BİNBAŞIYI DAVET, KOMEDYA BİR PERDE (BEŞİR FUAT)
komedi
Beşir Fuat (d. 1852 - ö. 5 Şubat 1887)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Beşir Fuat tarafından tercüme edilmiş bir perdelik 23 meclisten oluşan bir komedi. K.F. Mor’a ait bu piyesi Beşir Fuat yazı hayatına henüz atıldığı ilk yıllarda neşretmiştir. 1884’te yayımlanan çeviri basit bir vodvil’den ibarettir.

Olaylar Karbonlu, zevcesi Eliz ve Binbaşı arasında geçmektedir. Eliz kocası Karbonlu'yu kıskandırmak için evlerine gidip gelen Binbaşı’yı koz olarak kullanır. Eliz, Binbaşı’nın hiçbir şeyden haberi olmadan kendi kendine mektuplar yazıp çiçekler alır. Aslında Binbaşı nişanlıdır. Bir gün Eliz’e nişanlısını tanıştırmak ve ona aldığı bileziklerden hangisinin güzel olup olmadığı konusunda yardım ister. Binbaşı’nın Eliz’e bilezikleri gösterdiği bir sırada Karbonlu durumu görüp karısını kıskanmaya başlar. Para düşkünü olan Karbonlu karısı Eliz’in kendisinden sakladığı kasanın anahtarlarını bir şekilde alır. Bunu fırsat bilen Eliz, kasanın anahtarlarını geri almak şartıyla bilezikleri Binbaşı’ya geri vereceğini söyler. Karbonlu çaresiz kabul eder. Binbaşı Eliz’e nişanlısına hediye bakmak üzere kendisinden yardım almak istediğini söyleyince Karbonlu Binbaşı’nın nişanlı oluğunu öğrenir. Böylece Eliz’in hilesi meydana çıkar. Bu kez Karbonlu anahtarları geri almak için Binbaşı’ya Eliz’in çevirdiği dolapları anlatmaya kalkışınca Eliz anahtarları geri vermek zorunda kalır.

Tercümenin yapıldığı yıllarda Türk edebiyatında hâkim olan edebî anlayış romantik akımdır. Beşir Fuat’ın bu tercümeden maksadı o senelerde Türk Edebiyatına hâkim olan santimantal trajediyi yıkmak olsa gerektir.

Yazarın biyografisi için bk. "Beşir Fuat". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/besir-fuat 

Eserden Örnekler


Luî : (vasattan haber vererek) Binbaşı Bin Nar Karbonlu: (ciddi bir tavırla) ne? nasıl? Eliz: Ey Binbaşı Pariste mi? Binbaşı: (vasattan gelerek) sabahı şeriflerinin hayırlı olsun beni beklemiyordunuz değil mi? Karbonlu: (ihtiyatkârane) hayır, hakikaten sizi beklemiyordum. Binbaşı: (Karbonlu’nun elini sarsarak) Benim aziz Karbonlum! Karbonlu: (zoraki) benim aziz binbaşım (kendi kendine) hey yerin dibine giresin! Binbaşı: (Eliz’e bir demet çiçek takdim ederek) Madam hazretleri müsaade buyurursunuz şu çiçeği hak payinize takdim edeyim… Marsilya’dandır… rica ederim! Eliz: (çiçekleri alarak muzdarip) latifenize teşekkür ederim. Binbaşı efendi… çiçekleriniz pek latif, pek taze! (kendi kendine) artık ne söyleyecek mi bilemiyorum. Karbonlu: Mutlaka içinde bir tezkere olmalı (demeti alıp ararken çiçekleri birbirinden ayırır.) evet pek latif, pek taze! Binbaşı: Lakin siz ne yapıyorsun? Siz demeti bozuyorsunuz. Karbonlu: Hayır yalnız temaşa ediyorum (kendi kendine) çiçekte bir şey yok (Beşir Fuat 1884: 30, 31, 32).

Kaynakça


Beşir Fuat (1884). Binbaşıyı Davet. İstanbul. Mahmud Bey Matbaası.

Enginün, İnci (2019). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyete (1839-1923). İstanbul: Dergâh.

Okay, M. Orhan (1969). Beşir Fuat İlk Türk Pozitivist ve Natüralisti. İstanbul: Hareket.

Atıf Bilgileri


ALTUNTAS, Büşra. "BİNBAŞIYI DAVET, KOMEDYA BİR PERDE (BEŞİR FUAT)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/binbasiyi-davet-komedya-bir-perde-besir-fuat. [Erişim Tarihi: 14 Mart 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 İKİ BEBEK (BEŞİR FUAT) Beşir Fuat Öğretmen Semira Miralay
Görüntüle
2 VİCTOR HUGO (BEŞİR FUAD) Beşir Fuad Araş. Gör. Saliha TUNÇ
Görüntüle
3 VOLTER [VOLTAİRE] (BEŞİR FUAD) Beşir Fuad Araş. Gör. Saliha TUNÇ
Görüntüle
4 MİFTAH-İ USUL-İ TALİM (BEŞİR FUAT) Beşir Fuat Dr. Öğr. Üyesi Can ŞAHİN
Görüntüle
5 USUL-İ TALİM (BEŞİR FUAT) Beşir Fuat Dr. Öğr. Üyesi Can ŞAHİN
Görüntüle
6 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
7 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
8 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
9 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
10 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
11 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
12 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
13 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
14 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
15 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle