- Yazar Biyografisi (TEİS)
Resmî, Ahmed Resmî Efendi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi HİLAL ÇİFTÇİ
- Eser Yazılış Tarihi:1177-78/1764-65
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Sefaretname
- Yayın Tarihi:17/11/2021
BERLİN SEFÂRET-NÂMESİ (RESMÎ)
mensur sefaretnameResmî, Ahmed Resmî Efendi (d. 1112/1700-01- ö. 2 Şevval 1197/31 Ağustos 1783)
ISBN: 978-9944-237-87-1
1763’te III. Mustafa tarafından Prusya kralı II. Friedrich’e dostane ilişkilerin pekiştirilmesi için gönderilen Ahmed Resmî Efendi’ye (d. 1112/1700-01- ö. 1197/1783) ait sefâretnâme. Klasik sefâretnâme özelliği taşımakla birlikte, seyahat notlarının ötesinde zengin bir anlatıma sahiptir. Berlin’de kaldığı sürede Avrupa toplumunu, gelenek ve göreneklerini dikkatle gözlemleyen Ahmed Resmî Efendi’nin özellikle II. Friedrich ve yönetimine dair görüşleri sadece Türkler tarafından değil Avrupalılar tarafından da büyük ilgiyle karşılanmıştır. Eserin vakayinamelerde verilmesinin yanında kısa bir zaman içinde Almanca ve Lehçe’ye çevrilmiş olması da bu ilginin bir göstergesidir.
Sefâret-nâme, muhteva açısından beş bölüme ayrılabilir. İlk bölümde İstanbul’dan Krakow’a kadar yolculuk anlatılmaktadır. İkinci bölümde asıl konuyla alakalı olmamakla birlikte Avrupa coğrafyası hakkında bilgiler verilirken üçüncü bölümde Lehistan’ın içinde bulunduğu siyasi durum anlatılmaktadır. Dördüncü bölümde Berlin izlenimleri, Friedrich’in sefiri kabulü ve Postdam’a daveti, Berlin’deki eğlenceler, Friedrich ile görüşme ve dönüş yolculuğu anlatılmaktadır. Son bölüm ise Friedrich’in kişiliği ve Prusyalıların askerliğinin tasvir edildiği beşinci bölümdür.
Berlin Sefâret-nâmesi’nin yirminin üstünde yazması tespit edilmiştir. Günümüze kalan en eski yazma Süleymaniye Kütüphanesi Âşir Efendi Koleksiyonu'nda (No: 252) kayıtlı olan 1764 tarihli yazmadır. Bu yazmanın tam metni vakanüvis Ahmed Vâsıf Efendi tarafından 1804 yılında Mehâsinü’l-Âsâr ve Hakâiku’l-Ahbâr adlı eser içinde basılmıştır. Sefâret-nâme, türünün tipik özelliği olduğu üzere ağdalı bir üslupla başlar, daha yalın bir nesir üslubu ile devam eder. Ahmed Resmî Efendi anlatımını güçlendirmek için zaman zaman secili ifadelere de başvurmuştur.
Eser, Safinaz Birbenli tarafından yüksek lisans tezi olarak çalışılmış (1999), Bedriye Atsız tarafından ise sadeleştirerek yayımlanmıştır (1980).
Müellifin biyografisi için bk. “Resmî, Ahmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. www.http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/resmi-resmi-ahmed-pasazade
Eserden Örnekler
Vasf-ı etvâr-ı Kral: Mûmâ ileyh fünûn-i maʿârifden hissedâr, husûsan âşinâ-yı tevârîh u ahbâr olmağla, leyl ü nehâr İskender ve Timur makûlesi sâhib-zuhûrların etvâr u âsârını mutâlaʿa ile ceng ü cidâl bâbında sudûra gelen hîle vü tedbirlerine iktidâ ve evlâd ü ıyâl gâʾilesinden bî-pervâ mezheb ü diyânet kaydından müberrâ olup, efkâr ü etvârı tevsîʿ-i dâʾire-i memleket ve tahsîl-i şân ü şöhrete masruf ve maksûr olmağın, muhtâc ve merâciʿ olduğu âdemlere izhâr-ı tevâzuʿ ve müvâlât ve etrafında bulunan hem-civâr ve akrabasıyla iktizâ-yı hâle göre müdârât ve mücârât edüp… (Ahmed Vasıf Efendi 1219/1804: 257).
Men karaʿa bâben ve lecce velece
(Kapıyı çalan direnirse girer.) (Ahmed Vasıf Efendi 1219/1804: 240).
izâ nazarte ile’l-bikâʿi vecedtehâ
teşkâ kemâ teşkaʾr-ricâlü ve tesʿadü
(Şehirlere baktığın zaman insanlar gibi
Onların da üzüntülü ve mutlu olanları olduğunu görürsün) (Ahmed Vasıf Efendi 1219/1804: 243).
dârihim mâ-dümte fî dârihim
(Ülkelerinde bulunduğun sürece onları idare et) (Ahmed Vasıf Efendi 1219/1804: 254).
Kaynakça
Ahmed Vâsıf Efendi (1219/1804). Mehâsinü’l-Âsâr ve Hakâiku’l-Ahbâr. C. 1. Matbaa-yı Âmire. İstanbul.
Atsız, Bedriye (1980). Ahmed Resmî Efendi’nin Viyana ve Berlin Sefaretnâmeleri. Tercüman 1001 Temel Eser -151-. İstanbul: Kervan Kitapçılık.
Birbenli, Safinaz (1999). Ahmed Resmî Efendi ve Sefaretnâmeleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Unat, Faik Reşit (1992). Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri. Ankara: TTK Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | El-İSTÎNÂS FÎ AHVÂLİ’L-EFRÂS | Resmî, Ahmed Resmî | Dr. Öğr. Üyesi Şeyma Benli |
Görüntüle | ||
2 | HALÎKATÜ’R-RÜʼESÂ / SEFÎNETÜ’R-RÜʼESÂ | Resmî, Ahmed Resmî Efendi | Doç. Dr. Zeynep Aycibin |
Görüntüle | ||
3 | HAMÎLETÜ'L-KÜBERÂ | Resmî, Ahmed Resmî Efendi | Doç. Dr. Zeynep Aycibin |
Görüntüle | ||
4 | VİYANA SEFÂRET-NÂMESİ (RESMÎ) | Resmî, Ahmed Resmî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi HİLAL ÇİFTÇİ |
Görüntüle | ||
5 | NAZM-I GİRİDÎ (AHMED RESMÎ) | Resmî, Ahmed Resmî Efendi | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
6 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
7 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
10 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
11 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
13 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
14 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |