ÇELEBİ SULTÂN MEHMED YÂHUD MÜCEDDİD-İ DEVLET (MEHMET CELÂL)
manzum tarih
Mehmet Celal (d. 1867 - ö. 25 Ocak 1912)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mehmet Celal’in manzum Osmanlı tarihi. Bu, yazarın eserlerinden onuncusudur. Eserde Çelebi Mehmed dönemi, Timur ile olan mücadelesi ve Osmanlı askerlerinin kahramanlıkları anlatılır. Mesnevi nazım şekliyle yazılan ana kısımların sonunda gazel, beyt, kıt’a, müstezât, muhammes, müseddes gibi farklı nazım şekilleriyle kaleme alınmış ekler vardır.

24 sayfadan ibaret olan eser, mukaddimeyle birlikte toplam 11 bölümdür. Mukaddime bölümünde şair: “Yazmakta olduğum manzûm Osmânlı Târîhine ait ve Müceddid-i Devlet Sultân Mehmed-i Evvel Hazretlerine dâir olan bu risâlenin te’ehhür-i neşrinden dolayı kâri’in-i kirâmın afvlarını temennî eder ve bundan böyle şu külliyâtın muntazaman tahrîrine gayret edeceğimi arz eylerim” diyerek esere başlar. Birinci ve ikinci bölümlerde Çelebi Mehmed’in Timur ile yaptığı mücadeleler anlatılır. 3, 4, 5, 6 ve 7. bölümlerde Çelebi Mehmed ve Osmanlı ordusunun kahramanlıklarından söz edilir. 8. bölüm Eflak’ta çıkan isyan ve Osmanlı ordusunun bu isyanı kontrol altına alması ile ilgilidir. 9. bölüm Osmanlı’nın Üngürüs’e (Macaristan) hâkim olmasıyla başlar ve padişahın özelliklerinin anlatımıyla devam eder. Son bölümde ise şair, bir sonraki kitabının Sultan Selim ile ilgili olduğunu söyleyerek bitirir.

Eserin dil ve üslup özelliklerini incelediğimizde sade ve yalın bir anlatım göze çarpar. Aruz etkili bir şekilde kullanılmış, şiirlerde en fazla “fâʻilâtün fâʻilâtün fâʻilün” kalıbı tercih edilmiştir.

Eser, 1309/1892 yılında Kasbar Matbaası'nda basılmıştır. Atatürk Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Seyfettin Özege Koleksiyonunda 0108862, 0108863, 0127937 demirbaş numaralarında kayıtlıdır.

Şairin biyografisi için bk. “Mehmet Celal”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmet-celal  

Eserden Örnekler


Eyledi mâh-ı latîf-i nev-zuhûr

Âsumânı hâkdânı gark-ı nûr


Bir cihân-ı nûr o demde etdi cûş

Nûr içinde kaldı bahr-ı pür-hurûş


Bâd esip yapraklar etdi ihtizâz

Bülbül eylerdi güle arz-ı niyâz


Pek garîbâne akan bir cûybâr

Gâh olurdu şevk ile pertev-nisâr


Bir çoban dağdan inerdi muzdarib

Rûhu bir Allâh’a karşı müncezib


Böyle bir demde şehinşâh-ı cihân

Hazret-i Sultân Mehemmed nâ-gehân


Verdi ruhsat incilâ-yı hançere

Gösterirdi tîğını düşmanlara


Karşısında düşmânı manzûr idi

Karşısında düşmanı Tîmûr idi


Şânına dünyâyı kıldı müstenîr

Eyledi Tîmûr’u da mağlûb-ı tîr


Başka bir düşmân göründü ol zamân

Çıkdı meydâna cebânetli hemân (Mehmed Celal 1309: 2-3).

Kaynakça


Arslan, Mehmet (2015). Mehmet Celâl’in Manzum Târihleri. İstanbul: Kitabevi Yayınları.

Avcı, İsmail (2016).“Savaştan Şiire: Mehmet Celal’in Kaleminden Sultan III. Mehmet’in Avrupa Seferi”. Balkanlar’da Türk Dili. (ed. H. Babacan ve İ. Avcı) Ankara: Gece Kitaplığı yayınları. 115-130.

Mehmet Celâl (1309). Çelebi Sultân Mehmed Yâhud Müceddid-i Devlet. İstanbul: Kasbar Matbaası.

Atıf Bilgileri


ZENGİN, Akın. "ÇELEBİ SULTÂN MEHMED YÂHUD MÜCEDDİD-İ DEVLET (MEHMET CELÂL)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/celebi-sultan-mehmed-yahud-muceddid-i-devlet-mehmet-celal-tees-1439. [Erişim Tarihi: 13 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 OSMANLI EDEBİYÂTI NUMÛNELERİ (CELÂL) Mehmed Celâl Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
2 ADADA SÖYLEDİKLERİM (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Diğer Mehmet Ufuk Demir
Görüntüle
3 AK SAÇLAR (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
4 ÂSÂR-I CELÂL (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
5 BÎ-VEFÂ (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Prof. Dr. Yılmaz Daşcıoğlu
Görüntüle
6 BİR KADININ HAYÂTI (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Prof. Dr. Yılmaz Daşcıoğlu
Görüntüle
7 BİR PEDERİN SERGÜZEŞTİ (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
8 CEMÎLE (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Prof. Dr. Yılmaz Daşcıoğlu
Görüntüle
9 DÂMEN-ÂLÛDE (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Prof. Dr. Yılmaz Daşcıoğlu
Görüntüle
10 DEHŞET YÂHUD ÜÇ MEZÂR (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Prof. Dr. Yılmaz Daşcıoğlu
Görüntüle
11 ELVÂH-I MA'SÛMÂNE VE MAKÂLÂT-I EDEBİYYE (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Doç. Dr. Şeyma Büyükkavas Kuran
Görüntüle
12 ELVAH-I SEVDA (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Prof. Dr. Yılmaz Daşcıoğlu
Görüntüle
13 ELVÂH-I ŞÂ'İRÂNE (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
14 FÂTİH SULTÂN MEHMED-İ SÂNÎ YÂHUD İSTANBUL FETHİ (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Akın ZENGİN
Görüntüle
15 GAZELLERİM (MEHMET CELAL) Mehmet Celal Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle