Cemâlî mahlaslı şairin kaleme aldığı manzume. Osman Horata'nın belirttiğine göre kaynaklarda varlığına değinilmeyen eseri, şairin Dîvân'ıyla birlikte Kayahan Erimer bulmuştur (1991: 78). Erimer, tespit ettiği nüshada şairin Dîvân'ından sonra 55a-58a sayfaları arasında Der-Beyân-ı Meşakkat-i Sefer ve Zarûret ü Mülâzemet başlıklı manzumenin yer aldığını belirtmiştir. Dîvân'ın ve bu eserin telif tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, 883/1478'ten sonraki bir tarihte tamamlanıp Fâtih Sultan Mehmed'e sunulduğu tahmin edilmektedir (Erimer 1974: 266, 268). 

Aruz vezninin "fe'ilâtün mefâ'ilün fe'ilün" kalıbıyla ve mesnevi nazım şekliyle yazılan metin 73 beyitten meydana gelmektedir. Eser, divan edebiyatında pek çok örneği olan sosyal hayatla ilgili bilgiler veren, şairlerin gezdikleri yerleri ve başından geçenleri anlattığı sergüzeşt ve hasbihal türünde yazılmıştır (Horata 1991: 78). Sefername özelliği de gösteren mesnevide Cemâlî, 883/1478 yılında Fâtih Sultan Mehmed'le birlikte katıldığı Arnavutluk seferinden ve burada yaşadığı sıkıntılardan söz etmektedir. Metne bir bahar tasviri ile başlamakta, "Der-Mezellet-i Sengistân-ı Memleket-i Arnavud ve Mezemmet-i Ehl-i Û" başlığıyla hikayeyi anlattığı asıl bölüme geçmekte, burada Arnavut ülkesindeki belaları söylemekle bitiremeyeceğini de vurgulayarak Arnavutluk hakkındaki izlenimlerini dile getirmektedir. Eserin sonundaki dua bölümünde Cemâlî, kendisini sefer esnasındaki sıkıntılardan kurtaran Allah'a hamd ve dua etmektedir. 

Der-Beyân-ı Meşakkat-i Sefer ve Zarûret ü Mülâzemet'in çeviri yazılı metni ve nüshasının fotokopisi Kayahan Erimer tarafından yayımlanmıştır (1974).

Şairin biyografisi için bk. “Cemâlî, Bâyezîd”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/cemali-bayezid