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
22 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
23 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
24 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
25 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle