- Yazar Biyografisi (TEİS)
Azadı, Dövletmemmet - Madde Yazarı: Doç. Dr. Soner Sağlam
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Çağatay
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:01/12/2021
BEŞ NAMAZ
dinî-ahlakî mesnevîAzadı, Dövletmemmet (d. 1111-12/1700 - ö. 1173/1760)
ISBN: 978-9944-237-87-1
18. yüzyılda Çağatay sahasında kaleme alınan Azadı Dövletmemmet'in (ö. 1173/1760) mamazın faziletini ve önemini anlattığı 315 beyitik mesnevisi. Eser, klasik mesnevi düzeninde oluşturulmuştur. İçerik yönüyle dinî bir mesnevi olan Beş Namaz, aruzun “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbı ile yazılmıştır. Şair, eserinde sekizli hece ölçüsüyle yazılmış dokuz adet dörtlüğe de yer vermiştir (Sağlam 2011: 151).
Azadı, eserini oluştururken “Fasıl”, “Kabir Ehlinin Beyanı”, “Namazın Faziletinin Beyanı” gibi alt başlıklar kullanmıştır. Tevhit ve münacat niteliği taşıyan giriş (1-20. beyitler) kısmından sonra şair, mahşer günü mahcubiyet içinde olmak istemiyorsan kulluk vazifeni yerine getir diyerek, okuyucusuna seslenir. Azadı’ya göre, Allah’ın farz kıldıkları ile Peygamberimizin sünnetini yerine getirenler mahşer günü esenlik içinde olurlar. Farz ve sünnet, bir kadının huzurundaki iki adil şahide benzer. Eğer mahkemede böyle iki adil şahit olursa, kadı meseleyi rahatlıkla çözümler. Onların şahitliği Tanrı katında en geçerli olanıdır. Bu nedenle Müslümanlar mümkün mertebe farz ve sünneti yerine getirmeli ve bilhassa yaşlılar geçmiş günahları için tövbe etmelidir.
Eser, Saylanan Eserler adlı kitapta eserin başlığı verilmeden Kiril harfleri ile (Muhammedova 1982); Godarov'un eseri içinde de Beş Namaz başlığı ile neşredilmiş (2012); Soner Sağlam'ın doktora tezinde de Türkiye Türkçesine aktarılarak incelenmiştir.
Yazarın biyografisi için bk. "Azadı, Dövletmemmet". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/azadi-dovletmemmet
Eserden Örnekler
Fasıl
Adam oglı, gel, uluglar pendin al,
Hak diyib öziñni dogrı yola sal.
Derd çekenden soragıl dermanıñı,
Pend alıp, kılma muazzab canıñı.
Tutgıl azuk, bil muşakkatdur safar,
Kimseden yetmez meded hem purhatar.
Azukın nädür tiyüb sorsañ bu dem,
Bes beyan bolsun ol azuk munda hem.
Gicelerde kim okur iki rekgat namaz,
Kılsa ıstıgfar edib Hak’ga niyaz.
Tutsa ruza Hak üçin her mömini,
Azuk oldur-menzile eltür anı.
Rehm eder ölüm feriştesi takı,
Canın asan kabz eder Tañrı hakı.
Hem berür Müñkir-Nekirge covab,
Gabrı içre hem çıragdur bihicab.
Hem dahi yastuk, düşek bolgay bular,
Egnine bolgay lıbas hem tobalar.
Hem gelin tek gabrıda munıs bolur,
Bir-biriniñ boynuga ol gol salur.
Hem kıyamat ol namaz, roza yene,
Saya bolgay ol kişiniñ üstüne.
Başına kıyamat ol namaz, roza yene,
Nur bolup gelgey dowam ol alnına.
perde bolgay dowzah ile arada,
Hem agır kılgay terezi, ey dede.
Hem sıratdan yıldırım dek geçirer,
Hem behişde şübhesiz miftah erer. (Godarov 2012: 258-259).
Kaynakça
Muhammedova, Z. B. (1982). Azadı Dövletmemmet, Saylanan Eserler. Aşkabat: Ilım Neşriyat.
Godarov, R. (2012). Dövletmemmet Azadı Eserler Yıgındısı. Bursa : Uludağ Üniversitesi Basımevi.
Sağlam, Soner (2011). Azadı (Hayatı,Edebi Şahsiyeti, Eserleri). Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | VAGZ-I AZAD | AZADI, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
2 | BEHİŞTNAMA | Azadı, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
3 | HEKAYAT (AZADI) | AZADI, Dövletmemmet | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (ARŞÎ) | Arşî, Hoca Cahân (Yakup) | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (GAYIBI) | Gayıbı, Mahmut | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
6 | KÜLLİYÂT-I MESNEVÎ-Yİ HARÂBÂTÎ | Harâbâtî, Muhemmed Binni Abdulla | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
7 | MANTIKU'T-TAYR (HOTENÎ) | Hotenî, İbrahim | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
8 | TEZKİRE-İ ARSLANHAN | Kâsımî | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (MEHZÛN) | Mehzûn, İsmail | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (Mücrim) | Mücrim / Âbid / Mücrim Çelebi / Mücrim Âbid | Araş. Gör. Murat ASLAN |
Görüntüle | ||
11 | HASB-İ HÂL (MÜCRİM) | Mücrim / Âbid / Mücrim Âbid, Mücrim Çelebi | Araş. Gör. Murat ASLAN |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (NEVBETÎ) | Nevbetî, Ömer Karim | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
13 | LEYLİ-MECNUN (ANDALIP) | Nurmuhammed Andalıp | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle |