BEDÂYݑܒS-SİHR FÎ SANÂYݑݒŞ-Şİ’R (AHMEDÎ)
edebî sanatlar kitabı
Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır (d. 735/1334-35 ? - ö. 812/1410’den sonra)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ahmedî’nin edebî sanatlara dair Farsça eseri. 72 varaktan meydana gelen manzum-mensur karışık olarak kaleme alınmış risalede, edebî sanatlara ilişkin açıklamalar ve bu sanatlarla ilgili Arapça, Farsça ve Türkçe örnekler mevcuttur. Bunun yanı sıra Ahmedî, eserin adı, kaynağı ve kime ithaf edildiğiyle ilgili ayrıntılı bilgiler de vermiştir. Buna göre risalenin tam adı Bedâyi’ü’s-Sihr fî Sanâyi’i’ş-Şi’r’dir. Yazar bu eseri, Reşîdüddîn-i Vatvât (d.481/1082 - ö.578/1176)’ın Hadâyıku’s-Sihr fî Dekâyıkı’ş-Şi’r adlı edebî sanatları anlattığı kitabını özetleyerek ve tadil ederek kaleme almıştır. Risalenin  kime ithaf edildiği hususu net bir şekilde belli değildir. Ancak Ahmed Ateş, nüshalardaki bilgilerden yola çıkarak Aydınoğullarından Îsâ Bey (d.749/1348 - ö. 793/1391) adına yazıldığı sonucuna varmıştır (Temizel 2018: 116).

Bedâyi’ü’s-Sihr fî- anâyi’i’ş-Şi’r’in "Konya Mevlâna Müzesi Kütüphanesi, İhtisas Bölümü, Nu. 2524/1" ve "Tahran Milli Kütüphanesi, Nu. 173 F (ف)"de kayıtlı iki yazma nüshası tespit edilmiştir. Eserin Konya nüshası, Mirkâtü’l-Edeb, Mîzânü’l-Edeb ve Mi'yârü’l-Edeb’in de içinde bulunduğu, Ahmed b. Hâcî Mahmûd el-Aksarâyî tarafından 22 Ramazan 835/24 Mayıs 1432’de istinsah edilen (Temizel 2018: 127) mecmuada yer almaktadır. Risalenin başında Allah’a hamd u sena ve Hz. Peygamber’e salat ve selamı içeren üç varaklık Arapça mukaddime mevcuttur. Daha sonra belagat, fesahat, meani ve beyan konularının Farsça olarak anlatıldığı üç varaklık bir giriş kısmı bulunmaktadır. Metinde önce konu başlıkları verilmiş, ardından Farsça olarak açıklamaları yapılmıştır. Takiben varsa konunun diğer bölümleri anlatılmıştır. Her konu için seçilen örnekler sırasıyla ayetlerden, hadislerden, Arapça beliğ ve fasih sözlerden, Arapça beyitlerden ve Farsça mensur parçalardan veya beyitlerden oluşmaktadır (Kartal 2015: 3). Edebî sanatlarla ilgili örnekler toplam 107 ayet, 27 hadis, 420 Arapça beyit ve mısra, 331 Farsça beyit ve mısra ve ayrıca çok sayıda Arapça ve Farsça fasih ve beliğ cümleden ibarettir (Temizel 2018: 116).

Ali Temizel, Bedâyî‘ü’s-Sihr fî Sanâyî‘i’ş-Şî’r'e de yer verdiği bir bir doktora çalışması yapmıştır (2002).

Şairin biyografisi için bk. “Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmedi-taceddin-ibrahim-bin-hizir 

Eserden Örnekler



Kaynakça


Kartal, Ahmet (2015). “Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmedi-taceddin-ibrahim-bin-hizir [Erişim tarihi: 10.06.2021]

Temizel, Ali (2002). Ahmedî'nin Farsça Eserleri - Tenkitli Metin-İnceleme-Tercüme ve İndeks. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.

Temizel, Ali (2018). “Ahmedî'nin Farsça Eserleri”. Ahmedî Sempozyumu Bildirileri Kitabı. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yay. 111-134.

Atıf Bilgileri


Gülüm, Emrah. "BEDÂYݑܒS-SİHR FÎ SANÂYݑݒŞ-Şİ’R (AHMEDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/bedayi-u-s-sihr-fi-sanayi-i-s-si-r-ahmedi. [Erişim Tarihi: 27 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Araş. Gör. Fatih UĞUR
Görüntüle
2 İSKENDER-NÂME (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Doç. Dr. İsmail AVCI
Görüntüle
3 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle
4 TERVÎHÜ’L-ERVÂH (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Araş. Gör. Fatih UĞUR
Görüntüle
5 MİRKÂTÜ'L-EDEB (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Dr. Emrah Gülüm
Görüntüle
6 MÎZÂNÜ’L-EDEB (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Dr. Emrah Gülüm
Görüntüle
7 Mİ’YÂRÜ’L-EDEB (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Dr. Emrah Gülüm
Görüntüle
8 KASÎDE-İ SARSARÎ ŞERHİ (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Görüntüle
9 HAYRETÜ’L-UKALÂ (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Görüntüle
10 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
11 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
12 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
13 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
14 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
15 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
16 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
17 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
18 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
19 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle