- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nevvâb, Mir Möhsün - Madde Yazarı: Prof. Dr. Vüsale MUSALI
- Eser Yazılış Tarihi:1280/1863-64
- Yazıldığı Saha:Azerbaycan
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Maktel-i Hüseyn
- Yayın Tarihi:20/01/2022
BAHRÜ’L-HÜZEN (NEVVÂB)
Kerbelâ mersiyesiNevvâb, Mir Möhsün (d. 1249/1833 - ö. 1337/1919)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kerbela vakasını konu eden bir mesnevi. Eser Allah’a hamd ile başlamaktadır, ardından Hz. Muhammed ve Hz. Ali’yi öven beyitlere yer verilmektedir. Devamında Peygamber Efendimizin vefatı arifesinde yaşanan olayların ve vefatı üzerine gerçekleşen tartışmaların anlatımı gelmektedir. Hz. Fatıma’nın ölümü, Hz. Ali’nin şehadeti, Hz. Hasan’ın halife olarak ilan edilmesi ve Kûfelilerin ona biat etmesi, Şam valisi Muaviye’nin Hz. Hasan’a karşı savaşa başlaması üzerine Kûfelilerin kendi ahitlerini bozmaları, Hz. Hasan’ın hilafetten çekilmesi ve zehirlenmek suretiyle öldürülmesi işlenen konulardandır.
Kitabın telif bölümü, “Möhsün’ün rüya görmesi, bu rüyanın muhtevası ve beğenilen kitabın başlanmasının tarihi” diye isimlendirilmiştir. Ardından Hz. Hüseyin’in hikâyesi başlar ve imamın Mekke ziyareti anlatılır. Hz. Hüseyin’in hayatı anlatılırken şair, kendi hali ile ilgili “Möhsün’ün hastalık ve güçsüzlükten şikâyeti” başlıklı bir bölüme de yer vermiştir. Eserde, Kûfelilerin Hz. Hüseyin’i kendi şehirlerine davet etmeleri, Hz. Hüseyin’in Müslüm b. Akil’i kendi elçisi olarak Kûfe’ye göndermesi, Yezid’in emri üzerine İbn Ziyâd’ın Basra’dan Kûfe’ye gelerek Müslüm’ü ve onun destekçilerini şehit etmesi, Müslüm’ün iki oğlunun da şehit olması, Hz. Hüseyin’in Irak’a doğru yola çıkması, Müslüm’in şehadeti haberini alması, yolculuk esnasında yaşananlar ve Kerbela’ya varılması, Kerbela çölünde gerçekleşen olaylar, Hz. Hüseyin ile taraftarlarının hunharca şehit edilmesi ve ardından gelişen hadiseler aktarılmıştır.
Nevvâb, mesnevinin hatimesinde esere 1280 yılının Rebiulevvel ayında (16.08-14.09.1863) başlayıp Şaban ayında (11.01-08.02.1864) bitirdiğini yazmaktadır. Bahrü’l-Hüzen’in Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde üç nüshası muhafaza edilmektir. M-147 kayıt numaralı müellif nüshası, içinde bulunduğu mecmuanın 1b-72a varak aralığını ihtiva eder. 18 Receb 1281/17 Aralık 1864 yılında Şuşa’da tamamlanmıştır. Mesneviye Nevvâb tarafından beş minyatür (23 b, 46 b, 55 b, 60 a, 63a) çizilmiştir. Bu elyazmasının içerisinde Nevvâb’ın diğer eserleri de (Kenzü’l-Mihen vr.73b-106b; Türkçe, Farsça ve Arapça çeşitli şiirler: mersiyeler, kasideler, madde-i tarihler vs.) yer almaktadır. Eserin diğer iki elyazması da (D-347; D-920) Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde bulunmaktadır (Геюшов,1994: 265). Bahrü’l-Hüzen üzerine günümüze kadar hiçbir araştırma yapılmamış ve eser yayınlanmamıştır.
Yazarın biyografisi için bk. "Nevvâb, Mir Möhsün". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevvab-mir-mohsun
Eserden Örnekler
Hemîn vâkıa bûd der Cuma rûz
Hemân dehüm-i mâh-ı gîtî-fürûz
Muharrem be nâm ü kücâ mâh-ı gam
Ki târîh der şest ü yek bûd hem
Budî leşker-i şâh heştâd ten
Dü ten hem ziyâde der ân encümen
Be eşher kısâs bûd heftâd merd
Dü ten hem izâfe be deşt-i neberd
Be gayr ez şehenşâh-ı dünyâ vü dîn
Hüseyn-i Ali şehsüvâr-ı mübîn”
Tercümesi
Söz konusu olay Cuma gününde,
Dünyayı yakan ayın onunda,
Muharrem adını taşıyan gam ayında,
Tarih de altmış bir olduğunda gerçekleşti.
Şahın askeri seksen kişiydi,
Ve bu toplulukta iki kişi de fazlaydı.
Meşhur kıssalarda yetmiş kişi diye geçer,
İki kişi de savaş meydanında bunlara eklenir.
Bu sayıda dâhil değildir dünya ve dinin şahlar şahı,
Yani apaçık bir seçkin süvari olan Hüseyin bin Ali.
Nevvâb Mir Möhsün (M-147). Bahrü’l-Hüzen. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü. vr. 44b.
Kaynakça
Nevvâb Mir Möhsün (M-147). Bahrü’l-Hüzen. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü.
Nevvâb Mir Möhsün (D-347). Bahrü’l-Hüzen. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü.
Nevvâb Mir Möhsün (D-920). Bahrü’l-Hüzen. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü.
Геюшов Н. Дж., Наджафов Г. Г. (1994). Каталог персидских рукописей. Том 1. Баку: Орнек.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TÜRKÇE DÎVÂN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
2 | FARSÇA DÎVÂN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
3 | TEZKİRE-İ NEVVÂB (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
4 | ŞEMSÜ’L-HİDÂYE (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
5 | KENZÜ’L-MİHEN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
6 | KİFÂYETÜ’L-ETFÂL (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
7 | BÂTILÜ’S-SİHR (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
8 | NÛRÜ’L-ENVÂR (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
9 | VUZÛHÜ’L-ERKÂM (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
10 | PENDNÂME / NASİHATNÂME (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
11 | KEŞFÜ’L-HAKÎKA (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
12 | ŞERH-İ USTURLAB (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
13 | MAZLÛMNÂME (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
14 | KİTÂB-I ZİYÂ’Ü’L-ENVÂR DER ZİKR-İ TÂİFE-İ BÂBİYYE VE AHBÂBİYYE (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
15 | MEZÂMİR (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (ÂCİZ) | Âciz, Ali Akber | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
18 | KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
19 | KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
20 | DÎVÂN (DİLSÛZ) | Dilsûz, Muhammed Emîn | Prof. Dr. Yakup POYRAZ |
Görüntüle | ||
21 | [DÎVÂN] (ANDELÎB) | Andelîb Karacadağî | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
22 | GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) | Fakîr, Hacı Ağa | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
23 | SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) | Halhâlî, Muhammed Bâkir | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
24 | DÎVÂN (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN |
Görüntüle | ||
25 | TİLKİ İLE KURT (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan |
Görüntüle |