- Yazar Biyografisi (TEİS)
Bayram Han - Madde Yazarı: Dr. Ilhame Gültekin
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Çağatay
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:28/01/2022
DÎVÂN/DÎVÂN-I TÜRKÎ-Yİ BAYRAM HAN/ HAN-I HANÂN (BAYRAM HAN)
şiirlerBayram Han (d. 909 -/1504 - ö. 969-/1561)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Moğol ordusunun başkomutanı Karakoyunluların Baharlı boyundan Muhammed Bayram Han Baharlı'nın (1556-1560) iki divanından biri. 1'i kaside, 46'sı gazel, 3'ü kıta, 13'ü rubai ve 3'ü müfred olmak üzere toplam 357 beyitten (bazı nüshalardaki farklılıkları da göz önünde bulundurursak bu sayı 388 beyit olacaktır) oluşmaktadır.
Divandaki şiirler aşk, rindlik, ayrılık, hasret, din ve sosyal içeriklidir. Dili oldukça sadedir. Kasidelerinde Peygamber, Hz. Ali sevgisi anlatılsa da bazı rubailerinde dini hoşgörü ön plandadır. Şiirlerinde halk unsurlarına önemli yer veren şairin eserlerinde mitolojik unsurlar, atasözleri ve deyimlere de rastlanır. Hümayun ve Ekber Şah'tan bahseden kaside ve rubaileri mevcuttur. Türkçe Dîvân'da şiirler klasik divanlardaki tertip üzere konulmamış, rastgele sıralanmıştır.
Bayram Han'ın Türkçe Dîvân'ı toplu olarak ilk defa Denison Ross tarafından Kalküta'da (1910) (Dîvân-ı-Farsî ile birlikte) yayınlanmıştır. Daha sonra 1970 ve 1999'da Aşkabat'ta, 1971'de S. Husameddin Rashidi ve Mohammad Sabir tarafından tekrar Kalküta'da, 2007'de Münevver Tekcan tarafından İstanbul'da, 2013'de Enver Cengizoğlu tarafından Bakü'de neşredilmiştir.
Şairin biyografisi için bk. "Bayram Han". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bayram-han
Eserden Örnekler
Ey bi haberim, hah inan, hah inanma
Köydi cigerim hah inan, hah inanma...
Yüz fitne köz ü zülfüŋ ara çin tapılıptur,
Ey fitnegerim, hah inan, hah inanma. (Divan-i Mumammed Bayram Han Hânhanan 1971: 55)
Eylep şiʻar şiveyi-bidâd közleriŋ,
ʻÂlemni k̩atl eyledi cellâd közleriŋ.
İslâm kişveride berüftâd eyledi,
Ayin-i ʻadl ü k̩âʻide-yi dâd közleriŋ...
Ehl-i huzûr-i hatirini seyd kıldılar,
Sayyâdlıg tarık̩ıda üstâd közleriŋ. (Divan-i Mumammed Bayram Han Hânhanan 1971: 75)
Kaynakça
Aliyev, Gazanfer Yusufoğlu (1969) Bayram-khan, Turkmenskiy Poet. Ashkhabad:Turkmenistan.
Aydogdıev, М. (2000) "Press-obozrenie. K 500-letiyu Bayram Khana Turkmena. Gazeta «Neytralnıy Turkmenistan»". Ashkhabad. 9 iyul (Temmuz).
"Bayram Han". (1987) Türk Ansiklopedisi. C. 5. İstanbul: MEB Yay. 475.
Cengizoğlu Enver (2013). Bayram han Baharlı, Eserleri. Bakü: Mütercim.
Divan-i Mumammed Bayram Han Ḥânḫanan. (1971) Ed. by Rashidi, S.H., Sabir M. Selsele-yi Motun Şomare-yi 2. Karachi: The Institute of Central & West Asian Studies.
Gültekin, İlhame. (2013) XVI yüzyıl Azerbaycan şairi Muhammed Bayram Xanın Hayat ve Yaratıçılığı (Fars ve Türk Divanları Esasında). Doktora Tezi. Bakü: AMEA.
Gültekin, İlhame. (2011). "Muhammed Bayram Han Şiirlerinin Vezin (Öplü) Özellikleri". Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (DUSBED) (Nisan): 9-19.
Hüseynov, R. (2008). "Baharından ayrı düşmüş Baharlı". “525-ci gazete”. 18 ekim. 209. 16-17. Bakü.
Babahan, Muhammed Şerif(2011) "Muhammed Bayram han: Aşk şarkıcısı". Kardeş kalemler Dergisi 55: 74-79.
Tekcan, Münevver (2007) Bayram Han’ın Türkçe Divanı. İstanbul: Beşir Kitabevi.
Turan, A. (1387) Muhammed Bayram han hanhanan: Türkmen halkının büyük şahsiyyet ve şairi. Aşhabad: Encümen-i ferhengi-ye Mekhdumguli Feragi.
Türkmen şiiri antolojisi. (1995). hzl. Fikret Türkmen ve Gurbandurdı Geldiev. Ankara: Levent Ofset.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | FARSÇA DÎVÂN (BAYRAM HAN) | Bayram Han | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
| 2 | TÂRÎH-İ REŞÎDÜDDÎN / TÂRÎH-İ REŞÎDÎ | Mîrzâ Haydar Duglat Mîrzâ Muhammed Haydar Köregan b. Muhammed Hüseyin b. Muhammed Haydar b. Emir-i Kebîr Saîd Ali b. Emir Ahmed b. Hudaydad b. Emir Bulacı | Doç. Dr. rabia şenay şişman |
Görüntüle | ||
| 3 | CİHÂN-NÂME | MÎRZÂ MUHAMMED HAYDAR KÖREGAN, Haydar Mîrzâ Duglat, Mirza Muhammed Haydar Duğlat | Dr. NURAY TAMİR |
Görüntüle | ||
| 4 | BAHRÜ’L-HÜDÂ (ŞÎBÂNÎ) | ŞÎBÂNÎ | Doç. Dr. rabia şenay şişman |
Görüntüle | ||
| 5 | ARÛZ RİSÂLESİ (BABUR) | Babur , Gâzî Zahîreddîn Muhammed | Dr. Duygu Koca |
Görüntüle | ||
| 6 | BÂBUR-NÂME/VEKÂYÎ (BABUR) | Babur, Gazi Zahîrüddin Muhammed | Dr. NURAY TAMİR |
Görüntüle | ||
| 7 | DÎVÂN (BABUR) | Babur , Gazi Zahîrüddîn Muhammed | Dr. NURAY TAMİR |
Görüntüle | ||
| 8 | GÜL Ü BÜLBÜL (BORA GAZİ GİRAY HAN) | Bora Gazi Giray Han | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 9 | FARSÇA DÎVÂN (EMÂNÎ) | Emânî, Muhammed Beg | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
| 10 | MAHMÛD VE AYAZ (ENÎSÎ) | Enîsî, Yol Kulu Beg Şamlu | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 11 | SIFATÜ'L-HAREMEYN (HAYATÎ) | Hayâtî | Dr. Öğr. Üyesi Arife Ece Evirgen |
Görüntüle |