- Yazar Biyografisi (TEİS)
Âlî, Hüseyin Çelebi - Madde Yazarı: Akın ZENGİN
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:24/08/2022
DÎVÂN (ÂLÎ, HÜSEYİN ÇELEBİ)
şiirlerÂlî, Hüseyin Çelebi (d. ?/? - ö. 1058/1648)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Müelifin şiirlerini topladığı eseri. Eserde; mensur bir dibâce, bir münacât, bir tevhid, 11 kaside, 10 kıtʻa, 118 Türkçe gazel, 8 Farsça rubaî, 14 Farsça gazel bulunmaktadır. Kasîdelerden biri Sultan II.Osman, iki kasîde ve bir kıtʻa IV. Murat için yazılmıştır. Sevgilinin medhi için bir kasîde, Dilâver Paşa için bir kasîde, Hafız Ahmet Paşa için bir kasîde ve bir kıtʻa, Çağalzade Mahmut Paşa için bir kasîde, Hüseyin Paşa için bir kasîde, Nefʻî için bir kasîde, Halil Paşa için bir kıtʻa, Sinanzade Mehmet Efendi için bir kıtʻa yazılmıştır. İki kaside ve üç uzun kıtʻanın kimin için yazıldığı belli değildir (Arıkoğlu 1999: 18).
Bu eserde Sebk-i Hindî akımının tesirini görmek mümkündür. Beyitlerde mübalağalı ve girift bir anlam söz konusudur. Muamma sanatının izlerine de rastlanmaktadır. Redif kullanımında genellikle Türkçe kelimeler seçilmiştir. Eseri incelediğimizde şairin Tâlib-i Rûm, Örfî, Feyzî, Enverî, Kemâl-i Isfahânî gibi şairlerden etkilendiğini görürüz. Ayrıca şair, Nefʻî için bir kaside yazmış ve onun izinden gittiğini ifade etmiştir.
Eserle ilgili İsmail Arıkoğlu bir yüksek lisans tezi hazırlamıştır (1999).
Şairin biyografisi için bkz: "Âlî, Hüseyin Âlî Çelebi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-huseyin-ali-celebi
Eserden Örnekler
Gazel
Alınca gönlümü ol dilber-i mümtâz u müstesnâ
Beni kıldı esîr-i dâm-ı aşk u vâlih ü şeydâ
Ne kendüm bilürüm ne halk-ı âlemden haberdârım
Aceb derd özge âlem turfe hâl büʼl-ʻaceb sevdâ
Seher-tâ-şeb gice-tâ-subh-dem kâr-ı dil-i zârım
Figân u nâle vü feryâd u âh u vâh vâveylâ
Harâb itdi cihânı seyl-i eşk-i çeşm-i hûn-pâşım
Nigâh-ı merhamet kılmaz bana ol şûh bî-pervâ
Ne hâlimden bilür ne arz-ı hâle bende tâkat var
Sana kaldı işim ey lutfı çok yezdân-ı bî-hem-tâ ( Arıkooğlu 1999: 110).
Kıtʻa
Yine gülçîn-i gülzâr-ı safâ olmaz dil-i şeydâ
Derâgûş idüp ol serv-i revâne olsa pîçîde
Ne denlü saʻy iderse feth-i bâb olmak ne mümkündür
Kilîd-i genc-i vuslat girmeyince dest-i ümmîde ( Arıkooğlu 1999: 108).
Kaynakça
Arıkoğlu, İsmail (1999). Âlî (Edirneli Hüseyin Efendi) Hayatı, Sanatı, Eserleri ve Divanının Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
Cambaz, Nursel (2020). Miftâhü'r-Rahme (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük-Dizin). Yüksek Lisans Tezi. Bartın: Bartın Üniversitesi.
Cengiz, Merve (2017). Ali Hüseyin Çelebi Edirnevî’nin “Kafiye ve Nazire” İsimli Eserinin Tahkik ve Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Uzun, Aysun (2019). Edirneli Âlî Hüseyin Çelebi’nin Ukûdü’l-Ukûlü (Tahkik-İnceleme). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | MÜNŞE'ÂT (ÂLÎ, HÜSEYİN ÇELEBİ) | Âlî, Hüseyin Çelebi | Öğr. Gör. MEHMET ALTINOVA |
Görüntüle | ||
| 2 | MİFTÂHÜ'R-RAHME (ÂLÎ, HÜSEYİN ÇELEBİ) | Âlî, Hüseyin Âlî Çelebi | Öğr. Gör. İpek Dağlıoğlu |
Görüntüle | ||
| 3 | RİYÂZÜ’R-RAHME (HÜSEYİN ÂLÎ EFENDİ) | Hüseyin Âlî Efendi | Doç. Dr. Gülay Karaman |
Görüntüle | ||
| 4 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
| 5 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
| 6 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
| 7 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
| 8 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
| 9 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 10 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 11 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
| 12 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 13 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |