BAHRÜ’L-HÜZEN (NEVVÂB)
Kerbelâ mersiyesi
Nevvâb, Mir Möhsün (d. 1249/1833 - ö. 1337/1919)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Kerbela vakasını konu eden bir mesnevi. Eser Allah’a hamd ile başlamaktadır, ardından Hz. Muhammed ve Hz. Ali’yi öven beyitlere yer verilmektedir. Devamında Peygamber Efendimizin vefatı arifesinde yaşanan olayların ve vefatı üzerine gerçekleşen tartışmaların anlatımı gelmektedir. Hz. Fatıma’nın ölümü, Hz. Ali’nin şehadeti, Hz. Hasan’ın halife olarak ilan edilmesi ve Kûfelilerin ona biat etmesi, Şam valisi Muaviye’nin Hz. Hasan’a karşı savaşa başlaması üzerine Kûfelilerin kendi ahitlerini bozmaları, Hz. Hasan’ın hilafetten çekilmesi ve zehirlenmek suretiyle öldürülmesi işlenen konulardandır.

Kitabın telif bölümü, “Möhsün’ün rüya görmesi, bu rüyanın muhtevası ve beğenilen kitabın başlanmasının tarihi” diye isimlendirilmiştir. Ardından Hz. Hüseyin’in hikâyesi başlar ve imamın Mekke ziyareti anlatılır. Hz. Hüseyin’in hayatı anlatılırken şair, kendi hali ile ilgili “Möhsün’ün hastalık ve güçsüzlükten şikâyeti” başlıklı bir bölüme de yer vermiştir. Eserde, Kûfelilerin Hz. Hüseyin’i kendi şehirlerine davet etmeleri, Hz. Hüseyin’in Müslüm b. Akil’i kendi elçisi olarak Kûfe’ye göndermesi, Yezid’in emri üzerine İbn Ziyâd’ın Basra’dan Kûfe’ye gelerek Müslüm’ü ve onun destekçilerini şehit etmesi, Müslüm’ün iki oğlunun da şehit olması, Hz. Hüseyin’in Irak’a doğru yola çıkması, Müslüm’in şehadeti haberini alması, yolculuk esnasında yaşananlar ve Kerbela’ya varılması, Kerbela çölünde gerçekleşen olaylar, Hz. Hüseyin ile taraftarlarının hunharca şehit edilmesi ve ardından gelişen hadiseler aktarılmıştır.

Nevvâb, mesnevinin hatimesinde esere 1280 yılının Rebiulevvel ayında (16.08-14.09.1863) başlayıp Şaban ayında (11.01-08.02.1864) bitirdiğini yazmaktadır. Bahrü’l-Hüzen’in Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde üç nüshası muhafaza edilmektir. M-147 kayıt numaralı müellif nüshası, içinde bulunduğu mecmuanın 1b-72a varak aralığını ihtiva eder. 18 Receb 1281/17 Aralık 1864 yılında Şuşa’da tamamlanmıştır. Mesneviye Nevvâb tarafından beş minyatür (23 b, 46 b, 55 b, 60 a, 63a) çizilmiştir. Bu elyazmasının içerisinde Nevvâb’ın diğer eserleri de (Kenzü’l-Mihen vr.73b-106b; Türkçe, Farsça ve Arapça çeşitli şiirler: mersiyeler, kasideler, madde-i tarihler vs.) yer almaktadır. Eserin diğer iki elyazması da (D-347; D-920) Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde bulunmaktadır (Геюшов,1994: 265). Bahrü’l-Hüzen üzerine günümüze kadar hiçbir araştırma yapılmamış ve eser yayınlanmamıştır.

Yazarın biyografisi için bk. "Nevvâb, Mir Möhsün". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevvab-mir-mohsun 

Eserden Örnekler


Hemîn vâkıa bûd der Cuma rûz

Hemân dehüm-i mâh-ı gîtî-fürûz


Muharrem be nâm ü kücâ mâh-ı gam

Ki târîh der şest ü yek bûd hem


Budî leşker-i şâh heştâd ten

Dü ten hem ziyâde der ân encümen


Be eşher kısâs bûd heftâd merd

Dü ten hem izâfe be deşt-i neberd


Be gayr ez şehenşâh-ı dünyâ vü dîn

Hüseyn-i Ali şehsüvâr-ı mübîn”


Tercümesi

Söz konusu olay Cuma gününde,

Dünyayı yakan ayın onunda,

Muharrem adını taşıyan gam ayında,

Tarih de altmış bir olduğunda gerçekleşti.

Şahın askeri seksen kişiydi,

Ve bu toplulukta iki kişi de fazlaydı.

Meşhur kıssalarda yetmiş kişi diye geçer,

İki kişi de savaş meydanında bunlara eklenir.

Bu sayıda dâhil değildir dünya ve dinin şahlar şahı,

Yani apaçık bir seçkin süvari olan Hüseyin bin Ali.

Nevvâb Mir Möhsün (M-147). Bahrü’l-Hüzen. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü. vr. 44b.

Kaynakça


Nevvâb Mir Möhsün (M-147). Bahrü’l-Hüzen. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü.

Nevvâb Mir Möhsün (D-347). Bahrü’l-Hüzen. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü.

Nevvâb Mir Möhsün (D-920). Bahrü’l-Hüzen. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü.

Геюшов Н. Дж., Наджафов Г. Г. (1994). Каталог персидских рукописей. Том 1. Баку: Орнек.

Atıf Bilgileri


MUSALI, Vüsale. "BAHRÜ’L-HÜZEN (NEVVÂB)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/bahru-l-huzen-nevvab. [Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÜRKÇE DÎVÂN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
2 FARSÇA DÎVÂN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
3 TEZKİRE-İ NEVVÂB (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
4 ŞEMSÜ’L-HİDÂYE (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
5 KENZÜ’L-MİHEN (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
6 KİFÂYETÜ’L-ETFÂL (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
7 BÂTILÜ’S-SİHR (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
8 NÛRÜ’L-ENVÂR (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
9 VUZÛHÜ’L-ERKÂM (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
10 PENDNÂME / NASİHATNÂME (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
11 KEŞFÜ’L-HAKÎKA (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
12 ŞERH-İ USTURLAB (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
13 MAZLÛMNÂME (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
14 KİTÂB-I ZİYÂ’Ü’L-ENVÂR DER ZİKR-İ TÂİFE-İ BÂBİYYE VE AHBÂBİYYE (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
15 MEZÂMİR (NEVVÂB) Nevvâb, Mir Möhsün Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
16 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Ali Akber Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
17 DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
18 KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
19 KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
20 DÎVÂN (DİLSÛZ) Dilsûz, Muhammed Emîn Prof. Dr. Yakup POYRAZ
Görüntüle
21 [DÎVÂN] (ANDELÎB) Andelîb Karacadağî Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
22 GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) Fakîr, Hacı Ağa Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
23 SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) Halhâlî, Muhammed Bâkir Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
24 DÎVÂN (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN
Görüntüle
25 TİLKİ İLE KURT (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle