DÎVÂN (BABUR)
şiirler
Babur , Gazi Zahîrüddîn Muhammed (d. 6 Muharrem 888/14 Şubat 1483 - ö. 6 Cemâziyelevvel 937/26 Aralık 1530)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Gazi Zahîrüddîn Muhammed Babur’un (ö. 1530) şiirlerinin toplandığı eser. Babur Dîvânı, klasik divan tarzında tertip edilmemiştir. Eserde Risâle-i Vâlidiyye Tercümesi, 119 gazel, 18 mesnevî, 210 rubaî, 57 muamma, 19 kıt’a, 15 tuyuğ, 79 matla’, 7 masnû’ şiir, 16 nâtamam gazel, 3 nazm, 16 musarra’ beyit, 5 müfred, 4 yerde de mensur parça vardır. Bunların dışında Farsça olarak 2 gazel, 12 rubaî, 8 kıt’a, 17 matla’ ve 1 mensur parça yer almaktadır (Yücel 1995: 19). Dîvân’da, Babur’un sade ve samimi üslubu ile aşk, tabiat, güzellik yanında içtimai, ahlaki, tasavvufi konuların işlendiği şiirleri, onun hayat görüşünü, karakterini ve sanat gücünü yansıtır. Sanatlı şiirlerinin yanında konuşur gibi yazdığı şiirler de bulunmaktadır. (Yücel 1995: 19) Onun hayatından izler bulunan şiirleri ile birlikte Dîvân’ın muhtevası Bilâl Yücel tarafından “büyük vak’a romanlarının muhtevası” olarak değerlendirilmiştir (1995: 19).

Babur Dîvânı’nın Üniversite Nüshası, Paris Nüshası, Topkapı Nüshası, Muallim Cevdet Nüshası, Rampur Nüshası ve Tahran Nüshası olmak üzere altı nüshası bilinmektedir. (Yücel 1995: 19, 21, 23-25) Bunların dışında Haydarâbâd Sâlâr Jang Müze Kütüphanesi’nde iki, Bankipûr’da ve Buhara’da birer nüshalarının olduğuna dair bilgiler veren Ömer Faruk Akün, Dîvân'ın ayrı ayrı nüshalarının E. Denison Ross (1910), Köprülü-zâde Mehmed Fuad (1331/1915), Samoyloviç (1917), Şefika Yarkın (1962), S. Azimcanova - A. Kaimov (1965) ve S. Azimcanova (1948) tarafından neşirlerinin yayımlandığını belirtir (1991: 398). Babur Dîvânı’nın tamamı, nüshaları karşılaştırılarak (Tahran nüshası hariç), Bilâl Yücel tarafından gramer incelemesi, metin, sözlük ve tıpkıbasımla birlikte yayımlanmıştır (1995: IX).

Şairin biyografisi için bk. "Babur , Gazi Zahîrüddîn Muhammed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/babur-gazi-zahiruddin-muhammed

Eserden Örnekler


Yâr yüzümni körüp derd ü gamım bilse kirek

Yüz körüp derd ü gamım çâresini kılsa kirek


İy sabâ cân u köngülni özi ting çün kıldı

Köngli birle dige sin cânı üçün kilse kirek


Vaslını ni kılayın gayrdın ayrılmadı hîç

Yâr vaslı manga agyârdın ayrılsa kirek


Vaslınıng kadrini çün bilmedi bu tilbe köngül

Hicrining tîgı anıng yürekini tilse kirek


Şükr Bâbürni bilür min digen irmiş ol ay

Lâ-cerem bendelerin şâhları bilse kirek (Yücel 1995: 122)

---

Türkler hattı nasîbing bolmasa Bâbür ni tang

Bâbürî hattı imestür hatt-ı Sıgnakî durur (Yücel 1995: 170)

---

Kuyaş dik yüzüng ü dür dik tişingning hicride iy ay

Közümning yaşıdur yüz katre vü her katre dür-dâne (Yücel 1995: 171)

Kaynakça


Akün, Ömer Faruk (1991). “Bâbür (Sanatkâr ve Fikir Adamı Yönü)”. İslâm Ansiklopedisi. C. 4. İstanbul: TDV Yay. 396-400. 

Aslan, Üzeyir (2010). “Bâbur Divanında Öncelemeler ve Öncelemelerde Paralelizm”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 3(4): 1-26.

Bilkan, Ali Fuat (2002). “Divân ve Bâbürnâme ışığında Bâbür’ün Hindistan Hayatı”. Bilig, 21: 97-116.

Ceylan, Nimet (2009). Gazi Zahirüddin Muhammed Bâbur Mirza'nın Eserlerindeki İkilemeler. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

Yıldız, Ufuk (2016). Bâbür Dîvânı ile Muhibbî Dîvânı’nın Ses Bilgisi ve Ekler Açısından Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.

Yücel, Bilal  (hzl.) (1995). Bâbür Dîvânı (Gramer-Metin-Sözlük-Tıpkıbasım). Ankara: AKM Yay. 

Atıf Bilgileri


TAMİR, NURAY. "DÎVÂN (BABUR)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-babur. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ARÛZ RİSÂLESİ (BABUR) Babur , Gâzî Zahîreddîn Muhammed Dr. Duygu Koca
Görüntüle
2 BÂBUR-NÂME/VEKÂYÎ (BABUR) Babur, Gazi Zahîrüddin Muhammed Dr. NURAY TAMİR
Görüntüle
3 RİSÂLE-İ VÂLİDİYYE TERCÜMESİ (BABUR) Babur, Gâzî Zahîreddin Muhammed Dr. Duygu Koca
Görüntüle
4 TÂRÎH-İ REŞÎDÜDDÎN / TÂRÎH-İ REŞÎDÎ Mîrzâ Haydar Duglat Mîrzâ Muhammed Haydar Köregan b. Muhammed Hüseyin b. Muhammed Haydar b. Emir-i Kebîr Saîd Ali b. Emir Ahmed b. Hudaydad b. Emir Bulacı Doç. Dr. rabia şenay şişman
Görüntüle
5 CİHÂN-NÂME MÎRZÂ MUHAMMED HAYDAR KÖREGAN, Haydar Mîrzâ Duglat, Mirza Muhammed Haydar Duğlat Dr. NURAY TAMİR
Görüntüle
6 BAHRÜ’L-HÜDÂ (ŞÎBÂNÎ) ŞÎBÂNÎ Doç. Dr. rabia şenay şişman
Görüntüle
7 DÎVÂN/DÎVÂN-I TÜRKÎ-Yİ BAYRAM HAN/ HAN-I HANÂN (BAYRAM HAN) Bayram Han Dr. ilhame gültekin
Görüntüle
8 GÜL Ü BÜLBÜL (BORA GAZİ GİRAY HAN) Bora Gazi Giray Han Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
9 FARSÇA DÎVÂN (EMÂNÎ) Emânî, Muhammed Beg Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
10 MAHMÛD VE AYAZ (ENÎSÎ) Enîsî, Yol Kulu Beg Şamlu Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
11 SIFATÜ'L-HAREMEYN (HAYATÎ) Hayâtî Dr. Öğr. Üyesi Arife Ece Evirgen
Görüntüle
12 DÎVÂN (KIDÎRÎ) Kıdırî, Yûsuf Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
13 DÎVÂN (MEVLANA EFSERÎ) Mevlânâ Efserî Prof. Dr. Üzeyir Aslan
Görüntüle