- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ahmet Mithat Efendi - Madde Yazarı: Öğretmen Münevver Eroğlu
- Eser Yazılış Tarihi:?/1881
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Hikâye (Öykü)
- Yayın Tarihi:01/10/2021
BELİYYÂT-I MUDHİKE (AHMET MİTHAT EFENDİ)
hikâyeAhmet Mithat Efendi (d. 1844 / ö. 28 Aralık 1912)
ISBN: 978-9944-237-87-1
“Güldüren felaketler” anlamına gelen ve kırk yedi küçük hikâyeden oluşan eser. Ahmet Mithat Efendi’nin okuduğu Batı eserlerinin etkisiyle kaleme aldığı eserlerden olan Beliyyât-ı Mudhike'deki hikâyelerin ortak özelliği, insanların başına gelen komik olayların anlatılmasıdır. Anlatılan olaylar, hikâye özneleri için yer yer üzüntü ve utanç kaynağıyken hikâye öznelerinin çevresindekiler ve okuyucular içinse güldüren olaylar niteliğindedir. Ahmet Mithat, bu eserinde de belli meslek gruplarına ait terimlere, Fransızca sözcüklere, eser ve yazar isimlerine yer vererek okuyucuya estetik kurgu dâhilinde bilgiler vermiş olur. Yaşanmış veya gazeteden okunmuş kimi olayların hikâyelerinin konu alanını teşkil ettiğini, yazar kendi ağzından okuyucusuyla paylaşır. Alafranga ortamlarda yaşanan durumlar, insanların şaşkınlıkları ve sakarlıkları, yersiz konuşmaların ve davranışların yol açtığı gülünçlükler, aşk duygusunun insanı düşürdüğü hâller gibi pek çok konu eserde işlenmiştir.
Eserdeki hikâyelerin içeriklerinin birkaçı şu şekildedir: İlk hikâyede, diş ağrısıyla doktora giden adamın uzun süre sıra bekledikten sonra doktor yerine avukatın yanına geldiğini fark etmesiyle düştüğü komik durum anlatılır. Kişilerin giyimlerindeki kusurlar nedeniyle oluşan gülünçlükler, sevdiğinden gelen mektubun zarfı yerine mektubun kendisini ateşe atan âşığın şaşkınlığı, tecrübesiz âşıkların hâlleri, parasızlıktan kaynaklanan komik durumlar, Avrupalı genç adamın zenginlik için yaşlı Polini’ye yaklaşmaya çalışırken başına gelen hadiseler diğer hikâyelerde aktarılır. Bir tiyatroda yaşanan gülünç olayların okuyucuya sunulduğu kırk yedinci hikâyeyle eser tamamlanır. Eser yayımlanmıştır (Doğan 2014).
Yazarın biyografisi için bk. "Ahmet Mithat Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efendi
Eserden Örnekler
“Bir şey hem ‘bela’ olsun hem de ‘mudhik’! İstiğraba şayan bir mübayenet!” (“İzahat-ı Mütekaddime” bölümünden) (Ahmet Mithat 2014: 15).
“Gözünüzün önüne güzelce getiriniz ve beliye-i muhhikenin ehemmiyetini layığı veçhile nazarınızda tecessüm ettiriniz.” (Ahmet Mithat 1298/1881: 7).
“İşte bir ‘beliye’ ki mudhike değil ‘meserret’tir.” (Ahmet Mithat 1298/1881: 12).
Kaynakça
Ahmet Mithat (1298/1881). Beliyyât-ı Mudhike. İstanbul: Tercüman-ı Hakikat Matbaası.
Ahmet Mithat Efendi (2014). Beliyat-ı Mudhike. (hzl. S. Doğan). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ACÂ'İB-İ ÂLEM (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
2 | AHMED METÎN VE ŞİRZÂD YÂHUD ROMAN İÇİNDE ROMAN (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
3 | ALTIN ÂŞIKLARI (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Ayşe Sandıkkaya Aşır |
Görüntüle | ||
4 | ANA-KIZ (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN |
Görüntüle | ||
5 | ARNAVUDLAR VE SOLYOTLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas |
Görüntüle | ||
6 | LETAİF-İ RİVAYAT 11 / BAHTİYARLIK (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Doç. Dr. Sabahattin Çağın |
Görüntüle | ||
7 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 24 (BİR ACÎBE-İ SAYDİYYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
8 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 9 (BİR GERÇEK HİKÂYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
9 | BİR TÖVBEKÂR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN |
Görüntüle | ||
10 | LETAİF-İ RİVAYAT 23 / CANKURTARANLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Doç. Dr. Sabahattin Çağın |
Görüntüle | ||
11 | CELLÂD (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Elmas Karakaş |
Görüntüle | ||
12 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 12 (CİNLİ HAN) (AHMET MİDHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
13 | ÇENGÎ (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
14 | LETAİF-İ RİVAYAT 16 / ÇİFTE İNTİKAM (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. Burcu ÇAKIN ERDAĞ |
Görüntüle | ||
15 | LETAİF-İ RİVAYAT 15 (ÇİNGENE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |