- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hâşim, Hâşim Baba, Şeyh Mustafa Bandırmalı-zâde - Madde Yazarı: Dr. MEHMET AKİF YALÇINKAYA
- Eser Yazılış Tarihi:1184 (m. 1770)
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:17/01/2022
DEVRİYYE-İ FERŞİYYE
mesneviHâşim, Hâşim Baba, Şeyh Mustafa Bandırmalı-zâde(d. 1130/1718 - ö. 1197/1782-1783)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Hâşim Baba’nın manzûm devriyesi. Devriyyeler, İran ve Türk tasavvuf edebiyatlarının yanı sıra özellikle tekke, halk ve Bektaşî edebiyatlarında muhtelif nazım şekilleriyle teşekkül etmiş devir nazariyesini ele alan eserlerdir. “Vücûd-ı mutlaktan ayrılan nûr-ı ilâhînin âlem-i süflî olan dünyaya, başka bir deyişle toprağa intikaline kadar geçen bu devresini anlatan devriyelere ferşiyye veya devriyye-i ferşiyye” adı verilmiştir. Türk edebiyatında bu konudaki en meşhur eser, Hâşim Baba’nın Devriyye-i Ferşiyye’sidir (Uzun 1994: 251-252). Hâşim Baba bu eserini esasen Niyâzî-i Mısrî’nin Devriyye-i Arşiyye adlı eserine bir nevi zeyl olarak kaleme almıştır. Devriyye-i Ferşiyye, mesnevî tarzında 127 beyitlik bir devriyye ile buna zeyl olarak yazılmış 40 beyitlik kaside tarzında ikinci bir devriyyeden meydana gelmektedir. Mesnevî, bazı kütüphanelerde müstakil olarak “Lisânü’l-gayb”adıyla da geçmektedir. Hâşim Baba, mesnevînin son beytinde Hem “lisânü’l-gayb”ı târih eylesün mısrasındaki “lisânü’l-gayb” terkibiyle manzumenin yazılış tarihine işaret etmiştir. Terkibin ebced değeri 1184 (m. 1770) senesine karşılık gelmektedir. Devir anlayışını mükemmel bir şekilde işleyen eser, Türk tasavvuf edebiyatında hatırı sayılır devriyeler arasında yerini almıştır (Uçman 2001: 154-175). Eser, Abdullah Uçman tarafından “Haşim Baba ve Devriyyeleri” başlığı altında makale olarak yayımlanmıştır.
Şairin biyografisi için bk. “Hâşim Baba”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasim-hasim-baba-seyh-mustafa-bandirmalizade
Eserden Örnekler
Devriyye-i Ferşiyye-i Hâşim Baba
Hamdülillâh mazhar olduk bu deme
Eyledim takrîr-i edvâr âdeme
Âdemin vasfıdurur her bir kitâb
Âdemin şânında eşyâ fasl-ı bâb
Bâb-ı câna mazhar olan bî-gümân
Her biri bir âdem olmuş nişân (Uçman 2001: 160)
Zeyl
Bir zamân ola ki nesl-i âdemî bula fenâ
Sulb-i Haydar’dan gele ecsâda rûh bula bekâ
Nesl-i Haydar müfredâtı cem’ u terkîb eyleye
Müfredât ola mürekkeb rûh ile bula bekâ (Uçman 2001: 171)
Kaynakça
Uçman, Abdullah (2001). “Hâşim Baba ve Devriyyeleri”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 5: 154-175.
Uzun, Mustafa (1994). “Devriyye”, İslam Ansiklopedisi. C. 9, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 251-253.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (HÂŞİM) | Hâşim, Hâşim Baba, Şeyh Mustafa Bandırmalı-zâde | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
2 | VÂRİDÂT | Hâşim, Hâşim Baba, Şeyh Mustafa Bandırmalı-zâde | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
3 | ANKÂ-YI MAŞRIK | Hâşim, Hâşim Baba, Şeyh Mustafa Bandırmalı-zâde | Dr. MEHMET AKİF YALÇINKAYA |
Görüntüle | ||
4 | KURRETÜ'L-UYÛN | Ra'ûfî, Şeyh Seyyid Ra'ûfî Ahmed Efendi | Öğretmen mehmet cemal öztürk |
Görüntüle | ||
5 | VÂRİDÂT (AZÎZ) | Azîz, Azîz Ali Efendi | Araş. Gör. Dr. nesrin aydın satar |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT (İBRÂHİM HÂS) | İbrâhim Hâs | Doç. Dr. Hasan Gültekin |
Görüntüle | ||
7 | ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İBRÂHİM HÂS) | İbrâhim Hâs | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (KAYGULU HALİL EFENDİ) | Kaygulu Halil Efendi | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
9 | HÂDİ’L-UŞŞÂK (KAYGULU HALÎL EFENDİ) | Kaygulu Halil Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
10 | TEFSİR-İ BA’Z-I SÜVER-İ KUR’ANİYYE | Abdülhay Celvetî | Doç. Dr. Şükrü Maden |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (İLÂHİ-NÂME) | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Doç. Dr. abdulkadir erkal |
Görüntüle | ||
12 | MA‘RİFETNÂME | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu |
Görüntüle | ||
13 | ‘İRFÂNİYE | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Diğer Emine Güleç |
Görüntüle |