- Yazar Biyografisi (TEİS)
Îsâ, Kırşehirli Îsâ - Madde Yazarı: Ismail Aksoyak
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:31/01/2022
DÂSTÂN-I İBRÂHÎM / DÂSTÂN-I HALÎLU’R-RAHMÂN İBRÂHÎM VE İSMÂ’ÎL (ÎSÂ)
Hz. Muhammed'in oğlu Hz. İbrâhîm'in ölümüÎsâ, Kırşehirli Îsâ (d. ? - ö. ?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kırşehirli Îsâ'nın Hz. Muhammed'in küçük yaşta ölen oğlu Hz. İbrâhîm'in canının Azrâil tarafından alınmasını konu edinen kısa mesnevisi. 121 beyit uzunluğundaki metin, aruzun "fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün" kalıbıyla yazılmıştır. Mesnevinin başında ilk 14 beyitte ölüm konusu üzerinde durulur. Hz. Muhammed'in İbrâhîm adlı bir oğlu olur. Kaynaklara göre İbrâhîm, Zilhicce 8/Mart-Nisan 630'de, sonraları Meşrebetü İbrâhîm diye anılacak olan Medine yakınlarındaki Kuf bölgesinde doğar. On yedi veya on sekiz aylıkken İbrâhîm’in hastalanması üzerine Resûlullah, Abdurrahman b. Avf ile birlikte Ümmü Bürde’nin evine gider. Bir müddet sonra da İbrâhîm (ö. 10/632 ?) ölür. Kırşehirli Îsâ'nın mesnevisinde anlattığına göre İbrâhîm 14'üne kadar yaşar ve Hz. Osmân tarafından terbiye edilir. Hz. Muhammed İbrâhîm'i eve çağırır ve orada İbrâhîm Azrâil'i görür. Durumu anlayarak mektep arkadaşları ile vedalaşmak için izin ister. Döndüğünde Azrâil, İbrâhîm'in canını alır. Medine halkı ve dört halife İbrâhîm'in cenaze namazını kılarlar. İslami kaynaklarda cenaze namazı kılınıp kılınmadığı hususunda ihtilaf bulunmakla beraber İbn Abdülber kılınmadığı yönündeki rivayetin sahih olmadığını belirtmiştir. Nevevî de ulemanın çoğunluğunun cenaze namazını Hz. Peygamber’in kıldırdığı görüşünde olduğunu kaydetmiştir. Eserin yazması, Atatürk üniversitesi Kütüphanesi, Seyfettin Özege Yazmaları arasında 14 numarada kayıtlıdır.
Söz konusu mesnevi, bir dil incelemesi ile birlikte Kâzım Köktekin tarafından yayımlanmıştır (2001).
Şairin biyografisi için bk. "Îsâ, Kırşehirli Îsâ". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/isa-kirsehirli-isa
Eserden Örnekler
Hâzâ Dâstân-ı İbrâhîm
Ey Kerîm sensin kamu sabr idenlere
Hem sabırlık sen virirsin kalmışlara
Bu ne dertdür bu ne firkat bu ne âh
Kim bize vasl eyledün ey pâdişâh
Dünyâda ecel yili durmaz eser
Ey niçe analarun bağrın keser
Ey niçe kardaş kardaşdan ölüm
Ayırur derd-i firâkıla bilün
Ey niçe analarun geçdi güni
Girmedi kulagına oglı üni
Ey niçelerün yüregin tagladı
Ey niçeler yas giyüben agladı
Ey niçeler rûzî bar kıldı ayal
Sonra anun elinden aldı ecel
Saldı toprak için ol yüzleri
Dün gibi giçer dâyim gündüzleri
Katı yüz bin yigirmi dört nebî
İçdi kamu hep ölüm şerbetini
Kanı ol Süleyman [u] ya nebî
Bul[a]madı anlar bu rence edvî
Ölüm ayırur nice yârenleri
Birbirile togrı yol varanları
Ne oglan dir ne yigit ne koca
Ne yohsul dir ne bay dir ne hoca
Devür birdür ana ey dîn eri
Vir salavat şâzî kıl peygamberi (Köktekin 2001: 18-19)
Kaynakça
Çelebioğlu, Amil (1999). Türk Edebiyatı’nda Mesnevi (XV. yy’a kadar). İstanbul: Kitabevi Yay.
Çubukçu, Asri (2000). "İbrahim". İslam Ansiklopedisi. C. 21. İstanbul: TDV Yay. 273-274. https://islamansiklopedisi.org.tr/ibrahim--b-muhammed [Erişim tarihi: 31.01.2022]
Kocatürk, Vasfi Mahir (1970). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi.
Köktekin, Kazım (2001). “Kırşehirli İsa’nın Dâstân-ı İbrahim’i ve Dili”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (16): 13-26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2844/38914 [Erişim tarihi: 31.01.2022]
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÂSTÂN-I SÂHİB-KIRÂN (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) | ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ | Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu |
Görüntüle | ||
2 | DÂSTÂN-I HİBÂL / DÂSTÂN-I BATTÂL-I SİN (ÎSÂ ?) | Îsâ, Kırşehirli Îsâ | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
3 | DÂSTÂN-I VEFÂT-I İBRÂHÎM (ÎSÂ) | Îsâ, Kırşehirli/Kayserili Îsâ | Prof. Dr. Hanife KONCU |
Görüntüle | ||
4 | DÂSTÂN-I DUHTER HİKÂYE-İ YAHUDÎ (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) | ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ | Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu |
Görüntüle | ||
5 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
7 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
8 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
14 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |