BODDHİCARYÂVATÂRA ŞERHİ
budist öğreti, abidarma
?

ISBN: 978-9944-237-87-1


Śantideva’nın Mahâyana pratiğini ve bodhicittanın (aydınlanma düşüncesi) doğuşunu açıklayan bir eser.

Sadece bir öğreti metni değil aynı zamanda edebî değeri yüksek bir eser olan Boddhicaryâvatâra; Çince, Tibetçe, Moğolca ve Uygurcaya çevirilmiştir (Raschmann ve Zieme 1985: 309). Uygurca şerhin Tibetçe versiyonundan çevrildiği düşünülmektedir (Elverskog 2020: 106).

Boddhicaryâvatâra üzerine yapılan Uygurca bir şerhe ait tek sayfalık blok baskı bir fragman bulunmaktadır. Boddhicaryâvatâra’nın mevcut Uygurca versiyonları yoktur, ancak blok baskının sol yüzünde bulunan Çince başlıktan yola çıkılarak şerh ile alakalı bu şekilde bir tanımlama yapılmıştır (Raschmann ve Zieme 1985: 309).

Eser üzerine Raschmann ve Zieme’nin ortak bir çalışması (1985) mevcuttur. Taube (1987), Boddhicaryâvatâra üzerine kısa bir değerlendirme yazısı yazmıştır. Eser ile ilgili bir diğer çalışma Yang Fuxue’ye (1995) aittir.

Eserden Örnekler


(20-22) tegürmek üze yme [ayıg] kılınç b[o]lmadın edgü k[ılınç] kentün ükliyür: 

(Boddhisattvaya büyük hasar (kötü amel) işlesen de bu kötü bir şey [günah] değildir, iyi şeylerin çoğalmasıdır.)


(22-25) kim-te [köngül]lüg yig üstünki ol e[rdini] törümis erser [munung] et'ö[zinge] yükünüp.

(Her kimde (Bodhi-Sinn) en büyük mücevher oluştuysa kendisinin önünde (saygıyla) boyun eğiyorum.)


(26-27-8) kim-ni [ör]letmek kılsar [. . .] mengi-ke ulad[aç]ı: mengi-[. . .] otrug-ınga anga inanur [mn : :]

(Eziyet edilse de mutluluk (huzur) daha da yakınlaşır. Mutluluğun (huzurun) adasına ona inanıyorum ben.)


(29-30) timek-lig bo bir yarim ş[lok] yörügin munçulayu ukmış krg[ek] 

(Bu zikredilen (alıntı yapılan) bir buçukluk nazmın tercümesinde şunun anlaşılması gerekir.)


(31-34) bodistv-larḳa ulug koor [. . .] tegürmek üze yme [. . .] nıng buyan evirmek-leri [. . .] [e]rser yme : azuça olar 

(Boddhisattvalara büyük zarar versen de (...) -nın sevapları (...) ya da şunlara aittir.(Raschmann ve Zieme 1985: 313).

Kaynakça


Elverskog, Johan (2020). Budist Uygur Edebiyatı (çev. Mustafa Ağca ve Dilek Uzunkaya). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Raschmann, Simone ve Zieme Peter (1985). “Ein Boddhicaryâvatâra-Kommentar in alt-türkischer Überlieferung [Eski Türkçe Anlatılarında Bir Boddhicaryâvatâra Şerhi]”. Tıpkıbasımlar: X-XII. Levhalar. AoF, 12, 2: 309-318.

Taube, Manfred (1987). “Einige Worte zum uigurischen Boddhicaryâvatâra [Uygurca Boddhicaryâvatâra Üzerine Birkaç Söz]”. AoF, 14, 2: 377-382.

Yang, Fuxue (1995). “Inner Asia, The Translation of Buddhist Literature in Uygur as found in the Dunhuang Documents [in Chinese]” [İç Asya, Dunhuang Belgeleri Arasında Bulunan, Uygurlara Ait Budist Çeviri Edebiyatı [Çince].” Dunhuang Yanjiu, 4: 1-36.

Atıf Bilgileri


Ersoy, Gülser. "BODDHİCARYÂVATÂRA ŞERHİ". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/boddhicaryavatara-serhi. [Erişim Tarihi: 09 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SAMANTABHADRACARYÂPRANİDHÂNA Kalım Keyşi Diğer Tuğçe COŞKUN SEBER
Görüntüle
2 SADDHARMAPUNDARÎKA SÛTRA ŞERHİ ? Dr. kenan azılı
Görüntüle
3 NÎLAKANTHAKA SÛTRA Şingko Şeli Tutung Dr. kenan azılı
Görüntüle
4 DÎVÂN (ŞÎRÎN) Şîrîn, Şîrîn-i Dehlevî, Şîrîn-i Gûr, Radıyye Begüm, Raziye Begüm Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Görüntüle
5 ALTUN YARUK Şıñko Şeli Tutuñ Prof. Dr. Ceval Kaya
Görüntüle
6 SEKİZ YÜKMEK YARUK / Fo shuo tian di ba yang shen zhou jing ŞİNGKO ŞELİ TUTUNG Hüseyin Yıldız
Görüntüle