DEKÂYIKU'L-MÎZAN FÎ MEKÂDİRİ'L-EVZÂN (EŞREFZÂDE ALİ ÇELEBİ)
kimya
Eşrefzâde Alî Çelebi b. Hüsrev el-İznikî es-Saruhanî / Müellif-i Cedîd

ISBN: 978-9944-237-87-1


Bursalı Mehmed Tahir'in Osmanlı Müellifleri adlı eseri kaynak gösterilerek (Kurnaz-Tatcı 2000: II/52) birkaç çalışmada 16. yüzyıl âlim şairlerinden Le'âlî mahlaslı Ahmed b. Mustafa'ya isnat edilen eser (Örneğin bk.  Kılınçarslan 2007: 14, Ördek 2014, Abak 2018: 16, Bilim 2019: 15). Ancak yaptığımız incelemeler neticesinde Le'âlî'nin Dekâyiku'l-Mîzân fî Mekâdiri'l-Evzân isminde bir eserine rastlanmamıştır; bununla birlikte aynı isimde (Dekâyiku'l-Mîzân fî Mekâdiri'l-Evzân) Arapça bir eserin Eşref-zâde Ali Çelebi b. Hüsrev el-İznikî'ye (1018/1609) atfedildiği tespit edilmiştir. Fâzıl Alî Bey ve Müellif-i Cedîd olarak da bilinen bu müellif, kimya sahasında kaleme aldığı yaklaşık 60 risalesi ile bilinen önemli bir Osmanlı âlimi olup Le'âlî gibi o da "Saruhanî" nisbesini taşımaktadır (Hayatı ve eserleri için bk. Bursalı Mehmed Tahir 2000: I/116-117, İhsanoğlu vd. 2006: I/53-80). Kuvvetle muhtemeldir ki Bursalı Mehmed Tahir, nisbelerinin aynı olması dolayısıyla bu iki yazarı bu eser dolayısıyla birbirine karıştırmıştır. 

Bahsi geçen Dekâyiku'l-Mîzân fî Mekâdiri'l-Evzân, Arapça olup Bursalı'nın ifade ettiği gibi (2000: II/52) aruz konusunda olmayıp kimya konusunda kaleme alınmıştır. Kitap sekiz mertebe, sekiz mikdar ve dokuz mertebeden oluşmaktadır. Osmanlı Tabii ve Tatbiki Bilimler Literatürü Tarihi başlıklı çalışmada eserin Türkçe nüshalarının da bulunduğu ifade edilirken 14 adet nüshası tespit edilmiştir (İhsanoğlu vd. 2006: I/55).

Eserden Örnekler



Kaynakça


Abak, Bahattin (2018). Seyyid Ahmed b. Mustafa es-Sârûhânî el-Le'âlî ve 'Şerhu'l-Emsile' Adlı Eseri (İnceleme ve Tahkik). Yüksek Lisans Tezi. Erzincan: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi.

Bilim, Ahmet Talha (2019). Leâlî Seyyid Ahmed b. Mustafa es-Sârûhânî ve Kânûnu'l-Avâmil ve Burhânü'l-Mesâil Adlı Risâlesi (İnceleme, değerlendirme ve tahkik). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tahir. Osmanlı Müellifleri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

İhsanoğlu, Ekmeleddin, Ramazan Şeşen ve M. Serdar Bekar (2006). Osmanlı Tabii ve Tatbiki Bilimler Literatürü Tarihi. İstanbul: İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi.

Kılınçaraslan, Hüseyin (2007). Ahmet b. Mustafa es-Saruhânî el-Lâlî'nin Kavânînu's-Sarf Adlı Eserinin Edisyon Kritiği ve Tebyizi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Ördek, Şerife (2014). "Defter-zâde, Seyyid Ahmed Le’âlî/Lâlî Çelebi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/defterdarzade-seyyid-ahmed-leali [Erişim tarihi: 01.11.2022]

Atıf Bilgileri


Yazar, Sadık. "DEKÂYIKU'L-MÎZAN FÎ MEKÂDİRİ'L-EVZÂN (EŞREFZÂDE ALİ ÇELEBİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/dekayiku-l-mizan-fi-mekadiri-l-evzan-esrefzade-ali-celebi-tees-1350. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TERCEME-İ KASÎDE-İ TÂ'İYYE (DEFTERDAR-ZÂDE) Defterdar-zâde, Seyyid Ahmed Le’âlî/Lâlî Çelebi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
2 TUHFETÜ'L-HAVASS FÎ TERCEMETİ DÜRRETİ'L-GAVAS (DEFTERDÂR-ZÂDE/LE'ALÎ) Defterdâr-zâde, Seyyid Ahmed Le’âlî Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
3 ŞERH VE TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜR'E (LE'ÂLÎ ) Defterdâr-zâde Seyyid Ahmed Le'âlî/La'lî Çelebi Doç. Dr. Hamza KOÇ
Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
4 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
5 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
6 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
7 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
8 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
13 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle