BÂRİKA (VASFÎ/BERKÎ)
Yavuz Sultan Selim'in şiirlerinden seçmeler
Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî (d. 1269/1851 - ö. 1328/1910)

ISBN: 978-9944-237-87-1


19. yüzyıl ediplerinden Berkî mahlaslı Şeyh Ali Vasfî Efendi (1851-1910)'nin eseri.  Şeyh Vasfi, gençlik döneminde Muallim Naci ve Recaizade Mahmut Ekrem arasında devam etmekte olan eski-yeni tartışmalarında “eski”nin yani divan edebiyatının savunucusu olan Muallim Naci’nin yanında yer almıştır. (Kalyon 2015: 7) Divan edebiyatı şairlerinin Fars ve Arap edebiyatlarını yakından tanıması gerektiğine inanan Şeyh Vasfî, Fars edebiyatından Enverî, Feridüddin Attar ve Molla Cami’den tercümeler yapmıştır.

Barika, Şeyh Vasfî’nin Farsçaya hâkimiyetini gösteren eserlerden biridir. Yavuz Sultan Selim’in Farsça şiirlerinden seçmeler yapılarak bu seçmelerin tercüme edilmesi şeklinde oluşturulan kitap, son dönem divan edebiyatı eserleri arasında sayılmaktadır. Eser hakkında Osmanlı Müellifleri adlı eserde şu kısa bilgi verilmiştir: Barika Yavuz Sultan Selim Hanın eş’ar-ı Farisiyyelerinden bazılarının tercemelerini cami’dir. Artin Asaduryan Şirket-i Mürettibiye matbaasında 1891 yılında basılmış olan eser, Şeyh Vasfi’nin şu cümleleriyle başlamaktadır: “Sultan Selim ol ki Yavuz lakabı sernâme-i celadetidir. Siyasiyyatda oldıgı gibi edebiyyatda da yegâne idi. Fikr-i metin hakimânesi âlem-i siyasiyyatda fermân-fermâ olup cevelân-ı haydarânesine cihâniyânı hayran itdigi gibi vâdi-i eş’arda dahı semend-i hâmesini istediği gibi oynadırdı.” (Kalyon 2015:13).

Bârika'da şair, Yavuz Sultan Selim’in siyasette olduğu kadar şiirde de başarılı olduğunu ifade etmektedir. Şeyh Vasfî, Yavuz Sultan Selim’in Farsça şiirleri içerisinden seçtiği beyitleri hangi hususiyetleri doğrultusunda seçtiğini dile getirmektedir. Şiirleri “hâkimane, ârifane, şâirane” demeye layık beyitlerden seçtiğini belirten Şeyh Vasfî, bu beyitleri tercüme etme gerekliliğini de şu ifadelerle dile getirmektedir: Ebyât ve masâri müntahabe-i mebhûsanın zîrîne-i tercemeleri yazılarak nevrestegân-ı vatanın nazargâh-ı istifadelerine arz idilmesi husûsı vârid hâtır-ı âcizi oldı. Bu husûsı vazife-i şeker-güzârîden add eylediğim cihetle iktidarsızlığıma bakmayarak der-uhde itmekliğim lazım geldi (Kalyon 2015: 14).  Şeyh Vasfî tarafından hazırlanan ve Yavuz Sultan Selim’in Farsça şiirlerinden seçmelerin tercümesine dayanan eser, matbu hali dâhil olmak üzere Filiz Kalyon (2015) tarafından yayımlanmıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vasfi-berki-seyh-ali-vasfi 

Eserden Örnekler


Ez ışk çe bî-karârem imrûz

Bâ-cân u dil fegârem imrûz

(Bugün âteş-i aşk ile ne kadar bî-kararım. Bugün cân u dilim mecruh bulunuyor.)


Rûy-ı meh-i hîş râ ne dîdem

Pervâ-yı kesî ne dârem imrûz

(Cânânımın cemâl-i bâ-kemâlini göremedim. Bugün kimse ile iştigâl idecek hâlim yokdur.)


Vektest ki âh-ı hasret-engîz

Ber-bâd dehed gubârem imrûz

(Bugün hasret-engîz âhımın gubârımı bâda virecegi bir gündür.)


B’ogzer zi-Selîm yek dem ey gam

Cân-râ be-tu mî-sipârem imrûz

(Ey gam! Bir nefes Selimden uzak ol. Bugün sana cânımı teslim iderim.) (Kalyon 2015: 35).

Kaynakça


Celepoğlu Ayşegül (hzl.) (2013). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. Ankara: AKM Yay.

Kalyon, Filiz (hzl.) (2015). Barika. Yavuz Sultan Selim’in Şiirlerinden Seçmeler, Şeyh Vasfi. Ankara: Berikan Yay.

Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (hzl.) (2000). M. Bursalı Mehmed Tahir. Osmanlı Müellifleri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Naili Tuman. Tuhfe-i Nâilî. Ankara. Bizim Büro Yay.

Özsarı, Mustafa (2010). "Şeyh Vasfi". İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.


Atıf Bilgileri


KALYON, FİLİZ. "BÂRİKA (VASFÎ/BERKÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/barika-vasfi-berki. [Erişim Tarihi: 11 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 BEDÂYİ' (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
2 CEZEBÂT (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
3 FEYZ-ÂBÂD (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
4 HİKEMİYYÂT-I İSLÂMİYYE (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
5 LEVÂMİ' (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
6 METÂLİ' (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
7 MÜNŞE'ÂT (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
8 REYÂHÎN (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
9 SEVÂTİ' (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
10 ŞÖYLE BÖYLE (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
11 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
12 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
13 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
14 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
15 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
16 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
17 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
18 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
19 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
20 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle