Erzurumlu İbrahim Edhem Pertev Paşa’nın eseri. Bekâ-yi Şahsî ve Nev’îye Hizmet Azâm-ı Vezâif-i İnsâniyet Olduğuna Dâir Makâle, Jean Jacques Rousseau’nun Julie, or the New Heloise: Letters of Two Lovers Who Live in a Small Town at the Foot of the Alps adlı eserinden tercüme edilmiştir. Bu mensur eser, iki bölümden oluşmaktadır.

İlk bölüm J.J. Rousseau’nun Lord Edward’a yazdığı mektuba, ikinci bölüm ise Lord Edward’ın J.J. Rousseau’ya yazdığı cevaba ayrılmıştır. İlk mektupta hayatın insanlar için katlanılamaz hâle geldiği zamanlarda intiharın düşünülebileceği fikri öne sürülür. Burada J. J. Rousseau, Rubek isimli bir filozofun intiharın kötü bir şey olmadığını iddia eden makalesinden bahseder ve onunla tamamen aynı fikirde olmamakla birlikte bedenden daha üstün bir varlık olan ruhun sağlığı için cismin feda edilmesinin caiz olduğu fikrini savunur. Ardından düşüncelerine tamamen katılmasa da Eflâtun ve Sokrat’ın fikirlerinden bahseder. Tevrat ve İncil’de nefsi öldürmesinin haram olduğuna dair bir yargı olmadığını, bir insanın sıkıntı çekemeyeceği duruma ulaştığında nefsini kurtarmasının kendi elinde olduğunu, insanın kendisini öldürmesiyle kendini Allah’a feda eyleyeceğini belirtir. Nihayetinde mektubunda, dostu Lord Edward’a birlikte ölmeyi teklif eder.

İkinci bölüm olan cevâb-nâmede insanın hayata bağlanması ve ümitli olması için gerekçeler sunulur. Bu bölümde intiharın doğru bir fikir olmadığı Lord Edward tarafından dile getirilir. Edward hayatta önemli olan şeyin iyi işler yapmak olduğunu düşünür. J.J. Rousseau’ya mensubu olduğu memlekete ve onun mensuplarına karşı görevleri olduğunu, kanını memleket için dökmesini ve şeriatı göz önünde bulundurmasını söyler. Ne vakit bu dünyadan ayrılma düşüncesine kapılırsa nefsine; iyilik yapması, mazlumları, çaresiz insanları belirleyip yardım etmesi yönünde seslenmesini ister. Ancak bu şekilde bütün ömrünün huzurlu geçeceğini dile getirir. Eğer bu ıstırabını, heyecanını yatıştırmıyorsa J.J. Rousseau’ya ölmesini söyler. Zira onun isyankâr bir insan olduğunu belirtir.

Makalenin başlığından anlaşıldığı üzere eserde, insanın türünün bekasına hizmet etmesinin en büyük insanlık vazifesi olduğu fikri öne çıkar. Eser soru-cevap şeklinde ilerlemiş ve düşünceler doğrudan ifade edilmiştir.

Eserin dili ağır değildir. Hatta yer yer konuşma diline yakın uzun olmayan cümleler tercih edilmiştir (Gürel 1998: 155-161). Eser “Bekâ-yi Şahsî ve Nev’îye Hizmet Azâm-ı Vezâif-i İnsâniyet Olduğuna Dâir Makâle” başlığı ile Mecmûa-i Fünûn’da iki sayı hâlinde yayımlanmıştır [İstanbul 33 (Ramazan 1281/1865), 329-346; 34 (Muharrem1283/1866), 8-18.]

Şairin biyografisi için bk. “Pertev, İbrahim Edhem Pertev Paşa, Erzurumlu”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/pertev-ibrahim-edhem-pertev-pasa