- Yazar Biyografisi (TEİS)
Selim, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne - Madde Yazarı: Prof. Dr. Halil Çeltik
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:08/01/2022
BÜRHÂNÜ'L-ÂRİFÎN VE NECÂTÜ'L-GÂFİLÎN
birtakım tasavvufi kavramları anlatan eserSelim, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne (d. ?/? - ö. 1170/1756-57)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Selîm Dîvâne'nin (d. ?/? - ö. 1170/1756-57) birtakım tasavvufi kavramlar hakkında bilgi veren eseri. Yazar, eserinde halkın ve
mutasavvıfların tevhit anlayışının ne olduğu ve nasıl olması gerektiği üzerinde
durmuştur. Kendisi eserin isim ve yazılış sebebini şu cümlelerle ifade eder: "Biz ona
tarafımızdan bir ilim öğretmiştik, ayetinin manasınca, bu kitap sır dilinden
harfsiz ve sessiz ledünnî ilimle yazılmış ve on bir bölüm üzerine tertip
olunarak Burhânü'l-Ârifîn adı verilmiştir." Bölümler hâlinde düzenlenen eserde, sırasıyla nefisini ve rabbini bilme, mürşid-i kâmil,
sadık âşıkların özelliği, biat, ibadet, vuslat ve ayrılık, marifet makamı; cem,
fark ve hakikat makamları, hulûl ve ittihat ile insan vücudunun dört unsurdan (hava,
su, toprak ve ateş) oluşumu hakkında
bilgiler verilmiştir.
Eser, edebî değerden çok, tasavvuf konusunda verdiği özlü
bilgiler açısından önemlidir. Yazı dilinden ziyade konuşma dilinin hususiyetleri
görülür. Bu sebeple sohbet esnasında tutulan notları andırır. Eserde tekrarlar, zaman zaman cümle düşüklükleri, uzun cümlelerin iç içe girmesi gibi
özellikler görülmektedir. Örnek verilen âyet ve hadisleri hem zâhirî hem
bâtınî anlamlarıyla yazma şeklinde özetlenebilecek düşünce ve iddiasının tekrarlarda etkili olduğu düşünülebilir.
Vaktinde beğenilerek okunan eserin çok sayıda yazma nüshası mevcuttur. Örnek olarak şunlar verilebilir: Diyanet İşleri Başkanlığı Ktp; Yz. Nu: 1659; Süleymaniye Ktp; Esad Efendi Böl. Nu: 1409; Süleymaniye Ktp. Hacı Mahmud Efendi Böl. Nu: 2679, 2999; Millî Ktp. Yz. A. 2178/2; Yz. A. 2398/6; Yz. A. 623; Yz. A. 2022; Yz. A. 2183; Yz. A. 1965; Atatürk Kitaplığı, 1572/2; Yahya Erdem Nüshası (Tatçı-Çeltik neşri); Raşit Tanrıkulu (neşri) nüshası. Eserin sadeleştirilmiş metinleri (Tanrıkulu 1997, Kırımlı Selîm Dîvâne 1998, 2004, Çevik 2004, Kırımlı Şeyh Selîm Dîvâne 2014, 2019) yayımlanmıştır.
Selîm Dîvâne'nin eserleri, Miftâhu Müşkilâti'l-Ârifîn Âdâbu
Tarîki'l-Vâsılîn adlı kitabıyla birlikte sadeleştirilerek tek kitapta
toplanmıştır (Çevik 2004; Kırımlı
Selîm Dîvâne 2004; Kırımlı Şeyh Selîm Dîvâne 2014, 2019).
Müellifin biyografisi için bk. “Selîm, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/selim-seyh-selim-baba-selim-divane
Eserden Örnekler
Vallâhu alâ külli şey'in muhît fehvâsınca Bârî Taâlâ her
şeyi ihâta etmişdir. İmdi nefsin ve anâsırın tabî'atı ki hased, gazab, kibir,
kin, şehvet ve riyâ ve bunları terk edip özünü bilip ya'ni iç yüzünü bilip
rûhun hareketi daima fikru'llah ve halk ile ülfet etmemek, ya'ni Hakk'ın halk
yüzüne bakmayıp iç yüzüne nazar edip ya'ni gaflet etmeyip Hak gözüyle Hakk'ı
müşâhede edersen sen ve cümle aradan kalkıp Hakk'a vasıl olursun.
İşte tecellî-i Hak ile vuslatın ma'nâsı budur. Mâdem ki, bu sözü ve bu fikri peyda etmezsin, hiç halka karışmayıp bütün ömrünü halvet ile geçirsen aslâ fâ'ide etmez. Vuslatın ma'nâ-yı dîgeri dahi budur. Yoksa sen evvelden Hak ile olup sonradan Hak'dan ayrılıp mücâhede eylersen, senin vücûdun bir başka olup senin vücûdun Hakk'ın vücûduna vâsıl olur demek degildir. (Selim Divane ?: v. 26a).
Kaynakça
Çevik, İsa (1997). Kırımlı Selim Baba ve
Burhânu'l-Ârifin'i. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Çevik, İsa (2004). Vuslata Davet - Burhânu'l-Ârifîn Miftâhu
Müşkilâti's-Sâdıkîn Âdâbu Tarîki'l-Vâsılîn. İstanbul: İnsan Yay.
Kırımlı Selîm
Dîvâne (1998). Burhânü'l-Ârifîn ve
Necâtü'l-Gâfilîn. (hzl. M. Ceyhan Çakır ve H. Çeltik), Ankara: Akçağ
Yay.
Kırımlı Selîm
Dîvâne (2004). Âriflerin Delili
Müşkillerin Anahtarı. (hzl. M. Tatcı ve H. Çeltik), Ankara: Akçağ
Yay.
Kırımlı Şeyh Selîm
Dîvâne (2014). Vahdet-i Vücûda Dair Âriflerin
Delili ve Müşkillerin Anahtarı. (hzl. M. Tatcı ve H. Çeltik), 2. Basım 2019, İstanbul: H Yay.
Tanrıkulu, Raşit (1997). Selîm Dîvâne. Ankara: Ayyıldız Yay.
Selim Divane (?). Burhanü'l-Ârifîn. Süleymaniye Ktp. Hacı Mahmud Efendi Böl. Nu: 2679.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN / DÎVANÇE (SELÎM DÎVÂNE) | Selim, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne | Prof. Dr. Halil Çeltik |
Görüntüle | ||
2 | MİFTÂHÜ MÜŞKİLÂTİ'L-ÂRİFÎN ÂDÂBU TARÎKİ'L-VÂSILÎN | Selîm, Şeyh Selîm Baba, Selîm Dîvâne | Prof. Dr. Halil Çeltik |
Görüntüle | ||
3 | ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ | Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
4 | MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) | Bekâyî, Darendeli Bekâyî | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
5 | KISSA-İ ERVE | Bilâl Efendi, Oflu | Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) | CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (HÂMİD) | Hâmid, Enderûnlu Mehmed | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (HİLMÎ) | Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN | İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi | Dr. Necmettin Azak |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (İZZÎ) | İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (MÜSELLEM) | Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
12 | İNSÂN-NÂME | Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle |