- Yazar Biyografisi (TEİS)
Feyzî/Sîmî, Sîmkeş-zâde - Madde Yazarı: Akın ZENGİN
- Eser Yazılış Tarihi:1058/1649
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:10/09/2022
CEVÂB-NÂME-İ MEVLÂNÂ-YI MAKDÎS (FEYZÎ/SÎMÎ)
dinî mesnevîFeyzî/Sîmî, Sîmkeş-zâde (d. 1036/1626-27 - ö. 1102/05.11.1690)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Sîmkeş-zâde tarafından yazılan 161 beyitlik bir mesnevi. Eserin tam adı Manzûm Cevâb-nâme-i Mevlânâ-yı Mukaddîs olmasında rağmen aynaklarda Cevâb-nâme şelinde geçmektedir. 1649 yılında yazılmıştır. Eser Şeyh Abdulahad Nûrî’nin Cuma Şeyhi sıfatıyla camii kürsüsünde vaaz ederken cemaatten birinin kendisine yönelttiği “ Lâ illâ nedir, Kur’ân nerededir, üç oğul ile dört ana nedir?” sorularına verdiği cevapların o esnada cemaat arasında bulunan müridi Feyzî’den manzum hâle getirilmesini istemesi üzerine yazılmıştır (Coşkun 1997: 29). Eser aruzun "fe’ilatün mefâ’ilün fe’ilün" kalıbıyla yazılmıştır.
Şeyh Abdulahad Nûrî müridin birinci sorusuna şöyle cevap verir: Lâ illâ’nın manasını gönül gözü açık olanlar bilir. Yerdeki ve gökteki tek ilah Allah’tır. Evrendeki bütün varlıkların yaratıcısı Allah’tır. O ibadet edilecek tek varlıktır. Ve bütün varlıklar onun keremine muhtaçtır. Bâkî olan yalnızca odur.İkinci soruya; Kur’an Allah’ın kelâmıdır. Çok kıymetlidir. O Allah’ın sıfatıdır. O iki mana Hz. Muhammed’in konakladığı yerdir. Biri cennet biri cehennemdir. Biri hazret-i Celâl diğeri Cemâl’dir diyerek cevap verir. Son sorudaki üç oğul; maden, bitki ve hayvan dört ana; ateş, su, toprak ve rüzgar olarak açıklanır.
Eser klasik mesnevi hüviyeti taşımaktadır. Bölümlerde bu doğrultuda sıralanmaktadır. Redif kullanımında Arapça ve Farsça kelimeler kullanılırken kafiye yapılarında Türkçe kelimeler tercih edilmiştir. Eserin dil özellikleri dikkate alındığında dilde sadeleşmenin etkisiyle sade ve akıcı bir dille yazıldığını görürüz. Şair eserinde; yerli ve mahallî unsurlara yer vererek halk ağzını, halk söyleyişlerini sıklıkla kullanmıştır.
Şairin biyografisi için bk. “Feyzî/Sîmî, Sîmkeş-zâde”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/feyzi-simi-simkeszade
Eserden Örnekler
Cevâb-nâme-i Tahmîd-i Hudâvend-i Te'âlâ ve Takaddes
Hamd ol Allaha ki alîm oldur
Kadir ü Bârî vü Kadîm oldur
Evvel oldur bidâyeti yokdur
Ebed oldur nihâyeti yokdur
Kibriyâsına kimse irmez anun
Zât-ı pâkine akl irişmez anun
Oldur ol pâdişâh ferd ü ahad
“Samed ti lemyelîd velem yûled”
Hâlik-ı cümle mümkinât oldur
Râzık-ı ehl-i şeş-cihât oldur
Sıfatımın biri kelâmîdür
Bilmede halk-ı âlem âmîdür
Harf u savt ile olmadı o kelâm
Burada böyle didi ehl-i kelâm
Hayy durur kendimin hayâtıyle
Sıfatı kâ’im oldı zâtiyle
Benzemez gayrımın hayâtına
Kendü âlim durur sıfatına
Mümkinâtun hayâtı andandur
İsm-i Rabb bu sözime bürhândur (Coşkun 1997: 211)
Kaynakça
Coşkun, Ali Osman (2009). “Simkeşzâde Feyzî”.İslam Ansiklopedisi. C.37. Ankara: TDV Yay. 213-214.
Coşkun, Ali Osman (1997). Sîmkeşzâde Feyzî’nin Mesnevileri (İnceleme-Metin-Sözlük). Samsun: Otak Form Ofset.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (FEYZÎ/SÎMÎ) | Feyzî/Sîmî, Sîmkeş-zâde | Araş. Gör. Kübra Akatay |
Görüntüle | ||
2 | Mİ'RÂC-NÂME-İ RESÛL-İ EKREM (FEYZÎ/SÎMÎ) | Feyzî/Sîmî, Sîmkeş-zâde | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
3 | GAMZE VÜ DİL (FEYZÎ/SÎMÎ) | Feyzî/Sîmî, Sîmkeş-zâde | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
4 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
5 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
6 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
7 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
8 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
10 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
11 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
12 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |