BÂTILÜ’S-SİHR (NEVVÂB)
alfabe reformunu konu eden eser
Nevvâb, Mir Möhsün (d. 1249/1833 - ö. 1337/1919)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Arap alfabesinden Latin alfabesine geçiş aleyhine Farsça yazılmış küçük hacimli bir eser. Eserin Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde muhafaza edilen Б-2372 kayıt numaralı müellif nüshası 1298 / 1880-81 yılında yazılmıştır. Risalenin başlığına ek olarak yer alan açıklayıcı bilgi, “Der beyân-ı redd ü bahs-i risale-i elifbâyî-i Rıza-yı Rüşdiyye-i İranî ve gayre be tarik-i icmal ü ihtisar” şeklindedir.

Risaleden anlaşıldığı üzere o yıllarda bazı Müslüman aydınlar, İslam âleminin geri kalmasının sebeplerinden biri olarak Arap alfabesini görüyor ve bu konuda bir reform yapılmasının şart olduğunu öne sürüyorlardı. Bu çerçevede Tiflis şehrindeki İran konsolosluğu naib-makamı Rıza Rüşdî, bir risale hazırlayarak Müslümanlar için Fransız, Rus ve Latin harflerinden müteşekkil yeni bir alfabe önerisi getirmişti. Bahse konu dönemde M. F. Ahundzade ve M. Şahtahtinski gibi Azerbaycanlı aydınlar da alfabe reformundan yana idiler. Ancak Nevvâb, bu konuda tutucu bir yaklaşım sergileyerek böyle bir reforma gerek duyulmadığını savunmuş ve Arap alfabesinin üstün meziyetlerini göstermeye çalışmıştır.

Bâtılü’s-sihr’in iki müellif nüshası (Б-2372, Б-7048) Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde muhafaza edilmektedir. Eser, Sovyetler döneminde sansür sebebi ile incelemeye tabi tutulmamış ve yayımlanmamıştır.

Yazarın biyografisi için bk. "Nevvâb, Mir Möhsün". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevvab-mir-mohsun 

Kaynakça


Qarayev, Nəsrəddin (2012). XIX əsr Azərbaycan ədəbi məclisləri. Bakı, Elm və təhsil.

Nəvvab, Mir Möhsün (Б-2372). Batilüs-Sehr. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu.

Nəvvab, Mir Möhsün (Б-7048). Batilüs-Sehr. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu.

Atıf Bilgileri


MUSALI, Vüsale. "BÂTILÜ’S-SİHR (NEVVÂB)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/batilu-s-sihr-nevvab-tees-1858. [Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÜRKÇE DÎVÂN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
2 FARSÇA DÎVÂN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
3 TEZKİRE-İ NEVVÂB (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
4 ŞEMSÜ’L-HİDÂYE (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
5 BAHRÜ’L-HÜZEN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
6 KENZÜ’L-MİHEN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
7 KİFÂYETÜ’L-ETFÂL (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
8 NÛRÜ’L-ENVÂR (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
9 VUZÛHÜ’L-ERKÂM (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
10 PENDNÂME / NASİHATNÂME (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
11 KEŞFÜ’L-HAKÎKA (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
12 ŞERH-İ USTURLAB (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
13 MAZLÛMNÂME (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
14 KİTÂB-I ZİYÂ’Ü’L-ENVÂR DER ZİKR-İ TÂİFE-İ BÂBİYYE VE AHBÂBİYYE (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
15 MEZÂMİR (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
16 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Ali Akber Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
17 DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
18 KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
19 KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
20 DÎVÂN (DİLSÛZ) Dilsûz, Muhammed Emîn Prof. Dr. Yakup POYRAZ
Görüntüle
21 [DÎVÂN] (ANDELÎB) Andelîb Karacadağî Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
22 GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) Fakîr, Hacı Ağa Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
23 SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) Halhâlî, Muhammed Bâkir Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
24 DÎVÂN (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN
Görüntüle
25 TİLKİ İLE KURT (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle