BE-NÂM-I HAVÂRİYYÛN-I BÜRÛC-I FÜNÛN
Türkçe öğretim kılavuzu
Kânî, Ebû Bekîr (d.1124/1712 - ö.1206/1791)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Kânî tarafından, Eflak Voyvodasının isteği üzerine yeğeni Aleksandr'ın Türkçeyi öğrenip konuşabilmesi amacıyla yazılmış didaktik eser. Eserin sebeb-i te’lif bölümünde Aleksandr’ın Türkçe öğrenmesine katkı sağlamak amacıyla yazıldığı ifade edilmiştir. Bu yönüyle yabancılar için Türkçe öğrenme ve öğretme kılavuzu sayılabilecek eser, on iki bölüm hâlinde düzenlenmiştir. Karşılıklı konuşmalarla soru-cevap yöntemi kullanılarak yazılan eserin on iki bölümüne “Makale-i Evvel”den başlayarak “Makale-i İsnâ-Aşer”e kadar isim verilmiştir. Tematik olarak eserin bölümlerinde rüya tabirleri, cömertlik, İslami motifler, görgü kuralları, belagatin önemi, ahlaki değerler, iyi bir yönetici ve insan olmaya dair çeşitli erdemler ve tavsiyeler üzerinde durulmuştur. Dil ve üslup yönüyle eserde atasözleri, deyimler, beyitler, hadisler ve ayetlerden yapılan alıntılara yer verilerek hikâyelerin akışına zenginlik katılmış; nükteli söyleyişleri, akıcı üslubu, didaktik özellikleriyle tekdüzelikten uzaklaşılmıştır. Eserin Türkçe öğretimindeki yeri ve önemi üzerinde bazı çalışmalar yapılmıştır (Eliaçık 2014, Katırcı 2020, Yazar 2011, 2013).

Şairin biyografisi için bk. “Kânî Ebu Bekir”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kani-ebu-bekir   


Eserden Örnekler


Makâle-i Sâlis

...

Su’âl: Yâ benüm def‘-i gam içün şarâb-ı nâba olan ragbetüm mâni‘-i tâ‘atüm olmak neden iktizâ ider?
Cevâb: Muharremâta ragbet ihtiyâr-ı ma‘siyet ve terk-i tâ‘atdür.
Su’âl: Yâ benüm cemâ‘atle olmadıgı hâlde gâh ü bî-gâh üftân ü hîzân salâta kıyâmum kemâl-i tâ‘atümden degül midür?
Cevâb: Velâ takrabu’s-salâta ve entüm sükârâ âyet-i kerîmesine muhâlif hareket hâric-i mesâcid tâ‘atdür.
Su’âl: Ammâ sultânum içmisem hîç kendimi bulamam bu derde ‘ilâc nedür?
Cevâb: İçmesi bir mâye-i hayât degüle... (Yazar 2011:995-996).

Kaynakça


Eliaçık, Muhittin (2014). "Bir Türkçe Öğrenme ve Öğretme Kılavuzu: Bürüc-ı Fünûn Be-Nâm-ı Havâriyyûn". İlmî Araştırmalar, 23: 47-57.

Katırcı, M. Talha (2020). "Advices to A Phanariot Candidate for the Grand Dragomanate and Voivodaship of the Danubian Principalities in The Eighteenth Century: Be-Nâm-i Havâriyyûn-i Bürûc-i Fünûn of Ebûbekir Kânî Efendi". Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Sabancı Üniversitesi. 

Yazar, İlyas (2013). "Benâm-ı Havâriyyûn-ı Bürûc-ı Fünûn Örneğinden Hareketle Soru Cevap Yöntemiyle Dil Öğretimi". Uluslararası Klasik Türk Edebiyatı Sempozyumu (10-12 Mayıs 2012) Bildiri Kitabı. Ordu: Ordu Üniversitesi Yay. 451-465.

Yazar, İlyas (2011). "Yabancılara Türkçe Öğretiminde Ebubekir Kânî Modeli". III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu (16-18 Aralık 2010) Bildiri Kitabı. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


YAZAR, İlyas. "BE-NÂM-I HAVÂRİYYÛN-I BÜRÛC-I FÜNÛN". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/be-nam-i-havariyyun-i-buruc-i-funun. [Erişim Tarihi: 22 Ocak 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (KÂNÎ) Kânî, Ebû Bekîr Doç. Dr. İlyas YAZAR
Görüntüle
2 MÜNŞE'ÂT (KÂNÎ) Kânî, Ebû Bekîr Prof. Dr. Süleyman Solmaz
Görüntüle
3 LETÂ'İF-NÂME / HEZLİYYÂT Kânî, Ebû Bekîr Doç. Dr. İlyas YAZAR
Görüntüle
4 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
5 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
6 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
7 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
8 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
9 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
11 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
12 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
13 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle