Celil Memmedguluzade’nin 1889’da ilk kalem tecrübesi olarak yazdığı tek perdelik piyes. Çay Desgahı (Çay Tezgâhı), Azerbaycan edebiyatında minyatür alegorik piyes türünün ilk örneği olarak kabul edilir. Eser; ilk kez Baş Noraşen’de, Baş Noraşen İlkokulundaki öğretmen ve öğrenciler tarafından sahnelenmiştir. Çay Desgahı, yapısı bakımından ağırlıklı olarak manzumdur; eserde sadece giriş kısmı ve bazı açıklamalar mensurdur. Eserde meydana gelen olayların akışı şöyledir: Eser kahramanları Samavar (Semaver), Padnos (Tepsi), Çaynik (Çaydanlık), İstekan (Bardak), Nelbeki (Çay tabağı), Qaşıq (Kaşık), Maşa (Maşa), Truba (Trompet), Nöker Eli (Hizmetçi Ali); Zengezur’da, Bergüşadlı Hacı Rehim Bey’in evinde “Semaver Baba”nın davetiyle toplanır. Akıl ve sağduyuyu temsil eden Semaver, ev sahibi hanım ve beyin önceki gün içtikleri çayın tatsız olmasının kimden ve neden kaynaklandığını bulmak için babacan bir tavırla sırasıyla herkese söz hakkı verir. Cevap hakkını kullanan her karakter, önce kendi hâlini sonra da suçun kendisinde olmadığını samimiyetle açıklamaya çalışır. Eserin sonunda, Semaver’in tatsız çaya kendilerinin değil; ev sahiplerinin neden olduğunu anlaması ve bunu diğerlerine bildirmesinin ardından perde kapanır.

Çay Desgahı, çocuklar için yazılan küçük hacimli bir tiyatro oyunu olmasının yanında Azerbaycan’ın 19. yüzyıldaki toplumsal sorunlarıyla ilgili ipuçlarını da bünyesinde barındıran bir eserdir. Çay Desgahı’nda alegorik karakterler üzerinden eleştirel bir dille dönemin toplumsal yaşamına ait portesi çizilmiş ve sonrasında millî-manevi uyanış için neler yapılması gerektiğine dair birtakım çözüm önerileri ortaya atılmıştır. İçeriğinde pek çok deyim ve atasözünün bulunduğu eserde, şiirsel ve akıcı bir üslup kullanılmıştır. Yer yer Arapça ve Farsça tamlamalara rastlansa da eserin dili genel itibarıyla sadedir.

Yazarın biyografisi için bk. "Memmedguluzade Celil". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/memmedguluzade-celil