- Yazar Biyografisi (TEİS)
Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
- Eser Yazılış Tarihi:1310/1892
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:12/01/2022
DÎVÂN (CEVDET PAŞA)
şiirlerCevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı (d. 1238/1823 - ö. 1313/1895)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Osmanlı devlet adamı Ahmed Cevdet Paşa’nın şiirlerini topladığı eseri. Dîvân; tevhid, münacat, naat gibi türlerin olmaması ve manzumelerin sıralanışı bakımından mürettep değildir. Eserde kasîde, terkîb-bend, gazel, tarih, şarkı, rubâî, kıt'a ve müfred nazım şekilleri ile yazılmış şiirler mevcuttur. Bunların içinde gazelden sonra en çok tarih manzumesi vardır. Sultan II. Abdulhamid’in veladeti için yazılmış bir tarih manzumesiyle başlayan eserde, Reşid Paşa’ya biri Farsça olmak üzere dört kaside ve bir terkib-bend, Şeyhülislam Arif Hikmet Bey’e biri Arapça iki kaside, Fuad Paşa’ya ise bir kaside ithaf edilmiştir. Tarih manzumelerinin birçoğu şehzadeler ve hanım sultanlar için kaleme alınmıştır (Yıldıran 1994: 80). Lofça’dayken yazdığı ilk şiirlerde Vehbî mahlasını kullanan şaire, İstanbul’a geldikten sonra derslerine katıldığı Fehîm Efendi tarafından Cevdet mahlası verilmiştir. Bu itibarla Paşa, karışıklığa sebebiyet vermemek için bir arîza yazarak padişaha takdim etmiştir. Ardından daha önce yazdığı şiirleri yeniden ele almış ve Vehbî mahlasını çizerek Cevdet olarak değiştirmiştir. Bu mahlas, zamanla Ahmed ismiyle anılarak birlikte kullanılmıştır (Arık 2010: 220-221).
Arapça ve Farsçaya bu dillerde şiir yazabilecek kadar hakim olan Ahmed Cevdet Paşa, uzun tamlamalara pek itibar etmeyerek sade sayılabilecek bir dil kullanmıştır. Edebî sanatların kullanımında özgünlüğü yakalayamayan Paşa’nın manzumeleri lirizmden uzaktır. Kaside ve tarih manzumelerinde ise hikemî ifadelere rastlanır (Yıldıran 1994: 81).
Eserin tespit edilen ve şair tarafından müsvedde olarak kaleme aldığı anlaşılan üç nüshasından ikisi İstanbul Belediyesi, Atatürk Kitaplığı’ndadır. 51 ve 62 varaktan müteşekkil olan nüshalar CP_Yz_0037a ve CP_Yz_0037b demirbaş numarası ile kayıtlıdır. Bunlara nispeten daha eski ve eksik olan diğer nüsha ise 28 varak olup Devlet Arşivleri, Yıldız Esas Evrakı, 18 numarada kayıtlıdır. Cevdet Paşa, 1310/1892’de Sultan II. Abdulhamid’in isteği üzerine şiirlerini bir divançede topladığını ve padişaha takdim ettiğini söylemişse de bu nüshaya henüz ulaşılamamıştır. Eser üzerine bir yüksek lisans çalışması (Yıldıran 1994) yapılmıştır.
Şairin biyografisi için bk. "Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/cevdet-pasa-ahmed-cevdet-pasa-lofcali
Eserden Örnekler
Gazel-i zü’l-kâfiyeteyn
Safâ verir bize yâr etse pür itâb hitâb
Ki telh olunca eder tab’ı neş’e-yâb şarâb
Hevâ-yı câh ile mağrûr olan tenk-mağzın
Yakın vakitde olur hâli çün habâb harâb
Safâ-yı bâde-i gülgûnu istemez zühhâd
Olur mu neş’e-ber-âverde-i kilâb gülâb
Vatan celâsı cefâsın sorar isen sâkî
Nevâ-yı nâle-i çîni verir cevâb çü âb
Leb-i nigârda ben bence pek neşât verir
Ki nokta nakş ile Cevdet olur serâb şarâb (Yıldıran 2010: 89).
Kaynakça
Arık, Şahmurat (2010). “Ahmed Cevdet Paşanın Kullandığı Mahlâslar ve Yayımlanmamış Bazı Şiirler”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5 (1): 219-234.
Yıldıran, Meliha (1994). Ahmed Cevdet Paşa Hayatı-Eserleri Dîvançe-i Cevdet. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
2 | HİLYE-İ SA'ÂDET (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
3 | ESMÂ-İ ŞERÎFE ŞERHİ (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
4 | MUKADDİME-İ İBNİ HALDÛN'UN FASL-I SÂDİSİ'NİN TERCÜMESİ (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
5 | TEZÂKİR (AHMED CEVDET PAŞA) | CEVDET PAŞA, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Dr. Öğr. Üyesi deva Özder |
Görüntüle | ||
6 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
7 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
8 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
9 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
10 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
11 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
12 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
14 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |