BERLİN SEFÂRET-NÂMESİ (RESMÎ)
mensur sefaretname
Resmî, Ahmed Resmî Efendi (d. 1112/1700-01- ö. 2 Şevval 1197/31 Ağustos 1783)

ISBN: 978-9944-237-87-1


1763’te III. Mustafa tarafından Prusya kralı II. Friedrich’e dostane ilişkilerin pekiştirilmesi için gönderilen Ahmed Resmî Efendi’ye (d. 1112/1700-01- ö. 1197/1783) ait sefâretnâme. Klasik sefâretnâme özelliği taşımakla birlikte, seyahat notlarının ötesinde zengin bir anlatıma sahiptir. Berlin’de kaldığı sürede Avrupa toplumunu, gelenek ve göreneklerini dikkatle gözlemleyen Ahmed Resmî Efendi’nin özellikle II. Friedrich ve yönetimine dair görüşleri sadece Türkler tarafından değil Avrupalılar tarafından da büyük ilgiyle karşılanmıştır. Eserin vakayinamelerde verilmesinin yanında kısa bir zaman içinde Almanca ve Lehçe’ye çevrilmiş olması da bu ilginin bir göstergesidir.

Sefâret-nâme, muhteva açısından beş bölüme ayrılabilir. İlk bölümde İstanbul’dan Krakow’a kadar yolculuk anlatılmaktadır. İkinci bölümde asıl konuyla alakalı olmamakla birlikte Avrupa coğrafyası hakkında bilgiler verilirken üçüncü bölümde Lehistan’ın içinde bulunduğu siyasi durum anlatılmaktadır. Dördüncü bölümde Berlin izlenimleri, Friedrich’in sefiri kabulü ve Postdam’a daveti, Berlin’deki eğlenceler, Friedrich ile görüşme ve dönüş yolculuğu anlatılmaktadır. Son bölüm ise Friedrich’in kişiliği ve Prusyalıların askerliğinin tasvir edildiği beşinci bölümdür.

Berlin Sefâret-nâmesi’nin yirminin üstünde yazması tespit edilmiştir. Günümüze kalan en eski yazma Süleymaniye Kütüphanesi Âşir Efendi Koleksiyonu'nda (No: 252) kayıtlı olan 1764 tarihli yazmadır. Bu yazmanın tam metni vakanüvis Ahmed Vâsıf Efendi tarafından 1804 yılında Mehâsinü’l-Âsâr ve Hakâiku’l-Ahbâr adlı eser içinde basılmıştır. Sefâret-nâme, türünün tipik özelliği olduğu üzere ağdalı bir üslupla başlar, daha yalın bir nesir üslubu ile devam eder. Ahmed Resmî Efendi anlatımını güçlendirmek için zaman zaman secili ifadelere de başvurmuştur.

Eser, Safinaz Birbenli tarafından yüksek lisans tezi olarak çalışılmış (1999), Bedriye Atsız tarafından ise sadeleştirerek yayımlanmıştır (1980).

Müellifin biyografisi için bk. “Resmî, Ahmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. www.http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/resmi-resmi-ahmed-pasazade 

Eserden Örnekler


Vasf-ı etvâr-ı Kral: Mûmâ ileyh fünûn-i maʿârifden hissedâr, husûsan âşinâ-yı tevârîh u ahbâr olmağla, leyl ü nehâr İskender ve Timur makûlesi sâhib-zuhûrların etvâr u âsârını mutâlaʿa ile ceng ü cidâl bâbında sudûra gelen hîle vü tedbirlerine iktidâ ve evlâd ü ıyâl gâʾilesinden bî-pervâ mezheb ü diyânet kaydından müberrâ olup, efkâr ü etvârı tevsîʿ-i dâʾire-i memleket ve tahsîl-i şân ü şöhrete masruf ve maksûr olmağın, muhtâc ve merâciʿ olduğu âdemlere izhâr-ı tevâzuʿ ve müvâlât ve etrafında bulunan hem-civâr ve akrabasıyla iktizâ-yı hâle göre müdârât ve mücârât edüp… (Ahmed Vasıf Efendi 1219/1804: 257).

Men karaʿa bâben ve lecce velece

(Kapıyı çalan direnirse girer.) (Ahmed Vasıf Efendi 1219/1804: 240).

izâ nazarte ile’l-bikâʿi vecedtehâ

teşkâ kemâ teşkaʾr-ricâlü ve tesʿadü

(Şehirlere baktığın zaman insanlar gibi

Onların da üzüntülü ve mutlu olanları olduğunu görürsün) (Ahmed Vasıf Efendi 1219/1804: 243).

dârihim mâ-dümte fî dârihim

(Ülkelerinde bulunduğun sürece onları idare et) (Ahmed Vasıf Efendi 1219/1804: 254).

Kaynakça


Ahmed Vâsıf Efendi (1219/1804). Mehâsinü’l-Âsâr ve Hakâiku’l-Ahbâr. C. 1. Matbaa-yı Âmire. İstanbul.

Atsız, Bedriye (1980). Ahmed Resmî Efendi’nin Viyana ve Berlin Sefaretnâmeleri. Tercüman 1001 Temel Eser -151-. İstanbul: Kervan Kitapçılık.

Birbenli, Safinaz (1999). Ahmed Resmî Efendi ve Sefaretnâmeleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Unat, Faik Reşit (1992). Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri. Ankara: TTK Yay.

Atıf Bilgileri


ÇİFTÇİ, HİLAL. "BERLİN SEFÂRET-NÂMESİ (RESMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/berlin-sefaret-namesi-resmi. [Erişim Tarihi: 22 Aralık 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 El-İSTÎNÂS FÎ AHVÂLİ’L-EFRÂS Resmî, Ahmed Resmî Dr. Öğr. Üyesi Şeyma Benli
Görüntüle
2 HALÎKATÜ’R-RÜʼESÂ / SEFÎNETÜ’R-RÜʼESÂ Resmî, Ahmed Resmî Efendi Doç. Dr. Zeynep Aycibin
Görüntüle
3 HAMÎLETÜ'L-KÜBERÂ Resmî, Ahmed Resmî Efendi Doç. Dr. Zeynep Aycibin
Görüntüle
4 VİYANA SEFÂRET-NÂMESİ (RESMÎ) Resmî, Ahmed Resmî Efendi Dr. Öğr. Üyesi HİLAL ÇİFTÇİ
Görüntüle
5 NAZM-I GİRİDÎ (AHMED RESMÎ) Resmî, Ahmed Resmî Efendi Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
6 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
7 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
8 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
9 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
13 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
14 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
15 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle