BASÎT-NÂME (MAHREMÎ)
Türkçe kelimelerle yazıldığı ve manzum olduğu tahmin edilen eser
Mahremî, Ahmed (d. ?/? - ö. 942/1535)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mahremî’nin hakkında çok konuşulan fakat günümüze ulaşmayan eseri. Bu eserden ilk olarak Âşık Çelebi “bir Basît-nâme’si vardur ki cümle elfâz ve teşbîhât ve temsîlâtı Türkî’dür. İçlerinde lâf-ı ‘Arabî ve Acemî yokdur” şeklinde söz eder (Âşık Çelebi 2010, II: 788). Eserden söz eden ikinci kişi Gelibolulu Âlî olup şunları söyler: “Basît-nâme-nâm bir risâle diyüp sâfî Türkî dilden bu makûle ebyât ile nazm getürmüşdür.” (İsen 1994: 271). Âşık Çelebi ve Âlî’nin verdiği bu bilgilerinden yola çıkan Fuad Köprülü, Mahremî’yi Türkî-i Basit Akımı’nın temsilcilerinden biri olarak görmüştür. Her iki tezkirecinin eserden örnek olarak verdiği beyit bu akım için her zaman örnek gösterilir: "Gördüm segirdür ol ala gözlü geyik gibi/Düşdüm saçı duzağına bön üveyik gibi". Köprülü'nün de belirttiği gibi diğer tezkireler bu eserden hiç söz etmemektedir. Her iki tezkire yazarının verdiği bilgiler yetersiz olduğundan eserin konusu, manzum veya mensur mu olduğu bilinmemektedir. Öte yandan Köprülü'nün de öne sürdüğü gibi Âşık Çelebi'nin “bu uslûbla bir iki gazel derc eylemişdür” ifadesi ile Âlî'nin ...“sâfi Türkî dilden bu mâkûle ebyât ile nazm getürmişdür” sözleri eserin mesnevi tarzında yazılmış olabileceği ihtimalini akla getirir.

Şairin biyografisi için bk. "Mahremî, Ahmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahremi-ahmed 

Kaynakça


Aynur, Hatice (hzl.)(1993). Mahremî ve Şeh-nâmesi I. Kısım Yavuz Sultan Selim Dönemi: İnceleme-Metin-Sözlük-Dizin. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Aynur, Hatice (2009). “Türkî-i Basît Hareketini Yeniden Düşünmek”. Turkish Studies: Edebiyatımızda Mahallîleşme ve Türkî-i Basît-Prof. Dr. Mustafa İsen'e Armağan 4 (5): 34-59

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü'l-Ahbâr'ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Köprülü, Fuad (1924). "Milli Edebiyatın İlk Mübeşşirleri". Bugünkü Edebiyat. İstanbul: İkbal Kütüphanesi. 77-81.

Köprülü, Fuad (1928). "Millî Lisan ve Edebiyat Ceryanının ilk Mübeşşirlerinden Şair Mahremi". Hayat 5: 2-3.

Atıf Bilgileri


Aynur, Hatice. "BASÎT-NÂME (MAHREMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/basit-name-mahremi. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞEH-NÂME (MAHREMÎ) Mahremî, Ahmed Prof. Dr. Hatice Aynur
Görüntüle
2 ŞÜTÜR-NÂME (MAHREMÎ) Mahremî, Ahmed Prof. Dr. Şener Demirel
Görüntüle
3 MECMA'Ü'L-LETÂYİF (MAHREMÎ) Mahremî, Ahmed Doç. Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
4 TARABÜ'L-MECÂLİS (MAHREMÎ) Mahremî, Ahmed Prof. Dr. Hatice Aynur
Görüntüle
5 DÎVÂNÇE (MAHREMÎ) Mahremî, Ahmed Prof. Dr. Hatice Aynur
Görüntüle
6 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
7 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
8 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
9 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
10 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
11 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
12 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
13 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
14 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
15 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle