Âşık Ömer’in şiirlerinin ölümünden sonra bir araya getirilmesinden oluşan eseri. Âşık Ömer, halk şiiri ve âşıklık geleneğine mensubiyeti yanı sıra Divan edebiyatına yatkın olması dolayısıyla hem heceli hem de aruzlu tür ve biçimlerde şiirler söylemiştir. Divan şiirine yatkınlığı, şiirlerinin ölümünden sonra çeşitli müstensihler tarafından bir “divan”da toplanmasına sebep olmuştur. Divan nüshaları dışında Âşık Ömer şiirlerinin sözlü gelenekte yayılması ve yazılı olarak cönk ve mecmualara da girmesi, Âşık Ömer’in şiirlerinin tam sayısını tespit etme imkânını ortadan kaldırmaktadır. Yazma divan nüshaları arasında en çok şiir bulunan nüsha, Mevlana Müzesi Kütüphanesindeki yazmadır. Bu nüshada 1244 şiir olduğu kaydedilmişken kopuk yapraklardaki kayıp şiirler dışında toplam 1158 şiir yer almaktadır (Karasoy ve Yavuz 2010: 71, 82). Şiirlerinin toplam sayısı, tür ve biçimlere göre dağılımı divan yazmalarına göre çok farklılık göstermektedir. Bu çerçevede Sadeddin Nüzhet Ergun, eserinde 666 (1936: 434); Yakup Karasoy ile Orhan Yavuz ise divanın altı nüshasını bazı cönklerde ve yazılı-basılı kaynaklarda yer alan şiirlerle karşılaştırarak 1455 şiire yer vermişlerdir. Hece ölçüsüyle söylenmiş şiirlerin koşma, semai, destan, şairname, tekerleme; aruz ölçüsüyle söylenmiş şiirlerin ise divan, gazel, murabba, muhammes, müseddes, semai, kalenderi, tahmis, şatranç gibi tür ve biçimlerle kaleme alındığı görülmektedir.

Âşık Ömer divanının yurt içi ve yurt dışı kütüphanelerde toplam altı yazma nüshası mevcuttur. Bu yazmalar arasında Süleymaniye Nüshası, Âşık Ömer divanlarının en eski tarihlisidir. Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunan ve istinsah tarihi 1728 olan bu nüsha, kütüphanenin Hacı Mahmud Efendi Bölümü 5097 numarasında kayıtlı olup nüshanın 502-505. arasındaki sayfaları kayıptır. Bazı sayfalarda kenara sonradan bulunan Âşık Ömer şiirlerinin aynı hatla eklendiği görülmektedir. Toplam şiir sayısı mükerrer olanlarla birlikte 1138’dir.

Mevlâna Müzesi Kütüphanesi veya Hafız Ayvansarayî Nüshası, 336 varaktan oluşan ve Hafız Ayvansarayî tarafından 1780-1782 tarihleri arasında yazılmış nüshadır. Hafız Hüseyin Ayvansarayî, Âşık Ömer’in şiirlerini toplayarak bir divan haline getirmiştir. Sayıca en çok şiir bulunan bu nüshada müstensih tarafından 1244 şiir olduğu kaydedilmişken bazı sayfaların kopuk oluşu yüzünden toplam 1158 şiir tespit edilebilmiştir (Karasoy ve Yavuz 2010: 82).

Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Nüshası, İbn El-Hak Muhammed Emin Mahmud El Raci be Kütahyavî tarafından istinsah edilmiş bir nüshadır. Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi’nde 1800 istinsah tarihli bu yazma divan, kütüphanede 2677 numarada kayıtlıdır. 112 varaktan oluşan divan baş kısmından eksiktir. Divanda mükerrer olanlarla birlikte toplam 389 şiir yer almaktadır.

British Library Nüshası, söz konusu kütüphanenin OR.11263 numarasında kayıtlıdır. Divan, baştan ve sondan eksiktir. XIX. yüzyılda istinsah edildiği tahmin edilen nüsha, kütüphaneye 1930 yılında kaydedilmiştir. Divan, 144 varaktır ve toplam 372 şiir içermektedir.

Âşık Ömer divanının Ankara Milli Kütüphane’de iki nüshası bulunmaktadır. Bunlardan ilki Ankara Milli Kütüphane Fahri Bilge Koleksiyonunda 124 numarada yer alan 113 varak ve 355 şiirden oluşan nüshadır. Nüshanın istinsah tarihinin XIX. yüzyıl olduğu düşünülmektedir. Ankara Milli Kütüphane Dr. Abdullah Öztemiz Nüshası ise YZ.A2302 numarada kayıtlıdır. Yazmanın başında Dr. Abdullah Öztemiz kaydı mevcuttur. Nüshada boş sayfalar olduğu gibi eksik varaklar da vardır. Toplam 242 şiir barındıran ve istinsah tarihi 1281 olan bu nüshayı Abdülbaki Efendi adlı bir kişi istinsah etmiştir.

Bu yazma divanlar dışında Âşık Ömer Divanı başlığı taşıyan taşbaskısı ve eski harfli matbu metinler mevcuttur. “Halk kitabı” özelliği taşıyan ve ortalama 100 civarında şiirden oluşan matbu divanlar, Âşık Ömer’in halk arasında çok sevildiğini göstermektedir. Ayrıca kurumsal ve kişisel arşivlerde Âşık Ömer şiiri barındıran çok sayıda cönk mevcuttur. Bu itibarla Âşık Ömer'e ait şiirler tümüyle bir araya getirilmiş sayılamaz. Makale düzeyindeki yazılarla Âşık Ömer’e ait şiirler cönklerden derlenerek yayımlanmaya halen devam edilmektedir. Ancak Âşık Ömer’e izafe edilen ve 2000 civarında olduğu sanılan şiirleri bir araya getirmek ve hangilerinin Âşık Ömer’e ait olduğunu tespit etmek şimdilik oldukça zor görülmektedir. Yazma ve matbu kaynaklardan hareketle Âşık Ömer Divanı’nı ilk olarak Sadeddin Nüzhet Ergun tertip etmiş ve yeni harflerle yayımlamıştır. Şükrü Elçin, seçme şiirlerin yer aldığı bir monografi yayımlamıştır. Âşık Ömer’in Kırımlı olduğu düşüncesinden hareketle Riza Fazıl, Âşık Ömer Divanı’nı Kırım Tatar Türkçesiyle iki cilt olarak Taşkent’te yayımlamıştır. Son olarak Yakup Karasoy ile Orhan Yavuz da Âşık Ömer’in divanının altı nüshasını bazı cönkler ve yazılı basılı kaynaklardaki şiirlerle karşılaştırarak yayımlamışlardır.

Âşık Ömer'in biyografisi için bk. "Âşık Ömer". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/asik-omer