- Yazar Biyografisi (TEİS)
Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi - Madde Yazarı: Doç. Dr. Arzu Atik
- Eser Yazılış Tarihi:921 Safer evahiri/5-14 Nisan 1515
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:28/10/2021
BAHÂR-NÂME (CELÎLÎ)
şiirlerCelîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi (d. 893/1487-88 - ö. 977/1569-70)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Celîlî'nin şiirlerinin bir kısmını içeren divançe tarzındaki eseri. Tezkirelerde Celîlî'nin eserleri arasında sayılmayan Bahâr-nâme'nin tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Galata Mevlevihanesi 137 numarada kayıtlıdır. Bahâr-nâme, 921 Safer evahiri/5-14 Nisan 1515’te tamamlanır. Manzum-mensur dibacesi olan eserde 2'si eksik, 14'ü Farsça 212 gazel, 1’i Farsça 4 kıta, 1 rubai, 7’si muamma10 müfred vardır. Eserin ismi 1 kere dibacede, 2 kere gazellerin sonunda olmak üzere 3 defa Bahâr-nâme olarak kaydedilmiştir.
Başı eksik olan eser, şiirle ilgili bir hadisle başlar. Bu kısımda Celîlî, şiir ve nesirle ilgili görüşlerini belirtir ve şiirin üstünlüğünün altını çizer. Celîlî, Hüsrev-i Dihlevi (ö.1325), Câmî (ö.1492), Nevâyî (ö.1501)’yi ve Yavuz Sultân Selîm (ö.1520)’i övdükten sonra kendisinin de iyi bir şair olduğunu belirtir. Gül-i Sad-berg isimli divanından sonra kendi hâlini anlatan 201 gazeli harf sırasına göre dizdiğini ve adını da Bahâr-nâme koyduğunu söyler (Atik 2011: 190). Şair, eserinin Selîm Han'ın huzuruna ulaşmasını, meclislerde yad edilmesini istediği bir kıtayla dibaceyi bitirir. Dibacede Leylâ vü Mecnûn'undan aldığı 8 beytin yanı sıra ve Sultân Selîm'in Farsça 4 beyti de bulunmaktadır (Atik 2011: 191). Sonrasında harf sırasına göre Türkçe gazeller gelir. Bu bölümün ardından Yavuz'un tahta çıkışı için düşürülen ve bu şiirleri yazacak kâtibe seslendiği çeşitli kıtalar gelir. Kıtalardan sonra Türkçe bir gazel ve Farsça gazellerle nüsha sona erer (Atik 2011: 191-92).
Celîlî'nin şiir hakkında görüşlerini içermesi ve hayattayken seçtiği gazelleri Bahâr-nâme adı altında bu eserde toplaması eserin değerini arttırır. Bahâr-nâme'nin dibace metni bir incelemeyle birlikte Arzu Atik tarafından makale olarak yayımlanmıştır (2011). Eserde bulunan şiirler divanın tenkitli metnine (Kazan 2011) dâhil edilmiştir.
Şairin biyografisi için bk. “Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/celili-hamidizade-abdulcelil-efendi
Eserden Örnekler
(…) Bahâr-nâme nâmı diyü ad bu kühen gülzârda bir tâze bünyâd urdum ümîddür ki deste-i gül ü sünbül-misâl zîver-i bezm-i husrev ü ferhunde-ikbâl ola
şi‘r
Celîlî her varakı çünki bir gül-i terdür
Bahâr-nâme diseñ tañ degül bu dîvâna
Bu turfe kim Gül-i sad-bergden mu’ahhardur
Bahârdur fer ü zîver viren gülistâna
Çü sâl vardı tokuz yüz dahi yigirmi bire
İrişdi âhir-i mâh-ı Saferde pâyâna
Ümîd ol ki bu gül-deste-i bahâr-ı du‘â
Nisâr ola der-i husrev-i cihân-bâna
Sipihr-mertebe Sultân Selîm-i gâzî kim
Yazar anun lakabın Müşterî nüh eyvâna
Urıldı sikke zer ü nukresine mihr ü mehüñ
Mutî oldı felek hükm-i âl-i Osmâna
Medâr-ı dâ’ire-i çarh u kutb-ı devrân ol
Niçe ki cünbiş ola şîve çarh-ı gerdâna (Atik 2011: 197)
Kaynakça
Atik, Arzu (2011). “Celîlî’nin Bilinmeyen Bir Eseri: Bahâr-Nâme”. Turkish Studies= Türkoloji Araştırmaları 6 (2): 187-98. https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=1873 [Erişim tarihi: 28.10.2021].
Kazan, Şevkiye (hzl.) (2011). Celîlî Dîvânı. Isparta: Fakülte Kitabevi Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (CELÎLÎ) | Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi | Doç. Dr. Arzu Atik |
Görüntüle | ||
2 | GÜL-İ SAD-BERG/ GÜL-İ SAD-BERG-İ BÎ-HÂR (CELÎLÎ) | Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi | Prof. Dr. Şevkiye Kazan Nas |
Görüntüle | ||
3 | HUSREV Ü ŞÎRÎN (CELÎLÎ) | Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi | Prof. Dr. Şevkiye Kazan Nas |
Görüntüle | ||
4 | LEYLÂ VÜ MECNÛN (CELÎLÎ) | Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi | Doç. Dr. Arzu Atik |
Görüntüle | ||
5 | HECR-NÂME/HAZÂN-NÂME (CELÎLÎ) | Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi | Prof. Dr. Şevkiye Kazan Nas |
Görüntüle | ||
6 | MEHEK-NÂME (CELÎLÎ) | Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi | Prof. Dr. Şevkiye Kazan Nas |
Görüntüle | ||
7 | YÛSUF U ZÜLEYHÂ (CELÎLÎ) | Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi | Prof. Dr. Şevkiye Kazan Nas |
Görüntüle | ||
8 | ŞEH-NÂME TERCÜMESİ (CELÎLÎ) | Celîlî, Hâmidî-zâde Abdülcelîl Efendi | Prof. Dr. Şevkiye Kazan Nas |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
10 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
11 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
12 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
13 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
14 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
15 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
17 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
18 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |