Halit Ziya Uşaklıgil'in uzun hikâye türündeki eseri. 1887 yılında Hizmet gazetesinde tefrika edilen eser, 1888 yılında kitap olarak basılmıştır. Yazarın İzmir döneminde realist yöntemle yazdığı uzun hikâyelerinin ilkidir. Hikâyede bir sahil köyünde ölen, içine kapanık, aşırı derecede hassas, şair meşrep bir gencin insanlardan kaçışı anlatılır. Eser, Türk edebiyatında çeşitli yönleriyle bir ilktir: Günlük türünde yazılmasının yanı sıra melankolik, nahif, hayat karşısında pasif, yenik kişilik yapısına sahip karakter ve bu kişilik yapısına bağlı olarak “kaçış” teması bu eserden sonra yazarın kendisi başta olmak üzere Servet-i Fünuncuların birçok eserinde görülmektedir.

Eserin başkişisi Necip, hayatın anlamını bulamamış bu nedenle de tutunamamış bir gençtir. Kalemde bir müddet çalıştıktan sonra babasının ticarethanesinin muhasebesini tutar. Fakat mutlu olamaz, hayattan nefret eder. Anne ve babasının ölümü, hayatı boş ve değersiz görmesi onun bir sahil köyüne kaçmasına neden olur. Burada eğlenmek için penceresinden tabiatı, insanları seyreder; ava çıkar. Bunlar da onu tatmin etmez. Birlikte büyüdükleri ve hayata tutunabilmiş, kendisinden iki yaş büyük amcasının oğlu Necip’in intihar edeceğini düşünerek onu şehre götürmeye ikna eder. Fakat Necip, şehre gidemeden beyin hummasından ölür. Bütün bunları okuyucu 16 Şubat’tan 1 Mayıs’a kadar aralıklı olarak Necip’in can sıkıntısıyla yazmaya başladığı günlükten öğrenir.

Yazar, bu hikâyesini kitaplaştırırken dönemin sansür anlayışından ve kendi estetik kaygılarından dolayı eserde birtakım değişiklikler yapmıştır.

Halit Ziya Uşaklıgil’in biyografisi için bk. “Halit Ziya Uşaklıgil”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/usakligil-halit-ziya