17. yüzyıl Mevlevî şeyhlerinden İsmâîl Rüsûhî Efendi’nin tasavvufî kavramları ele alan mensur eseri.

İsmâîl Rüsûhî Efendi, mukaddimede dostlarının ve müritlerinin talepleri üzerine ve manevî bir himmetle bu eseri kaleme aldığını belirtir. Eser Abdullah b. Muhammed el-Ensȃrȋ el-Herevî’nin (ö. 481/1088) Menȃzilü’s-Sȃirȋn isimli eserinin genişletilmiş tercümesi sayılabilir. Müellif temelde Menȃzilü’s-Sȃirȋn’i esas almış olmasına rağmen İbnü’l-Arabȋ’nin ve Mevlȃnȃ’nın eserlerinden istifade etmiş, yeri geldikçe diğer meşhȗr sȗfilerden de nakillerde bulunmuştur (Yetik 1992:114). Derecâtü’s-Sâlikîn, Rüsûhî Efendi’nin bir başka eseri olan Minhȃcu’l-Fukȃrȃ’nın üçüncü bölümünde anlatılan seyr ü sülûk mertebelerinin genişletilmiş hâlinden ibaret olduğu için pek yaygınlaşmamıştır. Eserde seyr ü sülûk mertebeleri on bâb şeklinde düzenlenmiş ve her bâb da on derece ile tasnif edilmiştir. Her bölüm tekrar on dereceye ayrılmış ve her derecede tevbe, inâbe, fakr u mahv gibi konular işlenmiştir (Tanyıldız 2010: 23; Yetik 1992:114).

Eserin telif tarihi konusunda kesin bir şey söylemek mümkün değildir. Sahîh Ahmed Dede eserin 1027/1618’de yazıldığını söylese de Semih Ceyhan eserin Minhâcü’l-Fukarâ’dan önce (1026/1617’den önce) yazıldığını, başına Mevlevîlik ve şeriâtın esrârı hakkında iki bölüm ilave edildiğini belirtir (Ceyhan 2005: 200).

Derecâtü’s-Sâlikîn’in Süleymâniye Kütüphânesi Hacı Mahmud Efendi Kitaplığı 2674 ve Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Emanet Haziresi 271 numarada kayıtlı iki nüshasına ulaşılmıştır.

Şairin biyografisi için bkz. “Rüsûhî, Şeyh İsmail Rüsûhî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rusuhi-seyh-ismail-efendi