Gelibolulu Mustafa Âlî tarafından kaleme alınan ve Sultan III. Murad’ın şehzâdesi III. Mehmed’in 1582’de tertiplenen sünnet düğününü anlatan manzum sûrnâme.

Sûrnâmeler yazıldığı dönemdeki toplumun hayat tarzı, zevk ve eğlence anlayışlarını yansıtan edebî metinler olmanın yanında aynı zamanda bu konulara ışık tutan tarihi birer belge niteliği de taşırlar. Osmanlı tarihi içinde 1582 Şenliği, süresi, ihtişamı, içerdiği sosyal ve kültürel unsurlarla Osmanlı’da şehzâdeler için tertiplenen sünnet düğünleri arasında önemli bir yere sahiptir. Nev’î’nin 49 beyit olan Sûriyye Kasidesi ile Seyyid Lokman tarafından Farsça ve manzum olarak kaleme alınan Şehinşâh-nâme-i Murad yanında 1582 Şenliğini konu alan üç müstakil sûrnâme vardır. Bu eserlerin yazma nüshalarından tespit edilen istinsah tarihlerine göre sıralandığında, 1582’de teli edilen Ferâhî Sûr-nâmesi ve 1584’te yazılan İntizâmî Sûr-nâmesinden sonra 1582 Şenliğini konu alan üçüncü sûrnâme Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Câmiü’l-Buhûr Der-Mecâlis-i Sûr adını taşıyan manzum surnâmesidir.

Şehzâde III. Mehmed’in sünnet düğünü için bir yıl önceden hazırlıklar yapılmış ve düğüne davet edilen kişilere davetiyeler gönderilmiştir. Âlî de davet mektubu ile şenliğe davet edilenler arasındadır. Âlî, davete icabet edeceğini ve davet yazısında istenenleri yapacağını resmi yazı ile bildirmiştir. Bu çerçevede Âlî tarihçi ve sosyal bilimci gözüyle 1982 Şenliğini anlatan söz konusu eserini altı aylık bir sürede tamamlayarak Sultan III. Murad’a takdim etmiştir (Öztekin 1996: 4-5).

Câmiü’l-Buhûr Der-Mecâlis-i Sûr mesnevî biçimiyle yazılmış olmasına rağmen, muhtevasındaki farklı konular için 16 ayrı vezin kullanmıştır. Bu durum anlatımın akıcılığına katkı sağlamıştır. Ayrıca eserde gazel ve kıt’a nazım bicinde yazılmış birer manzume ile iki kaside yer almaktadır. Giriş, sekiz bab ve bir hâtimeden oluşan eser 1582 Şenliğini çeşitli yönleriyle ele alıp manzum olarak aktarmıştır. Bununla birlikte eserde üç mensur bölüm yer almaktadır. Mensur bölümler, Sultan III. Murad’ın Âlî’ye gönderdiği mektup, Âlî’nin cevabî mektubu ve Kanunî’nin üç şehzadesi için düzenlenen sünnet düğününün özetinden oluşturmaktadır. 

Mesnevî nazım şeklinde kaleme alınan eserin üç yazma nüshası tespit edilmiştir. 107 varak ve 2763 beyitten oluşan Nuruosmaniye 4318 numarada kayıtlı nüsha ile, 107 varak ve 2735 beyit olup Topkapı Sarayı Müzesi, Bağdat 203 numarada kayıtlı nüsha 1586’da; 334 varaklık bir mecmuanın 107b-182a varakları arasında yer alan ve 2735 beyit olarak yazılan Bayezid Devlet Kütüphanesi, Veliyyüddin Efendi 1916’da kayıtlı nüshası ise 1607’de istinsah edilmiştir. Eserin üç nüshası karşılaştırılarak hazırlanan tenkitli metnini ve incelemesini konu alan çalışma ilk kez  Ali Öztekin  tarafından yapılmıştır (1996). Mehmet Arslan ise, özet bir inceleme ile üç nüshanın karşılaştırmalı metnini manzum surnâmeleri konu alan çalışması içinde neşre hazırlamıştır (1999). 

Şairin biyografisi için bk. "Âlî/Çeşmî, Gelibolulu Mustafa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-cesmi-gelibolulu-mustafa