Son devir Osmanlı devlet adamlarından Yusuf Ziyâ Yozgadî’nin babası Hasan Hayrî Paşa’nın 11 Kânûnisânî 1324 / 24 Ocak 1909 vefatı etmesi üzerine yazdığı hâl tercümesi ve mersiyeyi ihtiva eden risalesi.  Mukaddimede yazar, büyük şahısların biyografilerini yazan müelliflerin insanlığa hizmet ettiklerini, devrinde meşhur bir zât olan babasının hayat hikâyesini kaleme alarak kendisinin de insanlığa hizmet etmeyi hedeflediğini söylemiştir.

Risalenin mensur olan baş taraflarında Hasan Hayrî Paşa’nın hâl tercümesi ayrıntılı şekilde kaleme alınmıştır. Paşanın ecdadından başlanarak doğumu, yetişmesi, devlette üstlendiği görevler, aile efradı ve ölümü anlatılmıştır. Akabinde Yusuf Ziyâ Yozgadî’nin mütekerrir müseddes nazım şekli ve aruzun "mef‘ûlü mefâ‘îlü mefâ‘îlü fe‘ûlün" kalıbıyla yazdığı altmış beş bentlik mersiye gelmektedir. Türk edebiyatında yazılmış en uzun mersiyelerden olan eser hakkında henüz bir çalışma yapılmamıştır.

Eser, Hasan Hayrî Paşa’nın ölümünden birkaç ay sonra 11 Mart 1325 / 24 Mart 1909 Metin Matbaası’nda basılmıştır.

Yazarın biyografisi için bkz. "Ziyâ, Yusuf Ziyâ". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü " http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ziya-yusuf-ziya