Süleyman Nazifʼin İsviçreʼde imzasız ve tarihsiz olarak basılan eseri. Süleyman Nazifʼe ait olmayan bir el yazısıyla basılan eser, bahriyelileri 2. Abdülhamidʼe karşı ayaklanmaya çağıran yedi sayfalık bir mektuptur. Eserin yazılmasını 1897 yılında Giritʼte yaşanan hadiseler tetiklemiştir. Girit o dönemde Osmanlı idaresi altında bulunmakta iken Yunanistanʼın adaya asker çıkarması sonucunda Osmanlı-Yunan Harbi meydana gelmiş ve ara bulucu devletler (İngiltere, Fransa, İtalya, Rusya) tarafından Giritʼe muhtariyet verilmesi kararlaştırılmıştır. Süleyman Nazif, Giritʼte yaşanan olumsuzluklardan Osmanlı Devletiʼnin sorumlu tutulduğunu ve adaya verilmek istenen muhtariyetin “memâlik-i Osmaniyenin taksimi”ne giden yolda atılan bilinçli bir adım olduğundan bahseder. Yazara göre bu durumlara sebebiyet veren şey 2. Abdülhamidʼin Osmanlı donanmasını zayıflatan politikalarıdır.

Eserde, kaptan-ı deryalığa Hasan Paşaʼnın getirilmesi, Paşaʼnın “Yeni gemi yapılacak” bahanesiyle devlet hazinesinden milyonlarca lira çalması, Osmanlı gemilerinin Haliçʼte çürümeye terk edilmesi, bahriyeli askerlerin Japonyaʼya seyahati için “batması muhakkak” olan Ertuğrul Fırkateyniʼnin seçilmesi gibi hususlardan bahsedilerek 2. Abdülhamid eleştirilir. Yazar, eserinde 2. Abdülhamid için “mecnun”, “Yezid-i cedid” gibi ağır nitelemeler de kullanır ve hilafet makamında bulunmasının caiz olmadığını söyler.

Sert ve heyecanlı bir üslupla kaleme alınmış olan eserde bahriyeliler 2. Abdülhamid idaresine karşı ayaklanmaya davet edilir. İdareye körü körüne itaat etmenin hakikatte isyandan daha çirkin bir hareket olduğu vurgulanır. Ertuğrul Faciası dokunaklı bir üslupla anlatılarak orada şehit olanların intikamlarının alınması gerektiği ve bu görevin bahriyelilere düştüğü söylenir.

Şuayb Karakaş, Bahriyelilere Mektup’u içeriği bakımından talihsiz bir yazı olarak nitelemiş ve Süleyman Nazif’in bu eseri hiçbir devlet tecrübesinin bulunmadığı bir zamanda, gençlik heyecanlarının tesiriyle yazmış olabileceğini söylemiştir.  Şuayb Karakaş ve Muhammet Gürʼün Süleyman Nazif hakkındaki çalışmalarına göre eserin yayım yılı 1897ʼdir (Karakaş 1988, Gür 2020).

Süleyman Nazifʼin biyografisi için bkz. “Süleyman Nazif”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/suleyman-nazif