BELİYYÂT-I MUDHİKE (AHMET MİTHAT EFENDİ)
hikâye
Ahmet Mithat Efendi (d. 1844 / ö. 28 Aralık 1912)

ISBN: 978-9944-237-87-1


“Güldüren felaketler” anlamına gelen ve kırk yedi küçük hikâyeden oluşan eser. Ahmet Mithat Efendi’nin okuduğu Batı eserlerinin etkisiyle kaleme aldığı eserlerden olan Beliyyât-ı Mudhike'deki hikâyelerin ortak özelliği, insanların başına gelen komik olayların anlatılmasıdır. Anlatılan olaylar, hikâye özneleri için yer yer üzüntü ve utanç kaynağıyken hikâye öznelerinin çevresindekiler ve okuyucular içinse güldüren olaylar niteliğindedir. Ahmet Mithat, bu eserinde de belli meslek gruplarına ait terimlere, Fransızca sözcüklere, eser ve yazar isimlerine yer vererek okuyucuya estetik kurgu dâhilinde bilgiler vermiş olur. Yaşanmış veya gazeteden okunmuş kimi olayların hikâyelerinin konu alanını teşkil ettiğini, yazar kendi ağzından okuyucusuyla paylaşır. Alafranga ortamlarda yaşanan durumlar, insanların şaşkınlıkları ve sakarlıkları, yersiz konuşmaların ve davranışların yol açtığı gülünçlükler, aşk duygusunun insanı düşürdüğü hâller gibi pek çok konu eserde işlenmiştir.

Eserdeki hikâyelerin içeriklerinin birkaçı şu şekildedir: İlk hikâyede, diş ağrısıyla doktora giden adamın uzun süre sıra bekledikten sonra doktor yerine avukatın yanına geldiğini fark etmesiyle düştüğü komik durum anlatılır. Kişilerin giyimlerindeki kusurlar nedeniyle oluşan gülünçlükler, sevdiğinden gelen mektubun zarfı yerine mektubun kendisini ateşe atan âşığın şaşkınlığı, tecrübesiz âşıkların hâlleri, parasızlıktan kaynaklanan komik durumlar, Avrupalı genç adamın zenginlik için yaşlı Polini’ye yaklaşmaya çalışırken başına gelen hadiseler diğer hikâyelerde aktarılır. Bir tiyatroda yaşanan gülünç olayların okuyucuya sunulduğu kırk yedinci hikâyeyle eser tamamlanır. Eser yayımlanmıştır (Doğan 2014).

Yazarın biyografisi için bk. "Ahmet Mithat Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efendi

Eserden Örnekler


“Bir şey hem ‘bela’ olsun hem de ‘mudhik’! İstiğraba şayan bir mübayenet!” (“İzahat-ı Mütekaddime” bölümünden) (Ahmet Mithat 2014: 15).

“Gözünüzün önüne güzelce getiriniz ve beliye-i muhhikenin ehemmiyetini layığı veçhile nazarınızda tecessüm ettiriniz.” (Ahmet Mithat 1298/1881: 7).

“İşte bir ‘beliye’ ki mudhike değil ‘meserret’tir.” (Ahmet Mithat 1298/1881: 12).

Kaynakça


Ahmet Mithat (1298/1881). Beliyyât-ı Mudhike. İstanbul: Tercüman-ı Hakikat Matbaası.

Ahmet Mithat Efendi (2014). Beliyat-ı Mudhike. (hzl. S. Doğan). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Atıf Bilgileri


Eroğlu, Münevver. " BELİYYÂT-I MUDHİKE (AHMET MİTHAT EFENDİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/beliyyat-i-mudhike-ahmet-mithat-efendi. [Erişim Tarihi: 12 Eylül 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1  ACÂ'İB-İ ÂLEM (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Prof. Dr. Fazıl Gökçek
Görüntüle
2 AHMED METÎN VE ŞİRZÂD YÂHUD ROMAN İÇİNDE ROMAN (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Prof. Dr. Fazıl Gökçek
Görüntüle
3 ALTIN ÂŞIKLARI (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Dr. Ayşe Sandıkkaya Aşır
Görüntüle
4 ANA-KIZ (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN
Görüntüle
5  ARNAVUDLAR VE SOLYOTLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas
Görüntüle
6 LETAİF-İ RİVAYAT 11 / BAHTİYARLIK (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Doç. Dr. Sabahattin Çağın
Görüntüle
7 LETÂİF-İ RİVÂYÂT 24 (BİR ACÎBE-İ SAYDİYYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Diğer Güray Gümüş
Görüntüle
8 LETÂİF-İ RİVÂYÂT 9 (BİR GERÇEK HİKÂYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Diğer Güray Gümüş
Görüntüle
9 BİR TÖVBEKÂR (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN
Görüntüle
10 LETAİF-İ RİVAYAT 23 / CANKURTARANLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Doç. Dr. Sabahattin Çağın
Görüntüle
11 CELLÂD (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Dr. Elmas Karakaş
Görüntüle
12 LETÂİF-İ RİVÂYÂT 12 (CİNLİ HAN) (AHMET MİDHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Diğer Güray Gümüş
Görüntüle
13 ÇENGÎ (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Prof. Dr. Fazıl Gökçek
Görüntüle
14 LETAİF-İ RİVAYAT 16 / ÇİFTE İNTİKAM (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Öğr. Gör. Burcu ÇAKIN ERDAĞ
Görüntüle
15 LETAİF-İ RİVAYAT 15 (ÇİNGENE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) Ahmet Mithat Efendi Prof. Dr. Fazıl Gökçek
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle