- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ziyâ, Yûsuf Ziyâ - Madde Yazarı: Fatih Özer
- Eser Yazılış Tarihi:1316/1898
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mecmua
- Yayın Tarihi:01/09/2022
BİRİNCİ MECMÛA-İ EŞ'ÂRIM YÂHUD NEV-BAHÂRIM (ZİYÂ)
şiirlerZiyâ, Yûsuf Ziyâ (d. 1270/1854 - ö. 1336/1918)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Yûsuf Ziyâ Bey’in gençlik döneminde kaleme almış olduğu şiirlerini içeren eser. Eserin ve şiirlerin önemli bir kısmı Kastamonu’da yazılmıştır. Eserde toplamda 98 şiir bulunmaktadır. Yûsuf Ziyâ Bey, klasik şiirin inceliklerine vâkıf olduğu şiirlerinden anlaşılmaktadır. Bunun yanında kaleme aldığı şiirlerinde yeni bir üslup da ortaya koymaya çalışmıştır. Üslubu gereği son derece ağdalı bir dil kullanmış olmasına rağmen, şiire birçok yeni kelimeyi de dâhil etmiştir (Çelik 2012: 13).
Şiirlerin tasnifinde herhangi bir sıralama ölçütü belirlenmemiştir. Birkaç şiir müstesna olmak üzere, şiirlerin altında yazıldıkları tarihler bulunmakla beraber kronolojik bir sıralama yapılmamıştır. Ayrıca birçok şiirin nazım türü, nazım şekli, üslubu, hangi sebeple yazıldığı gibi ayrıntılar başlıklarda belirtilmiş olduğu hâlde, bu ayrıntılara göre bir sıralama da söz konusu değildir (Çelik 2012: 14).
Eser; kaside, gazel, tahmis, murabba, muhammes, müseddes, mesnevi, kıt’a, şarkı ve müfred nazım şekilleriyle kaleme alınmış şiirlerden oluşmuştur. Şair, klasik tertibin aksine hemen hemen bütün şiirlerinin başına açıklayıcı ibareler koymuştur. Özellikle gazellerin başında yer alan açıklamalar önemlidir. Eserde, klasik şiirin genel konuları olan aşk, ayrılık, bezm gibi konular yer yer işlenmiş fakat şiirlerin ağırlıklı konularını tarih manzumeleri, methiyeler ve mersiyeler ile bildirdiği gerçek olaylar oluşturur. Yakın çevresinde bulunan birçok kişiye durumuna uygun olarak düşürdüğü tarihler ve tarihî anlamda birçok ayrıntıyı bu tarih düşürmelerle bildirmesi önemlidir. Eserde konu olarak en az yer tutan temalar ise siyasi olaylar ve toplumsal hayata dair şiirlerdir (Çelik 2012: 29).
Yûsuf Ziyâ Bey, Birinci Mecmûa-i Eşârım Yâhûd Nev-bahârım adlı eserinde, yazıldığı dönemin şartları gereği çok fazla özel isme yer vermektedir. Bu isimler genellikle bürokratlar, âlimler ve müellifin yakın çevresindeki kişilerdir (Çelik 2012: 48).
Eserin el yazmasına ulaşılamamıştır. 1316’da Sakız’da matbaa harfleriyle basılan eserin hâlihazırda bir matbu nüshası bulunmaktadır. Millî Kütüphanede Eski Harfli Türkçe Eserler Bölümü’nde A 3454 numarasıyla kayıtlı olan eserin metin kısmı 124 sayfadır. Sonunda ise 4 sayfalık bir doğru-yanlış cetveli bulunmaktadır.
Yazarın biyografisi için bk. "Ziyâ, Yûsuf Ziyâ". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ziya-yusuf-ziya
Eserden Örnekler
Takdîr-i Sadâkât
Vüs’at buluyor sâha-i hadrâ-yı sadâkât
Rif’at buluyor rütbe-i bâlâ-yı sadâkât
Erbâb-ı hıred eylesün ahlâkını tezyîn
Revnâk buluyor lü’lü’-i ğarrâ-yı sadâkât
Görmüş mi cihân behre-ver olmuş da sakîmi
Hâr olmuş olâ eyleyen icrâ-yı sadâkât
Takdîr olunur kıymeti her yerde sıddîkun
İ’zâz olunur nâm-ı dilârâ-yı sadâkât
Ger âkil iseñ gitme Ziyâ râh-ı sakîme
Vâr bunda necât eyle gel ihyâ-yı sadâkât
[...]
Çorumda Defîn-i Hâk-i Itr-nâk Olan Kibâr-ı Eshâb-ı Kirâmdan Alemdâr-ı Cenâb-ı Risâlet-penahî Hazret-i Suheyb Radiya’llahu Te’âlâ Anhuñ Senâ-yı Âlîlerinde Söylenilen
Bu merkadı tezyîn iden eshâb-ı kiramdan
Mânend-i Suheyb merd-i suhen kân-ı safâdır
İhlâs ile o virdi şeref kıt’â-i Rûma
Gül nûrını al şem’a-i pür-nûr-ı hüdâdır
Dördüncü alemdârı idi fahr-i cihânuñ
Ger fahr olunur ise vücûdıyla revâdır
Âdâb ile gir dergehine eyle du’âñı
Bî-reyb u gümân himmeti her derde devâdır
Tut dâmenini sıdk u hulûs ile ziyâ sân
Aldanma bu dünyâya ki encâmı fenâdır
Fî 18 Teşrîn-i Evvel sene 305
(Çelik 2012: 130).
Kaynakça
Çelik, Beyhan (2012). Yusuf Ziya Bey ve Birinci Mecmuâ-i Eşârım Yâhûd Nevbahârım İnceleme-Metin. Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TEMÂŞÂ-YI CELÂL-İ HUDÂ (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Diğer Fatih Özer |
Görüntüle | ||
2 | MÜNTEHABÂT-I ŞEHNÂME-İ FİRDEVSÎ-İ TÛSÎ (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Doç. Dr. Muhittin Turan |
Görüntüle | ||
3 | MEDÂR-I MÜKÂLEME [ARABÎ VE FÂRİSÎ VE TÜRKÎ] (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Doç. Dr. Muhittin Turan |
Görüntüle | ||
4 | KASTAMONU, KÜRE, İNEBOLU TEMÂŞÂSI (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Diğer Fatih Özer |
Görüntüle | ||
5 | ZEMZEME-İ ZAFER (ZİYÂ, YUSUF ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Diğer Fatih Özer |
Görüntüle | ||
6 | MİR'ÂT-I MUHAMMEDİYYE VE MENÂKIB-I AHMEDİYYE (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Diğer Fatih Özer |
Görüntüle | ||
7 | TABSIRA YAHUT ADANA TEMÂŞÂSI (YUSUF ZİYA YOZGADÎ) | Yozgadî, Yusuf Ziya, Ziyaeddin, Ziya, Yusuf Ziya, Ziya Hayri | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
8 | EVSÂF-I SENİYYE-İ HAMÎDİYYE'DEN BİR ŞEMME (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Doç. Dr. İsmail Yıldırım |
Görüntüle | ||
9 | TEMÂŞÂ-YI ÂLEM (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Diğer Fatih Özer |
Görüntüle | ||
10 | BARÎKA-İ TEESSÜR (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
11 | VÂVEYLÂ-YI PEDER YAHUT EVLÂD ACISI (ZİYÂ) | ZİYÂ, Yûsuf Ziyâ | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
12 | MANZÛM MEKTÛBLAR (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
13 | MENSÛR MEKTÛBLAR (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
14 | İKİNCİ MECMÛA-İ EŞ'ÂRIM yâhud SONBAHARIM (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Diğer Fatih Özer |
Görüntüle | ||
15 | MİR'ÂT-I TECELLİYÂT (ZİYÂ) | Ziyâ, Yûsuf Ziyâ | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
16 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
17 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
18 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
19 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
20 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
21 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
22 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
23 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
24 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
25 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |