Yûsuf-ı Meddâh tarafından kaleme alınan didaktik ve ahlâkî manzum eser. Amil Çelebioğlu, kaynağının Arapça bir eser olabileceğini belirttiği manzumenin bilinen yegâne nüshasının Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi Koleksiyonu, 1930/5 numarada kayıtlı olduğunu bildirmiştir (1999: 85-86). Baştan eksik bu nüshada 151 beyit vardır. Kâdının Uğrı ile karşılaşmasıyla başlayan hikâyenin anlatım temposu ve eksik epizotları göz önünde bulundurulduğunda, eserin yaklaşık 80-100 beytinin eksik olduğu ileri sürülebilir. Remel bahrinin "fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘îlün" vezninde, mesnevi nazım şekliyle kaleme alınan bu metin, oldukça sade ve arkaik bir dile sahip olup Eski Anadolu Türkçesi döneminin tüm ses-yapı ve sentaks özelliklerini göstermektedir.

Mesnevinin konusu Hârûn-ı Reşîd zamanında yaşamış olan Muhammed b. Mukâtil adlı, halk arasında tanınmış bir kâdı ile “âlim” bir hırsızın ayet ve hadisler üzerinden birbirleriyle ettikleri münazaradır. Gördüğü rüya üzerine sabah namazını şehrin dışındaki bahçesinde kılmaya giden şehir kâdısının yolu, dinî ilimlere vâkıf bir hırsız tarafından kesilir. Hırsızın kâdıyı soymak, kâdının ise soyulmamak için ayet ve hadisler üzerinden başlattıkları ilmî münazara hırsızın, kâdının elbiselerini, yüzüğünü, katırını; ertesi gün ise yüklü bir miktar altınını ele geçirmesi ile son bulur. İlmin kıymetinin anlatıldığı, münazara türünde kaleme alınmış bu hikâyenin, olay örgüsü ve şahıs/mekân isimleri birtakım değişikliklere uğratılarak oluşturulmuş manzum ve mensur pek çok eş metni/varyantı bulunmaktadır (Çetin 1988; Akman 2012; Doğan 2012; Muratoğlu 2021). Baştan eksik olduğu için ancak mensur varyantlarından hareketle tamamlanabilen hikâyenin kaynağının el-Ferec Ba'de’ş-Şidde adlı hikâye külliyatı olabileceği düşünülmektedir (Akman 2012: 12).

Yûsuf-ı Meddâh’a ait manzum Dâsitân-ı Kâdı vü Uğrı adlı eserin metni, Şaban Doğan tarafından dil incelemesiyle birlikte makale olarak yayımlanmıştır (2012). 

Şairin biyografisi için bk. “Yûsuf-ı Meddâh, Yûsufî, Şâzî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yusufi-meddah-yusufi