Ahmed Fakîh’in dinî-ahlâki mahiyette kaleme aldığı manzum eser. Eğirdirli Hâcı Kemâl’in Câmi’ü’n-Nezâ’ir’in adlı nazire mecmuasında eser, “Ahmed Fakîh der Bî-vefâî-i Rûzgâr” başlığıyla yer almaktadır. Aruzun hezec bahrinin “mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün” kalıbı kullanılarak kaside nazım şekliyle yazılan metin 83 beyittir. Ancak M. Fuad Köprülü (1926: 289-295), Câmi’ü’n-Nezâ’ir’in sonundaki cetvelde Çarh-nâme’nin 100 beyit gösterildiğini, 17 beyitlik kısmının kayıp olduğunu ifade etmektedir. Araştırmalarda bu kasidenin 8. yüzyılda yazıldığı görüşü hâkimse de Semih Tezcan (1994: 86-87), Doerfer ve Adamovic'in Çarh-nâme'de dil bakımından yeterince eski özellik bulunmayışı sebebiyle Ahmed Fakîh'i 13. yüzyıl değil 14-15. yüzyıl yazarı olarak gösterdiğini aktarır. Yanı sıra metinde birçok insanın veba sebebiyle ölümünden bahsedildiği beyte dikkat çekerek 13 ve 14. yüzyıllarda bilinen başka bir veba salgını olmadığını, bunun 1346-1353 yılları arasında yayılan “Kara Veba” salgını olduğunu belirtir. Bu bilgiyi kanıt olarak değerlendirerek eserin en erken 1350’lerde veya daha sonra yazılmış olduğunu söyler. Didaktik bir dille kaleme alınan metinde dünyanın faniliğinden ve geçici zevklerine kapılmamak gerektiğinden, kabir azabından, mahşerden, feleğin acımasızlığından ve ahiret yurdu için hazırlanmanın lüzumundan bahisle sabır, ibadet ve tevazu gibi konularda öğütler verilmektedir (Mazıoğlu 1974: 11-12). Halkın faydası gözetilerek yazılmış olup nazım tekniği bakımından kimi kusurlar barındırsa da Çarh-nâme, Eski Anadolu Türkçesinin en eski örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Kaside ilk olarak Köprülü (1926) tarafından bulunmuş ve yazarı hakkındaki bilgilerle 82 beyit olarak yayımlanmıştır. Daha sonra Mecdut Mansuroğlu (1956), dil hususiyetleri açısından incelediği eseri transkripsiyon harfleriyle Latin alfabesine aktarmış, lügat ve dizinle birlikte tıpkı basım olarak yayımlamıştır. Bu çalışmada yanlış görülen kimi okumalar Günay Kut ve Fahir İz (1985) tarafından düzeltilmiş, metnin ait olduğu dönemin dil özellikleri gözetilerek eser yeniden yayımlanmıştır (Sertkaya 1989: 67).

Şairin biyografisi için bk. “Ahmed Fakîh”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmed-fakih