[DÎVÂN] (ANDELÎB)
şiirler
Andelîb Karacadağî (d. ?/? - ö. ?/1830)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Andelîb Karacadaği’ye ait manzum eserler. (Kıssa-i Leylâ vü Mecnûn, Sâkînâme, 9 muhammes, 8 gazel, 4 kaside, 6 koşma, 8 koçaklama, 4 haydarî, 1 rubai, İrevan Hanlığı’nın Rus ordusu tarafından işgalini metheden kaside) St. Petersburg Doğu Yazmaları Enstitüsü’nde B-332 kayıt numaralı bir mecmua içinde (vr. 16a-45 a) bulunmaktadır. Söz konusu nüsha, halkbilimci ve seyyah Andreas Johan Sjögren tarafından istinsah edilmiş olup, 45 varaktan oluşmaktadır. Mecmuanın 1b-15b varakları arasında ise Fuzûlî’inin, Vâkıf’ın, Âşık Kerem’in şiirleri bulunmaktadır (Dmitriyeva, 2002: 414). Karacadaği’nin bu edebî mirası, kayıtlara Dîvân olarak geçmemiştir. St. Petersburg Doğu Yazmaları Enstitüsü’nün Türkçe Dîvânlar Katalogu’nda da Andelîb Karcadağî’nin Dîvân’ına rastlayamadık (Дмитриева 1965). Zikri geçen mecmuadaki Andelîb Karacadağî’ye ait Leylâ vü Mecnûn’u araştırmaya tabi tutan H. Samedzade de Karacadağî’nin Dîvân tertip ettiğini belirtmemiştir. F. Kasımzade, kaynak göstermeksizin söz konusu mecmuayı Karacadağî Dîvânı şeklinde takdim etmektedir (Kasımzade, 2017: 86). Mecmuadaki şiirler belli bir düzene göre sıralanmamıştır. Kanaatimizce Andelîb’in bu şiirler mecmuasına Dîvân demek doğru değildir. Bahse konu şiirler hem aruz hem de hece vezninde yazılmıştır. Karacadağî’nin İrevan Hanlığı’nın işgalini ele alan manzumesi millî tarihimiz açısından teessüf doğurmaktadır. Zira bu şiirde tarihî Azerbaycan topraklarından olan İrevan’ı işgal eden Rus General Paskeviç ve Binbaşı Şubin methedilmektedir. Andelib’in bu mecmuada yer alan Kıssa-i Leylâ vü Mecnûn mesnevisi H. Samedzade tarafından yayınlanmıştır (Səmədzadə, 1940: 238-258). Mecmuadaki diğer şiirler ise Güney Azerbaycan Edebiyatı Antolojisi’nde basılmıştır (Mənafi vd. 1981: 43-53). Andelib Karacadaği’nin bu mecmuada bulunan tüm şiirleri toplu bir şekilde neşredilmemiştir. Andelîb Karacadağî’nin diğer şiirleri Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsündeki Cönklerde (Б- 2258; Б- 1612; Б-3348; Б-2228; Б- 3351; Б-1761; Б-1417; Б-1762; Б-27; Б-1980; A-968; A-654; C- 165; ФР- 867) muhafaza edilmektedir (Komisyon,1977).

Yazarın biyografisi için bk. "Andelîb, Karacadağî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/endelib-garacadagi 

Eserden Örnekler


Haydariye

Gül üste

Sun‘-i kudretten siyah ḫâlların

Ârizinde ne zindâne düşübdür.

Birisi Habeş’tir, birisi Hindu

Bed-ameller hoş mekâne düşübdür.

Aziziyem ne mekânı

Dihkânın ne dükkânı

Aşkının avaresi

Ne yeri ne mekânı?

Âşığından evvelden

Yediğin nemek hanı?

***

Kaşların fitnedir, gözlerin câdû

Hadeng-i müjgânın mene tuttu rû

Gelip can almağa kâfir-i bed-hû

Ver nasihat bed-gümane düşübdür.

Aziziyem bu gümanı

Ders oku, begû mâni

Ferağına gönlümün

Yok idi bu gümanı

Çekmez hüsnün sûretin

Gelse iki yüz Mani (Dusti 1388: 49). 

Kaynakça


Дмитриева Людмила (1965). Pукописи диванов тюркских поэтов в собрании института народов Aзии AH CCCP. Исследование рукописей и ксилографов Института Hародов Азии. Москва: Hаука, Главная Pедакция Bосточной Литературы.

Дмитриева Людмила (2002). Каталог тюркских рукописей Института востоковедения Российской академии наук. Москва: Вост. лит.

Dusti, Hüseyn (1388). Bir qucaq sevgi: Qaradağ şairləri təzkirəsi. Tahran: Təkdirəxt.

Komisyon (1977). Əlyazmalar kataloqu. Cünglər. Bakı: Elm.

Qasımzadə, Feyzulla (2017). XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı: Elm və təhsil.

Mənafi, Mirəli vd. (1981). Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası. I. c. Bakı: Elm, s.43-53.

Mecmua (1857). St. Petersburg Doğu Yazmaları Enstitüsü B-332.

Səmədzadə, H. (1940). Azərbaycan dilindəki axırıncı “Leyli və Məcnun” haqqında. Nizami: AzSSR Xalq Komissarları Soveti Yanında Nizami Yubiley Komiteti, Azərb. Sovet Yazıçıları İttifaqı. Kitab 1. Bakı: Azərnəşr, s. 238-258.

Atıf Bilgileri


MUSALI, Vüsale. "[DÎVÂN] (ANDELÎB)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-andelib. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 KISSA-İ LEYLÂ VE MECNÛN (ENDELİB) Endelib, Garacadaği Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
2 DÎVÂN (ENDELİB) Endelib, Garacadaği Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Ali Akber Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
5 KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
6 KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 DÎVÂN (DİLSÛZ) Dilsûz, Muhammed Emîn Prof. Dr. Yakup POYRAZ
Görüntüle
8 GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) Fakîr, Hacı Ağa Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
9 SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) Halhâlî, Muhammed Bâkir Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 DÎVÂN (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN
Görüntüle
11 TİLKİ İLE KURT (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle
12 KÖYLÜ İLE AYI (HASAN, ALİ OĞLU KARABAĞÎ YÜZBAŞOV) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle