- Yazar Biyografisi (TEİS)
Arşî, Hoca Cahân (Yakup) - Madde Yazarı: Prof. Dr. Adem Öger
- Eser Yazılış Tarihi:-
- Yazıldığı Saha:Çağatay
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap-Uygur
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:15/03/2022
DÎVÂN (ARŞÎ)
şiirlerArşî, Hoca Cahân (Yakup) (d. 1097/1684-85 - ö. 1169/1755-56)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Uygur şairi Arşî’nin (ö. 1169/1755-56) şiirlerini ihtiva eden eseri. “Hoca Cahân” lakabıyla da bilinen ve devrin divan şairlerini Yarkent’te etrafında toplayan Arşî'nin Dîvânı'nda, 6 ile 16 arasında değişen beyitten oluşan yüz bir gazel, 1 müstezad, 7 muhammes, 2 müsemmen, 1 terci-i bend, 1 mesnevi, 8 rubai olmak üzere toplam 121 şiir bulunmaktadır (Bahavidin 1995; Utuk vd. 2006: 638).
Dîvân'ın günümüze ulaşan ve Hoten’in ipekli kağıdına yazılmış bir nüshası, Ürümçi’de Uygur Otonom Bölgesi Müzesi’nde korunmaktadır. Kim tarafından istinsah edildiği bilinmeyen ve her varakta 11 mısranın yer aldığı bu nüsha, 1995 yılında, Doğu Türkistan’da Mehemmettursun Bahavidin tarafından tıpkıbasımı ile birlikte Uygur Türkçesiyle yayımlamıştır. Uygur araştırıcılar eserin şahsi kütüphanelerde üç nüshası daha bulunduğunu belirtmektedirler (Bahavidin 1995: 4-5). Mehemmetursun Bahavidin tarafından yayımlanan (1995) eser, Türkiye’de bir yüksek lisans tezi olarak incelenmiştir (Akhtari 2018).
Şairin biyografisi için bk. “Arşî, Hoca Cahân (Yakup)”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ersi-hoca-cahan-yakup
Eserden Örnekler
Gazel
Kündüz müdür kece, ol hûrşîd-i tâbân bulmasa
Kâmetim hemdür eger serv-i hirâman bulmasa
Zâhidâ firdevs ara cevrüñ temâşasın niteyi
Külbem içre ger hayâl-i hüsn-i cânân bulmasa
Bes neden dersin bu yanlığ sûz-i efğânım körüp
Bu köñül ger âteş-i işkide giryân bulmasa
Bülbül-i şûrîde kaydan kasb iter irdi nevâ
Ger bu şûriş ile könglüm öyi veyrân bulmasa
Dürr-i yektâ tapmas irdi kim sedef içre vücûd
Közlerim ebri eger mihringden giryân bulmasa
Barça teşvîş-i zamâna çoğaz bil kim âşiyân
Kılmas irdi ger bu könglüm öyi veyrân bulmasa
Ger yerak taşlarsa ol hem hûb irür der hîç kim
Bilmes irdi lezzet-i vaslıngnı hicrân bulmasa
Arşî yârıng nakd-ı îmânını târâc eyledi
Nige bes ol şûh-i zâlim nâ-müslümân bulmasa (Bahavidin 1995: 5).
Kaynakça
Akhtari, Muhammad Fahim (2018). Hoca Cahan Arşî Divanı (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
Bahavidin, Muhemmettursun (1995). Hocâ Cahân Arşî, Dîvân-ı Arşî. Ürümçi: Şincang Halk Neşriyati.
Utuk, İmincan Ehmedi, M. Mirziehmet, H. Abdusalam, Ş. Elahun, M. Muhemmet (2006). Uyğur Edebiyatı Tarihi. C. 2. Beicing: Milletler Neşriyati.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | VAGZ-I AZAD | AZADI, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
2 | BEHİŞTNAMA | Azadı, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
3 | HEKAYAT (AZADI) | AZADI, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
4 | BEŞ NAMAZ | Azadı, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (GAYIBI) | Gayıbı, Mahmut | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
6 | KÜLLİYÂT-I MESNEVÎ-Yİ HARÂBÂTÎ | Harâbâtî, Muhemmed Binni Abdulla | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
7 | MANTIKU'T-TAYR (HOTENÎ) | Hotenî, İbrahim | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
8 | TEZKİRE-İ ARSLANHAN | Kâsımî | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (MEHZÛN) | Mehzûn, İsmail | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (Mücrim) | Mücrim / Âbid / Mücrim Çelebi / Mücrim Âbid | Araş. Gör. Murat ASLAN |
Görüntüle |