- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır - Madde Yazarı: Dr. Emrah Gülüm
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Belâgat Kitabı
- Yayın Tarihi:02/08/2021
BEDÂYݑܒS-SİHR FÎ SANÂYݑݒŞ-Şİ’R (AHMEDÎ)
edebî sanatlar kitabıAhmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır (d. 735/1334-35 ? - ö. 812/1410’den sonra)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ahmedî’nin edebî sanatlara dair Farsça eseri. 72 varaktan meydana gelen manzum-mensur karışık olarak kaleme alınmış risalede, edebî sanatlara ilişkin açıklamalar ve bu sanatlarla ilgili Arapça, Farsça ve Türkçe örnekler mevcuttur. Bunun yanı sıra Ahmedî, eserin adı, kaynağı ve kime ithaf edildiğiyle ilgili ayrıntılı bilgiler de vermiştir. Buna göre risalenin tam adı Bedâyi’ü’s-Sihr fî Sanâyi’i’ş-Şi’r’dir. Yazar bu eseri, Reşîdüddîn-i Vatvât (d.481/1082 - ö.578/1176)’ın Hadâyıku’s-Sihr fî Dekâyıkı’ş-Şi’r adlı edebî sanatları anlattığı kitabını özetleyerek ve tadil ederek kaleme almıştır. Risalenin kime ithaf edildiği hususu net bir şekilde belli değildir. Ancak Ahmed Ateş, nüshalardaki bilgilerden yola çıkarak Aydınoğullarından Îsâ Bey (d.749/1348 - ö. 793/1391) adına yazıldığı sonucuna varmıştır (Temizel 2018: 116).
Bedâyi’ü’s-Sihr fî- anâyi’i’ş-Şi’r’in "Konya Mevlâna Müzesi Kütüphanesi, İhtisas Bölümü, Nu. 2524/1" ve "Tahran Milli Kütüphanesi, Nu. 173 F (ف)"de kayıtlı iki yazma nüshası tespit edilmiştir. Eserin Konya nüshası, Mirkâtü’l-Edeb, Mîzânü’l-Edeb ve Mi'yârü’l-Edeb’in de içinde bulunduğu, Ahmed b. Hâcî Mahmûd el-Aksarâyî tarafından 22 Ramazan 835/24 Mayıs 1432’de istinsah edilen (Temizel 2018: 127) mecmuada yer almaktadır. Risalenin başında Allah’a hamd u sena ve Hz. Peygamber’e salat ve selamı içeren üç varaklık Arapça mukaddime mevcuttur. Daha sonra belagat, fesahat, meani ve beyan konularının Farsça olarak anlatıldığı üç varaklık bir giriş kısmı bulunmaktadır. Metinde önce konu başlıkları verilmiş, ardından Farsça olarak açıklamaları yapılmıştır. Takiben varsa konunun diğer bölümleri anlatılmıştır. Her konu için seçilen örnekler sırasıyla ayetlerden, hadislerden, Arapça beliğ ve fasih sözlerden, Arapça beyitlerden ve Farsça mensur parçalardan veya beyitlerden oluşmaktadır (Kartal 2015: 3). Edebî sanatlarla ilgili örnekler toplam 107 ayet, 27 hadis, 420 Arapça beyit ve mısra, 331 Farsça beyit ve mısra ve ayrıca çok sayıda Arapça ve Farsça fasih ve beliğ cümleden ibarettir (Temizel 2018: 116).
Ali Temizel, Bedâyî‘ü’s-Sihr fî Sanâyî‘i’ş-Şî’r'e de yer verdiği bir bir doktora çalışması yapmıştır (2002).
Şairin biyografisi için bk. “Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmedi-taceddin-ibrahim-bin-hizir
Eserden Örnekler
Kaynakça
Kartal, Ahmet (2015). “Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmedi-taceddin-ibrahim-bin-hizir [Erişim tarihi: 10.06.2021]
Temizel, Ali (2002). Ahmedî'nin Farsça Eserleri - Tenkitli Metin-İnceleme-Tercüme ve İndeks. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Temizel, Ali (2018). “Ahmedî'nin Farsça Eserleri”. Ahmedî Sempozyumu Bildirileri Kitabı. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yay. 111-134.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (AHMEDÎ) | Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır | Araş. Gör. Fatih UĞUR |
Görüntüle | ||
2 | İSKENDER-NÂME (AHMEDÎ) | Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır | Doç. Dr. İsmail AVCI |
Görüntüle | ||
3 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (AHMEDÎ) | Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle | ||
4 | TERVÎHÜ’L-ERVÂH (AHMEDÎ) | Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır | Araş. Gör. Fatih UĞUR |
Görüntüle | ||
5 | MİRKÂTÜ'L-EDEB (AHMEDÎ) | Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır | Dr. Emrah Gülüm |
Görüntüle | ||
6 | MÎZÂNÜ’L-EDEB (AHMEDÎ) | Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır | Dr. Emrah Gülüm |
Görüntüle | ||
7 | Mİ’YÂRÜ’L-EDEB (AHMEDÎ) | Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır | Dr. Emrah Gülüm |
Görüntüle | ||
8 | KASÎDE-İ SARSARÎ ŞERHİ (AHMEDÎ) | Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz |
Görüntüle | ||
9 | HAYRETÜ’L-UKALÂ (AHMEDÎ) | Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz |
Görüntüle | ||
10 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
11 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
12 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
13 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
18 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
19 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |